Limfocyty są głównymi komórkami układu odpornościowego. To jeden z rodzajów leukocytów, czyli krwinek białych. Mają stosunkowo niewielkie rozmiary, duże jądro i niedużą ilość cytoplazmy. Pełnią w organizmie różne funkcje, w zależności od typu.
Limfocyty są wywarzane w różnych miejscach: szpiku kostnym czerwonym, węzłach chłonnych, grasicy, śledzionie i grudkach chłonnych błon śluzowych. Zakłada się, że połowa z nich znajduje się w narządach limfatycznych, pozostałe są limfocytami krążącymi, obecnymi we krwi, nabłonkach i tkance łącznej narządów.
Typy limfocytów
Leukocyty należą do agranulocytów z grupy leukocytów. W ich obrębie wyróżnia się dwie grupy: limfocyty T i limfocyty B. Każdy z nich pełni w organizmie określoną rolę. I tak:
- Limfocyty T (Tc, Th, Treg, Tγδ) stanowią grupę najbardziej liczną. Ich zadaniem jest odpowiedź immunologiczna komórkowa - niszczą antygeny. Limfocyty Tc odpowiadają za zabijanie komórek docelowych. Rolą limfocytów Th jest wspomaganie układu immunologicznego poprzez wytwarzanie cytokiny. Limfocyty Treg hamują odpowiedź immunologiczną. Z kolei limfocyty Tγδ - uczestniczą w reakcji przeciwzakaźnej i przeciwnowotworowej.
- Limfocyty B (B1 i B2) wytwarzają przeciwciała odpornościowe, są odpowiedzialne za rozpoznanie antygenu i wytwarzanie przeciwciał. Limfocyty B1 usuwają z organizmu komórki, które w naturalny sposób obumierają, zaś limfocyty B2 są odpowiedzialne za rozpoznawanie i zapamiętywanie antygenów, a także wytwarzanie przeciwciał.
Normy leukocytów
Poziom limfocytów określa się podczas wykonywania rozmazu krwi obwodowej w badaniu morfologicznym. Pobranie krwi polega na nakłuciu żyły łokciowej. Na badanie należy przyjść na czczo, można napić się wody. Dzień wcześniej warto się nie forsować, a bezpośrednio przez pobraniem materiału chwilę odpocząć.
Stężenie limfocytów we krwi obwodowej człowieka dorosłego wynosi 1,0-4,5 x 109/l. Ich zbyt niski lub zbyt wysoki poziom we krwi może świadczyć o chorobach i nieprawidłowościach, stąd wskazaniami do określenia ich ilości są przede wszystkim zaburzenia odporności i choroby krwinek białych.
Prawidłowe stężenie limfocytów jest ściśle związane z wiekiem oraz płcią pacjenta - inne przedziały są obowiązujące dla dorosłych mężczyzn i kobiet, dzieci czy niemowląt i kształtuje się to w następujący sposób: dzieci do 6 dni: 26–36%, dzieci 7–13 dni: 36-46%, dzieci 14–30 dni: 43–53%, dzieci 1–11 miesięcy: 45–75%, dzieci od 1 roku do 3 lat: 50–70%, dzieci 4–5 lat: 40–60%, dzieci 6–7 lat: 32–52%, dzieci 8–15 lat: 28–48%, młodzież 16–19 lat: 25–45%, osoby dorosłe: 18–44% (w niektórych źródłach podane są wartości 15-40% jako prawidłowe). Odczytując wyniki badań należy wziąć pod uwagę normy wskazane przez laboratorium. Nie jest jednak wskazane, by dane interpretować samodzielnie. Analizę powinien przeprowadzić lekarz, w odniesieniu do innych parametrów krwi.
Limfocyty poniżej normy
Jeśli ilość limfocytów spada poniżej normy, mówi się o limfopenii. Jej przyczynami mogą być:
- schorzenia dziedziczne (takie jak na przykład zespół Wiskotta-Aldricha),
- choroby wirusowe (np. wirusowe zapalenie wątroby),
- choroby autoimmunologiczne (na przykład toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów),
- anemia aplastyczna,
- białaczka, chłoniak, rak krwi,
- niektóre leki,
- ale również stres czy intensywny wysiłek fizyczny.
Obniżony poziom limfocytów świadczy o osłabieniu układu odpornościowego.
Limfocyty powyżej normy
Jeśli liczba limfocytów przekroczy normę, mówi się o limfocytozie. Za dużo limfocytów we krwi pojawia się najczęściej w związku z chorobą czy stanem zapalnym, choć może być skutkiem zażywania leków czy przetoczenia krwi. Limfocyty powyżej normy mogą być objawem:
- infekcji - tak wirusowej, jak i bakteryjnej (np. grypa)
- zaburzeń autoimmunologicznych,
- białaczki limfocytowej, AIDS,
- mononukleozy, świnki, różyczki, ospy wietrznej,
- nowotworu układu limfatycznego lub krwi.
Podwyższone limfocyty są wskazaniem do dalszej diagnostyki i leczenia. Należy zrobić dodatkowe badania, ponieważ limfocytoza wymaga szybkiego leczenia.
