Mononukleozę (łac. mononucleosis infectiosa), ostrą chorobę zakaźną, wywołuje wirus Epsteina-Barr (EBV), przenoszony przez ślinę. Wirusy Epsteina-Barr rozpowszechnione są na całym świecie.
Mononukleozą można się zarazić przez kontakt ze śliną osoby chorej lub zanieczyszczone nią przedmioty czy jedzenie. To dlatego choroba najczęściej atakuje dzieci w wieku przedszkolnym (ponieważ biorą do buzi wspólne zabawki, dają sobie "gryza" kanapki) i młodzież (czas pierwszych pocałunków).
Ponieważ zakaźność może się utrzymywać przez wiele miesięcy, źródłem zakażenia są nie tylko chorzy, ale także:
Dane wskazują, że prawie każdy dorosły miał kontakt z EBV (stwierdza się świadczące o tym przeciwciała). Wyniki badań dowodzą, że EBV jest zakażone nawet 95 proc. populacji.
Wirus EBV dostaje się do organizmu, wnika do ślinianek i tam się namnaża. Jednak choroba nie od razu daje znać o sobie.
Mononukleoza rozwija się powoli. Pierwsze objawy pojawiają się dopiero co najmniej miesiąc od zakażenia (30-50 dni), są przy tym niespecyficzne i mylące. Obraz kliniczny choroby, zwłaszcza u dzieci, przypomina przeziębienie, grypę, zapalenie migdałków lub anginę bakteryjną.
Niespecyficzne objawy pojawiają się sukcesywnie i mogą utrzymywać się do dwóch tygodni. Choroba rozpoczyna się najczęściej uczuciem osłabienia, zmęczenia czy bólami mięśni. Następnie pojawiają się dolegliwości charakterystyczne dla mononukleozy. Są to:
Czas trwania choroby może być różny, przy czym najostrzejsze objawy występują przez około dwa tygodnie.
Mononukleoza najłagodniej przebiega u dzieci i młodzieży, najciężej zaś przechodzą ją dorośli.
Zakażenie wirusem Epsteina-Barr, zwłaszcza u dzieci, najczęściej przebiega bezobjawowo. Pełnoobjawowa mononukleoza zakaźna występuje najczęściej u nastolatków i dorosłych.
Rozpoznanie mononukleozy nie jest proste, ponieważ łatwo ja pomylić z innymi chorobami, zwłaszcza z anginą. By postawić diagnozę lekarz zleca podstawowe badania laboratoryjne.
Nie ma leków przeciwko mononukleozie. Organizm sam musi zwalczyć wirusa. Na szczęście można go w tym wspierać. Jak się leczy mononukleozę?
Leczenie jest głównie objawowe, łagodzące przebieg choroby. Co robić?
Nie ma szczepionki, która chroniłaby przed wirusem EBV. To dlatego, by na nią nie zachorować, ważne jest przestrzeganie zasad higieny.
Przebycie mononukleozy zakaźnej (jak również zakażenia bezobjawowego) daje trwałą odporność na całe życie. Oznacza to również, że będzie się jego nosicielem - wirus EBV pozostaje w organizmie w postaci utajonej.
Przeczytaj także: