W organizmie każdej zdrowej kobiety w wieku rozrodczym zachodzą zmiany układające się w cykl miesięczny. Każdy trwa zazwyczaj 28 dni i składa się z trzech etapów. To faza folikularna, owulacyjna i lutealna.
Faza lutealna, będąca ostatnią fazą cyklu miesiączkowego, trwa od 15. do 28. dnia cyklu. Rozpoczyna się zaraz po owulacji, czyli po uwolnieniu pęcherzyka jajnikowego i trwa do krwawienia miesiączkowego, który jest pierwszym dniem kolejnego cyklu menstruacyjnego.
Podczas trwania fazy lutealnej organizm kobiety przygotowuje się na zagnieżdżenie w macicy zapłodnionej komórki jajowej, dlatego wzmacnia się błona śluzowa macicy, grubieją jaj ściany macicy, a ona sama ulega powiększeniu.
Faza lutealna u regularnie miesiączkujących kobiet, przy książkowych, 28-dniowych cyklach trwa 14 dni. Ponieważ zarówno długość cyklu miesiączkowego, jak i samej fazy lutealnej jest kwestią indywidualną, a i ma na nie wpływ wiele okoliczności i czynników, uznaje się, że faza lutealna może trwać tak 10, jak i 16 dni.
W określeniu długości fazy lutealnej pomocne są badania hormonalne, głównie określenie poziomu progesteronu, którego poziom waha się w okresie całego cyklu miesiączkowego.
Należy mieć na uwadze, że przedłużająca się faza lutealna może sugerować ciążę (zwłaszcza że jej objawy można pomylić z jej wczesnymi objawami) i wymaga wykonania testu ciążowego. Z kolei zbyt krótka faza lutealna może świadczyć o problemach z płodnością.
Objawy, które mogą świadczyć o tym, że cykl menstruacyjny wszedł w fazę lutealną dotyczą przede wszystkim temperatury ciała kobiety oraz wyglądu śluzu pochwowego.
W okresie fazy lutealnej śluz pochwowy bardzo zmienia się - zmniejsza się jego ilość, staje się on mniej gęsty i podbarwiony na biało. Innym objawem jest lekko podwyższona temperatura ciała (do 37,2 stopni Celsjusza), a także bolesność i tkliwość piersi, obniżenie nastroju, drażliwość, obrzęk ciała, bóle głowy, czyli klasyczne symptomy PMS - zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Ten etap ciąży, faza lutealna, swą nazwę zawdzięcza progesteronowi, który jest produkowany przez ciałko żółte w jajniku oraz w łożysku w czasie ciąży. Podczas tej fazy cyklu miesiączkowego jego stężenie w organizmie kobiety jest najwyższe.
Wzrost stężenia progesteronu w fazie lutealnej ma umożliwić zapłodnienie. Jeśli do niego nie dojdzie, poziom progesteronu spada, pojawiają się objawy napięcia przedmiesiączkowego i miesiączka.
Jeżeli ciałko żółte produkuje za mało progesteronu, mówi się o niewydolności lutealnej. Kobiety, które się z tym zmagają, mogą mieć problem z zajściem w ciążę (powinny przyjmować progesteron).
Początkiem fazy lutealnej jest wykształcenie się ciałka żółtego, czyli pozostałości po pękniętym pęcherzyku Graafa w pęcherzyku jajnikowym (faza lutealna bywa też nazywana fazą ciałka żółtego).
Jeśli komórka jajowa zostanie zapłodniona, w fazie lutealnej następuje jej zagnieżdżenie w błonach macicy. Zygota zaczyna produkować hormon hCG - jego celem jest utrzymanie ciałka żółtego. Ponieważ ciałko żółte nie zanika, w dalszym ciągu produkuje progesteron. Poziom progesteronu nie obniża się, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie ciąży.
Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie, obniża się poziom hormonu luteinizującego i ciałko żółte zanika. Rozpoczyna się złuszczanie błony śluzowej macicy. Pojawia się krwawienie menstruacyjne.
Faza lutealna to czas najniższej płodności - kiedy poziom luteiny w organizmie wzrasta, ryzyko zapłodnienia jest minimalne. Ponieważ wysoki poziom progesteronu powoduje ograniczenie płodności kobiet, fazę lutealną nazywa się fazą niepłodności poowulacyjnej.
Przeczytaj także: