Macica - rola, budowa, ewentualne problemy

Macica, czyli bezpieczny dom rozwijającego się płodu, spełnia też istotną rolę już przy narodzinach dziecka. Trzeba jednak o niej pamiętać nie tylko w ciąży i dbać o zdrowie macicy w każdym wieku.

Macica pełni kluczową rolę w układzie rozrodczym żeńskim. To właśnie w jej wnętrzu zagnieżdża się zapłodniona komórka jajowa, którą macica ochrania i pośrednio odżywia (łożysko powstaje z błony śluzowej macicy i kosmówki) przez następne 9 miesięcy, a ostatecznie (dzięki skurczom) umożliwia poród.

Budowa macicy

Macica jest zlokalizowana w miednicy, między pęcherzem moczowym, a odbytem. Po jej bokach znajdują się jajowody. Rozmiar macicy może znacznie się zmieniać. U kobiety, która jeszcze nie rodziła, zwykle ma ok. 7 cm długości, a w najszerszym miejscu nie więcej jak 4 cm (kształtem przypomina nieco odwróconą gruszkę, od góry lekko spłaszczoną). Ma grube ściany, ale waży zaledwie ok. 55 gramów. Aż trudno uwierzyć, że może się w niej pomieścić kilkukilogramowy płód. Tymczasem w czasie ciąży macica znacznie się powiększa, do ok. 30 cm, a jej objętość z zaledwie 3 mililitrów zwiększa się aż do ok. 5 litrów.

Macica składa się z trzech części:

  1. trzonu,
  2. cieśni,
  3. szyjki.

Trzon jest najgrubszy, najszerszy i najgłębiej położony. To tam znajduje się jama macicy, czyli miejsce, gdzie po zagnieżdżeniu w macicy zarodka będzie rozwijał się płód. Najdalej położone jest dno macicy, które łączy się z macicznymi częściami jajowodów.

Cieśń to miejsce połączenia trzonu macicy z szyjką macicy.

Szyjka to dolna część macicy, która łączy się z pochwą. Przed porodem szyjka macicy rozszerza się, aby umożliwić dziecku przejście przez kanał rodny. Kiedy kobieta nie jest w ciąży, to przez szyjkę przedostaje się krew menstruacyjna w trakcie złuszczania endometrium. Złuszczanie następuje, bo macica pogrubia się przygotowując na przyjęcie zarodka. Jeśli do niego nie dojdzie, nadmiar złuszcza się i następuje krwawienie menstruacyjne.

Endometrium to jedna z błon macicy. Błony w macicy są trzy:

  • surowicza,
  • mięśniowa,
  • śluzowa (endometrium).

Macica od środka wyściełana jest mięśniami gładkimi.

Macica: implantacja i rozwój zarodka

Podczas owulacji komórka jajowa wędruje z jajnika do jajowodu, gdzie może dojść do zapłodnienia, jeśli na czas dotrą tu plemniki (przechodzą między innymi przez macicę). Zapłodniona komórka jajowa przemieszcza się wzdłuż jajowodu do jamy macicy. Około siedem dni po zapłodnieniu komórka implantuje się w ścianie macicy – proces ten kończy się około 12. dnia.

W macicy płód zostaje aż do porodu. Początkowo ma sporo miejsca, ale z czasem robi się mu za ciasno. Wreszcie skurcze macicy zmuszają go do opuszczenia przytulnego mieszkania.

Nieprawidłowości w budowie macicy

Wady budowy macicy zazwyczaj nie dają żadnych wyraźnych objawów. Najczęściej diagnozuje je ginekolog podczas rutynowych badań lub są wykrywane dopiero wtedy, gdy kobieta ma problemy z zajściem w ciążę.

Wady budowy zazwyczaj są przyczyną niepłodności U niektórych kobiet macica zbudowana jest nieprawidłowo. W większości przypadków wada macicy nie daje żadnych objawów - diagnozuje się ją dopiero wtedy, gdy dojdzie do problemów z zajściem w ciążę. Oprócz tego może doprowadzić także do przedwczesnego porodu lub poronienia.

Wady macicy:

  • macica jednorożna - wpływa negatywnie na płodność, zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, bywa traktowana jako wskazanie do cięcia cesarskiego,
  • macica dwurożna - w zależności od nasilenia problemu może znacznie utrudniać zajście w ciążę i jej donoszenie
  • macica łukowata (siodełkowata) - to najczęstsza wada, a zarazem powodująca najmniejsze komplikacje. Część specjalistów traktuje ją nawet jako stan prawidłowy
  • macica z przegrodą - może utrudniać zagnieżdżenie się zarodka, a także jego prawidłowy rozwój, ale zależy to od stopnia nasilenia wady.

Choroby macicy

Macica często choruje. O problemach mogą świadczyć różne objawy, choćby plamienia po stosunku czy między miesiączkami, nieregularne, obfite czy bolesne miesiączki, bóle podbrzusza. Na pewno nie można ich lekceważyć, bo mogą być zapowiedzią drobnych problemów, ale i tych najpoważniejszych, jak nowotwory.

Trzeba pamiętać, że wcześnie wykryty rak szyjki macicy jest w pełni uleczalny, a choroby macicy nie muszą dawać żadnych objawów, stąd ginekologa należy odwiedzać regularnie nie tylko w ciąży i "jak się coś dzieje".

Ginekolog: potrzebujesz go nie tylko w ciąży

Możliwe problemy:

zapalenie błony śluzowej macicy (zapalenie endometrium) - nieleczone grozi powstawaniem zrostów i niepłodnością,

zapalenie szyjki macicy

polipy macicy

rak macicy: możliwe objawy (chociaż nie muszą wystąpić) to krwawienie z dróg rodnych między miesiączkami czy po menopauzie, ból lub krwawienie podczas stosunku, bóle podbrzusza, brunatne upławy, ogólne osłabienie czy utrata wagi bez wyraźnego powodu.

mięśniaki macicy - najczęściej pojawiają się u kobiet między 35., a 45. rokiem życia, ale to 40 proc. wszystkich pacjentek z mięśniakami, więc pozostałe też powinny się diagnozować.

Wypadanie macicy - co to takiego

Wypadanie macicy to sytuacja, gdy uszkodzone czy zwiotczałe więzadła i mięśnie przestają skutecznie podtrzymywać macicę. Macica obniża się i przesuwa do kanału pochwy. Bywa, że wysuwa się na zewnątrz.

Na wypadanie macicy może mieć wpływ ciężki poród, np. urodzenie siłami natury dziecka o wadze urodzeniowej ponad 4 kg. Sprzyjają mu też liczne porody.Inne przyczyny to ciężka praca fizyczna kobiety, dźwiganie ciężarów (także przez sportsmenki), czynniki genetyczne (np. wrodzone zaburzenia metabolizmu kolagenu) czy niedobór estrogenów w okresie menopauzy.

Wypadaniu macicy zapobiegają, a nawet pomagają leczyć, ćwiczenia mięśni Kegla. Stany bardziej zaawansowane leczy się operacyjnie.

Więcej o:
Copyright © Agora SA