"Tango" - o co chodzi w dramacie Sławomira Mrożka? Opracowanie i streszczenie lektury

"Tango" to jeden z dramatów Sławomira Mrożka, który może pojawić się na egzaminie maturalnym z języka polskiego. Sięgnij po jego opracowanie i streszczenie, by przypomnieć sobie tematykę tego utworu oraz poruszane w nim kwestie.

O co chodzi w "Tango" Mrożka?

"Tango" to jeden z tych utworów literackich, które sprawiają największe trudności uczniom klas szkoły ponadpodstawowej. O co chodzi w "Tango" Mrożka? Utwór opisuje bunt przeciwko światu, który przejawia główny bohater. Nie zgadza się z rzeczywistością, którą wykreowali jego rodzice. Jak się okazuje, została ona stworzona na przekór ogólnoprzyjętym normom moralnym, tak, że panuje w niej chaos i nieuporządkowanie, a także brak jakichkolwiek zasad. Bohaterowi zależy na zaprowadzeniu ładu, jednak spotyka się z oporem innych członków rodziny. Ostatecznie przegrywa, zabity przez jednego ze zwolenników obecnego systemu.

Z "Tanga" wyłania się więc następujące przesłanie: dla jednostki, która nie godzi się na konkretny, nowatorski obraz świata, nie tylko nie ma w nim miejsca, ale i jej wszelkie działania są skazane na klęskę. W utworze zawarte zostało także ostrzeżenie przed systemem władzy opartej na przemocy. Siła prowadzi do upadku wszelkich moralnych norm. Nowatorskie próby oddania sztuki kończą się niezrozumieniem otoczenia.

"Tango": opracowanie utworu

Przypominasz sobie "Tango"? Opracowanie lektury może Ci w tym pomóc.

  • Geneza

Sławomir Mrożek napisał "Tango" w latach 60. XX wieku (pierwsze wydanie pojawiło się w 1964 roku w "Dialogu"). Jako sztukę wystawiono je pierwszy raz w Bydgoszczy w 1965 roku. Autor odnosił się do życia w systemie totalitarnym i przestrzegał przed buntem nihilizmu, który mógł przynieść anarchię.

  • Gatunek utworu

"Tango" to dramat, który, choć nawiązuje do znacznej liczby tradycji, często je łamie. Uważa się, że stanowi tragikomedię, która zawiera w sobie elementy groteski, parodii oraz absurdu. W ten sposób udaje mu się nawiązać konwencją oraz charakterem utworu do dzieł Witkacego, Różewicza oraz Gombrowicza.

  • Czas i miejsce akcji

Zdarzenia w dramacie Mrożka dzieją się bliżej nieokreślonym czasie, jednak istnieją pewne sygnały, które nakazują sądzić odbiorcy, że to czasy współczesne. Cała fabuła rozgrywa się natomiast w inteligenckim domu artysty Stomila oraz jego żony, Eleonory. W mieszkaniu panuje wieczny bałagan.

"Tango": streszczenie treści

Omawiasz "Tango"? Streszczenie pomoże Ci sobie przypomnieć dokładny przebieg fabuły.

AKT I

Babcia, Edek i Eugeniusz grają w karty. Znajdują się w dużym pokoju, gdzie panuje chaos i bałagan. Każde z nich jest bardzo nietypowo ubrane. Tak zastaje ich Artur, będący studentem medycyny oraz filozofii. W związku z tym, że rozpoczęli grę mimo zakazu, Artur posyła babcię na katafalk, Eugeniuszowi zakłada na głowę klatkę dla ptaków, natomiast Edka stara się przegonić z domu. Wówczas przychodzi matka bohatera, Eleonora. Zupełnie od niechcenia zauważa, że czasem sypia z Edkiem, a potem przygotowuje śniadanie dla Artura.

Eugeniusz stara się przekonać Artura, by ten pozbył się Edka. Tymczasem pojawia się Stomil, mąż Eleonory. Artura drażni, że wszedł do pokoju w rozpiętej piżamie, zupełnie nie przejmując się swoim wyglądem. Młody mężczyzna już od dłuższego czasu stara się wprowadzić do otoczenia jakieś zasady, choć póki co bez skutku. W końcu wypomina pozostałym potworny bałagan. Mówiąc o nim, wskazuje na katafalk, stojący w pokoju od dziesięciu lat (od śmierci dziadka), bryczesy Eugeniusza, których ten nie używa od czterdziestu lat oraz własny wózek dziecinny.

Stomil i Eleonora z rozrzewnieniem wracają pamięcią wstecz, do czasów, gdy buntowali się przeciwko wszelkim zasadom. Arturowi nie podoba się ta rewolucja, ponieważ uważa, że jej konsekwencją jest obecnie trwający chaos. Sam z kolei nie otrzymał szansy zbuntowania się, gdyż w tej rzeczywistości wszystko pozostaje dozwolone. Tym samym żyje z ciągłym przymusem wolności.

Babcia, Edek i Eugeniusz powracają do gry, wykorzystując fakt, że Artur na nich nie patrzy. Tymczasem Stomil pokazuje następny ze swoich eksperymentów teatralnych, mający za zadanie przedstawić historię kuszenia. Na końcu następuje wybuch oraz ciemność. Nikt nie jest w stanie pojąć, o co tak naprawdę chodziło artyście. Do pokoju przychodzi też Ala, kuzynka Artura. Ten zapowiada, że zamierza teraz stworzyć wszystkich domowników na nowo, poza nią. Dlatego każe też wszystkim wyjść – zostaje z nim tylko Ala.

Zobacz wideo Czy sztuczna inteligencja jest w stanie poradzić sobie z maturą?

AKT II

Artur spiskuje z Eugeniuszem, chcąc zmienić sposób funkcjonowania całego domu. Po wyjściu Eugeniusza nadchodzi Ala. Artur stara się ją przekonać do małżeństwa, jednak ta zdaje się sceptyczna. Staje się wyzywająca, choć mężczyzna źle odczytuje jej sygnały. Dąży do ślubu, ponieważ ten ma symbolizować tradycję, powrót do poprzedniego ładu. Ostatecznie chce pocałować kuzynkę, jednak tak zastaje ich Edek. Wyraźnie zawstydzony Artur przeprasza Alę za gwałtowny wybuch uczuć. Dziewczyna wcale się nie przejmuje: nadal z nim flirtuje, a nawet zaczyna się rozbierać. Niespodziewanie jednak znów pojawia się Edek, który wraca z kuchni.

Artur namawia ojca, by ten pozbył się z domu Edka. Nie rozumie, jak może tolerować mężczyznę, który sypia z jego żoną. Stomil przekonuje go, że swoboda seksualna jest bardzo ważna. Jednocześnie odmawia przyjęcia broni od Artura, uznając, że ten chciałby przeżyć "formalistyczną tragedię". Ostatecznie postanawia jednak rozmówić się z Edkiem, dlatego też idzie do pokoju. W końcu Artur, zniecierpliwiony długą ciszą, wchodzi tam za nim. Jak się okazuje, wszyscy grają w karty. Mężczyzna zabiera więc broń Stomilowi i nakazuje, by wszyscy poszli do salonu. Wtedy przyprowadza tam też Alę, która ostatecznie zgadza się wziąć z nim ślub. Co ciekawe, ceremonia błogosławieństwa sprawia, że wszyscy przez moment zachowują się jak należy.

AKT III

W salonie wreszcie zapanował porządek, a Edek wszedł w rolę lokaja. Cała rodzina staje do pamiątkowego zdjęcia – nie ma znaczenia, że aparat jest zepsuty, skoro wszystko idzie zgodnie z tradycją. Pojawia się Ala w sukni ślubnej, nie do końca zadowolona z całej sytuacji. Eleonora z kolei bardzo chciałaby, żeby Stomil nieco bardziej o nią zabiegał.

Następnie nadchodzi pan młody, który zaskakuje wszystkich swoim stanem – jest pijany. Klęka przed ojcem i przeprasza za próby zmienienia wszystkiego i wszystkich. Uważa, że potrzebuje idei, nie formy, by cokolwiek zmienić. W tym samym czasie babcia oświadcza, że umiera i układa się na katafalku. Ostatecznie naprawdę umiera. Wtedy Artur odnajduje własną ideę: śmierć.

Zajmuje miejsce na krześle, które zostało ustawione na stole i poleca Edkowi pozbyć się Eugeniusza. Stomil mdleje. Niespodziewanie jednak Ala przyznaje, że z rana zdradziła swojego świeżo upieczonego męża z Edkiem. Uznała, że ten fakt nie będzie miał dla Artura znaczenia, bo wziął ślub jedynie dla zasady. Tymczasem to dla mężczyzny wielki cios. Zaczyna płakać, a w przypływie gniewu chce zabić Edka. Ten jednak ubiega go i zabija go ciosem w kark. Kiedy Artur umiera, przyznaje, że naprawdę kochał Alę. Edek następnie zabiera jego marynarkę i zakłada, tym samym podkreślając, że teraz on przejmuje władzę nad domem. W końcu tańczy tango z Eugeniuszem do muzyki "La cumparsita".

Co oznacza tango na końcu dramatu?

Co oznacza tango na końcu dramatu? Tańczący Edek z Eugeniuszem to scena, która ma w pewnym sensie wymiar symboliczny. Prowadzi Edek, uważany za mniej inteligentnego. Może to stanowić odniesienie do sytuacji, jaką można było obserwować w PRL-u, gdy przy władzy byli ci cechujący się siłą, brutalnością, sprytem, a zarazem brakiem wszelkich zasad. Tango w swoich początkach było tańcem osób należących do najuboższych spośród społeczeństwa Argentyny.

Tango jest ostrzeżeniem przed totalitarną władzą, która została narzucona siłą. Nie powinno się pozwolić ludziom pokroju Edka rządzić, zwłaszcza że ich jedyny argument to siła. Powierzanie losów całego społeczeństwa najniższej jego klasie nigdy nie okaże się dobrym pomysłem.

Zobacz też: "Tren 8": o czym jest? Interpretacja i opracowanie

Więcej o: