Skolioza u dzieci - przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest skolioza?

Termin skolioza pochodzi od łacińskiego słowa "Scoliosis”, oznaczające krzywy. Być może dlatego ta przypadłość często mylnie nazywana jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa. W rzeczywistości jednak skolioza nie jest tylko bocznym skrzywieniem, lecz trójpłaszczyznowym. Obejmuje skrzywienie kręgosłupa:

• w płaszczyźnie czołowej; czyli boczne skrzywienie
• w płaszczyźnie strzałkowej, tj. lordo- lub kyfo- skolioza
• w płaszczyźnie poziomej; rotacja i torsja kręgów

Skolioza jest uznawana za chorobę ogólnorozwojową.

Skolioza u dzieci - objawy

Sklolioza nie jest schorzeniem trudnym do zdiagnozowania. Rozpoznaje się ją po charakterystycznym wygięciu kręgosłupa - zamiast łagodnie łukowatej formy, układa się on w literę S.  Skolioza dotyczy zniekształceń postawy przekraczających 10 stopni w płaszczyźnie czołowej. Dlatego jej objawy są widoczne gołym okiem, a wśród nich także:

• wygięcie kręgosłupa na bok w górnej części (piersiowej),
• przesunięcie jednego z barków ku górze i do przodu,
• jedna łopatka wystaje z pleców bardziej niż druga,
• asymetria w talii - wcięcie z jednej strony jest bardziej widoczne niż z drugiej strony,
• przemieszczenie jednego z bioder ku górze i do przodu,
• pojawienie się garba z jednej strony pleców (powstaje ze względu na wypchnięcie żeber przez kręgi),
• wystawanie klatki piersiowej z jednej strony,
• jedna noga krótsza od drugiej (przy zaawansowanym stadium skoliozy),
• w przypadku dziewcząt jedna pierś może wydawać się mniejsza niż druga.

Najlepiej jest ocenić tę przypadłość w badaniu RTG. Stopień zniekształcenia określa się za pomocą metody Cobba.

Skolioza - klasyfikacja

Skolioza znacznie częściej dotyka dzieci i młodzieży, niż osoby dorosłe. Nie ma jednak precyzyjnych informacji, w jakim dokładnie wieku najbardziej narażone są na nią dzieci. Przyjmuje się jednak, że nasila się w czasie dojrzewania, co jest związane z intensywnym tempem wzrostu. Mięśnie w tym okresie nie są w stanie nadążyć za rozwojem kośćca, a co za tym idzie - nie są odpowiednią podporą dla kręgosłupa. Jeśli skolioza zostanie stwierdzona u małego dziecka, będzie się ona pogłębiała w czasie jego rozwoju.

Biorąc pod uwagę czas rozpoznania skoliozy, czyli wiek pacjenta, klasyfikuje się ją na:

1. wczesnodziecięcą - obejmuje dzieci do trzeciego roku życia,
2. dziecięcą - obejmuje dzieci między trzecim a 10 rokiem życia,
3. młodzieńczą - dotyczy dzieci w okresie intensywnego dojrzewania.

Skolioza u dzieci - przyczyny powstawania

Wymieniając przyczyny skoliozy należy sobie najpierw odpowiedzieć na pytanie, czy jest ona wrodzona, czy nabyta.

Jeśli mówimy o skoliozie wrodzonej, to może być ona związana z:

• wadą kręgosłupa (np. krąg klinowy, zrosty żeber czy zespół Sprengla),
• z guzami kości,
• z przepukliną krążka międzykręgowego,
• z dystrofią mięśniową,
• z porażeniem mózgowym.

Leczenie skolioz wrodzonych jest operacyjne.

Jeśli chodzi o przyczyny skoliozy nabytej, to zalicza się do nich:

• przebyte choroby płuc,
• komplikacje po operacjach na klatce piersiowej przeprowadzonych w okresie wzrastania (tzw. skoliozy torakogenne).

W przypadku dzieci lekarze najczęściej diagnozują skoliozę idiopatyczną - czyli schorzenia, które nie są związane z aktywnością dziecka czy prowadzonym trybem życia. Według danych, w 85 proc. przypadków skolioz, trudno jednoznacznie określić przyczynę. Z pewnością jednak pojawiają się czynniki, które sprzyjają jej rozwojowi.

Czynniki sprzyjające powstawaniu skoliozy

Oprócz skoliozy wrodzonej i nabytej warto wspomnieć o czynnikach sprzyjających jej powstawaniu. Wśród przyczyn uznawanych za powodujące skoliozę u dzieci wymienia się:

• sadzanie dziecka, które nie jest jeszcze na to gotowe, na siłę,
• za wczesne pionizowanie dziecka (na siłę),
• kładzenie dziecka na brzuchu z głową położoną na jednym policzku,
• trzymanie i noszenie dziecka na lewym biodrze (najczęściej dotyczy lewego biodra, bo większość z nas jest praworęczna),
• noszenie 2-5 miesięcznego niemowlaka w nosidełku w pozycji pionowej,
• prowadzenie za rączkę dziecka (nauka chodzenia),
• siedzenie na jednej pięcie w czasie zabaw na ziemi,
• oglądanie telewizji w pozycji leżącej na boku, z głową podpartą na jednym łokciu,
• siedzenie w nieodpowiedniej pozycji w czasie oglądania telewizji, czytania, korzystania z komputera,
• siedzenie na krześle z jedną nogą pod pośladkiem,
• siedzenie godzinami przy komputerze, który ma monitor ustawiony po skosie.

Skolioza u dzieci - leczenie

Leczenie skoliozy, choć trudne i niekiedy bardzo długotrwałe, jest jak najbardziej możliwe. Dopasowanie odpowiedniej ścieżki leczenia przynosi dobre efekty - olbrzymie znaczenie ma wczesne wykrycie schorzenia, co znacząco wpływa na skuteczność leczenia. Dobór metody zależy przede wszystkim od rodzaju skoliozy, stopnia jej zaawansowania i wieku pacjenta. Leczenie ma na celu zmniejszenie lub całkowite wyeliminowanie deformacji, utrwalenie uzyskanej korekcji i wstrzymanie postępu zniekształcenia.

W przypadku skoliozy stosuje się różne metody rehabilitacyjne, łóżka korekcyjne, zaleca się także gimnastykę leczniczą. W ciężkich, zaawansowanych stopniach choroby lekarze zakładają gorset ortopedyczny - mowa tu o pacjencie, u którego zdiagnozowano kąt skrzywienia wynoszący więcej niż 20 proc. Jeśli kąt skrzywienia wynosi więcej niż 40 proc., pacjent powinien poddać się operacji, podczas której kręgosłup zostanie podtrzymany za pomocą specjalnych śrub.

To także może cię zainteresować:

• Wady postawy u dzieci: przyczyny, ćwiczenia
• Uczniów bolą plecy od ciężkich tornistrów. Fizjoterapeuta: Nie każde dziecko ma taki komfort, że rodzic dźwiga plecak
• Badania okresowe u dzieci: bilans zdrowia dziecka, badania krwi i moczu