Wyrostek robaczkowy - co to takiego?
Wyrostek robaczkowy (nazywany kiedyś ślepą kiszką) to podłużny, wąski twór, który odchodzi od początkowego fragmentu jelita grubego, położonego w dolnym kwadracie brzucha, po prawej stronie. Jego funkcja nie jest znana, a osoby, którym go usunięto, nie odczuwają żadnych dolegliwości wynikających z jego braku.
O wyrostku nie myślimy na co dzień, chyba że dojdzie do zapalenia, które może przytrafić się w każdym wieku. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego występuje często -szacuje się, że dotyka ono nawet co dziesiątą osobę. Najczęściej dotyczy osób po 20. i 30. roku życia.
Zapalenie wyrostka robaczkowego - przyczyny
W większości przypadków lekarzom nie udaje się ustalić przyczyny zapalenia wyrostka robaczkowego, a specjaliści wskazują kilka powodów:
- infekcja - bakteryjna lub wirusowa. Drobnoustroje doprowadzają do obrzęku tkanki wyrostka i zatkania jego światła. Namnażają się bakterie, tworzące naturalną florę przewodu pokarmowego, jednocześnie nie może się wydostać produkowany śluz. Zwiększa się ciśnienie wewnątrz wyrostka, odpływ i dopływ krwi są utrudnione. Dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej i naczyń krwionośnych, pojawia się stan zapalny,
- zamknięcie światła wyrostka robaczkowego, czyli zatkanie ujścia twardym fragmentem stolca, tak zwanym "kamieniem kałowym",
- obecność pasożytów, które przyczyniają się do powstania zapalenia wyrostka robaczkowego,
- połknięte ciało obce, które umiejscawia się w wyrostku, np. koralik. Najczęściej dotyczy dzieci.
Zapalenie wyrostka robaczkowego - objawy
Jak rozpoznać ostre zapalenie wyrostka robaczkowego? Pojawia się ono nagle, a najbardziej charakterystycznym objawem jest ból brzucha:
- tępy,
- kolkowy,
- który mija i wraca,
- zaczyna się w okolicy pępka,
- promieniuje nad prawą pachwinę. Tam staje się ostry, nasilający się podczas ruchu czy próby zgięcia nogi.
Stwierdza się tkliwość i ból przy uciskaniu podbrzusza po prawej stronie ciała oraz wzmożone napięcie mięśni brzucha.
Inne objawy to brak apetytu, wymioty, stan podgorączkowy lub niewysoka gorączka, zaburzenia oddawania moczu, biegunka lub zaparcia.
Rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego często jest trudne u małych dzieci z dwóch powodów. Dzieje się tak, ponieważ ma ono nietypowy przebieg - objawy są niecharakterystyczne i mogą wskazywać na infekcję wirusową przewodu pokarmowego, dziecku często trudno jest zakomunikować, że coś się dzieje (bo np. nie potrafi mówić lub nie wie, co się dzieje bądź nie potrafi zlokalizować źródła bólu). To może prowadzić do poważnych powikłań, jak choćby zapalenie otrzewnej.
Charakterystyczne w ataku wyrostka robaczkowego jest pozycja, jaką intuicyjnie przyjmuje chory. Ulgę przynosi leżenie na boku, z podkurczonymi nogami.?
Zapalenie wyrostka robaczkowego - co robić?
Jeśli ból brzucha nasuwa podejrzenie zapalenia wyrostka robaczkowego, należy pilnie zgłosić się do lekarza (np. na SOR). Nie należy podawać leków bez zaleceń lekarza, gdyż może to zafałszować obraz choroby i opóźnić rozpoznanie.
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego najczęściej rozwijają się w ciągu trzech dni. Jeśli pojawiają się wątpliwości co do źródła bólu, zaleca się obserwację w szpitalu. Wówczas lekarze, oprócz nawadniania, często podają leki przeciwbólowe, które nie zmieniają obrazu klinicznego choroby - ból brzucha, który wówczas przechodzi, nie jest zapaleniem wyrostka.
Zapalenie wyrostka robaczkowego - diagnostyka
Badania, jakie wykonuje lekarz, by potwierdzić bądź zanegować zapalenie wyrostka robaczkowego to:
- badanie lekarskie - kluczowe jest ustalenie źródła bólu brzucha. Typowym badaniem jest podnoszenie/zginanie prawej nogi lub uciskanie pachwiny,
- morfologia krwi i CRP (stężenie białka C-reaktywnego),
- badanie ogólne moczu,
- USG jamy brzusznej,
- tomografia komputerowej (TK) z użyciem kontrastu.
Trzeba podkreślić, że badania dodatkowe - diagnostyczne i obrazowe - w przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego mają jedynie znaczenie pomocnicze.
Wyrostek robaczkowy - leczenie
Zapalenie wyrostka robaczkowego leczy się operacyjne poprzez jego usunięcie. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, poprzez nacięcie w podbrzuszu po stronie prawej lub metodą laparoskopową. Zwykle stosuje się również antybiotykoterapię.
Co warto wiedzieć o operacji?
- Rokowania w przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego są bardzo dobre.
- Zabieg wiąże się z całkowitym wyleczeniem.
- Powikłania pooperacyjne występują w maksymalnie 15 proc. przypadków.
- Śmiertelność jest bardzo niska i wynosi 0,1-1 proc.
- Kilkadziesiąt lat temu, kiedy zapalenia wyrostka robaczkowego nie leczono operacyjnie i antybiotykami, umierało nawet 95 proc. chorych.
Przeczytaj także:
