Depresja w ciąży dotyczy nawet 60 000 Polek. Na pojawienie się jej najbardziej narażone są kobiety w pierwszej ciąży, w młodym wieku lub będące w późnej ciąży, mające przed ciążą epizody depresji, są bądź były leczone psychiatrycznie. Nie bez znaczenia jest brak akceptacji partnera, wymagania społeczne wobec współczesnych kobiet, niestabilna sytuacja finansowa, zawodowa bądź osobista.
Jak wspierać osobę chorą na depresję?
Depresja w ciąży - wpływ na dziecko
Objawy depresji w ciąży to: znacznie obniżony nastrój, niska samoocena, płaczliwość, nieuzasadnione poczucie winy, zmęczenie i osłabienie, zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność), silny lęk o dziecko i jego zdrowie, zmniejszenie zainteresowań oraz brak odczuwania przyjemności z ich wykonywania, a także nawracające myśli o śmierci lub myśli samobójcze.
Czy ma to wpływ na dziecko? Niestety tak. Zlekceważona i nieleczona depresja w ciąży skutkuje wzrostem kortyzolu we krwi matki, krwi pępowinowej i płynie owodniowym, a także wzrostem stężenia interleukin prozapalnych, co może wywołać poród przedwczesny. Badania dowodzą, że dzieci matek, które miały nieleczoną depresję w ciąży:
- zmagają się z zaburzeniami o charakterze poznawczym,
- wolniej rozwijają się psychoruchowo,
- później zaczynają mówić,
- mają skłonność do zapadania na choroby, u podłoża których leżą reakcje prozapalne. To na przykład choroby cywilizacyjne.
Depresja matki ma znaczący wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka oraz sposoby jego reakcji, ponieważ okres prenatalny jest kluczowy dla tworzenia się ważnych szlaków nerwowych. Badania naukowe dowodzą, że dzieci kobiet z zaniedbaną depresją w ciąży są bardzie płaczliwe, niespokojne i nerwowe, a na późniejszych etapach życia zdradzają objawy lękowe i depresyjne, przez co wymagają leczenia psychiatrycznego.
Nieleczona depresja w ciąży wiąże się z większą liczbą powikłań ciążowych, porodowych i poporodowych. Ciężarne cierpiące na depresję zaniedbują siebie, częściej sięgają po używki, co niekorzystnie wpływa na dziecko. Nieleczona choroba może doprowadzić do śmierci.
Depresja w ciąży - diagnostyka
Stany depresyjne w ciąży łatwo przeoczyć, jej objawy bowiem często postrzega się jako symptomy ciąży. Tłumaczy się je zmianami hormonalnymi. Aby zdiagnozować depresję, muszą zaistnieć istotne zmiany w zachowaniu, utrzymujące się co najmniej przez dwa tygodnie.
W diagnostyce i leczeniu depresji w ciąży pomocne są nowe standardy opieki okołoporodowej, obowiązujące od stycznia 2019 roku. Zgodnie z wytycznymi kobieta w ciąży powinna być dwukrotnie poddana badaniu przesiewowemu w kierunku depresji (pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży oraz 33. i 37. tyg. ciąży). Po raz trzeci badanie powinno odbyć się w ciągu miesiąca od porodu, w trakcie wizyty patronażowej. Badanie opiera się na skali samooceny depresji. To proste kwestionariusze, które w dużej mierze samodzielnie wypełnia przyszła mama.
Jak sobie radzić z depresją w ciąży? Jeżeli w badaniu przesiewowym kobieta w ciąży przekroczy tzw. punkt odcięcia, lekarz powinien poinformować ją, że powinna skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. Każda przyszła mama, która zauważa u siebie objawy depresji bądź ją u siebie podejrzewa, powinna jak najszybciej porozmawiać o tym ze specjalistą. Powodem do niepokoju jest utrzymywanie się objawów depresji przez co najmniej dwa tygodnie.
Leczenie depresji w ciąży
Depresję w ciąży trzeba leczyć. Pozostawiona bez pomocy ciężarna może być narażona na pojawienie się depresji poporodowej. Na czym polega leczenie depresji w ciąży? W zaburzeniach o lekkim nasileniu wdraża się psychoterapię. W przypadku depresji o średnim lub ciężkim nasileniu konieczne jest zastosowanie leków z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Leczenie depresji u kobiet jest możliwe także podczas karmienia piersią.
