Badania tarczycy - dla kogo i jakie?

Badania tarczycy należy wykonać jeśli tylko istnieje podejrzenie, że nie pracuje ona prawidłowo. Zobacz, jak jest zbudowana tarczyca i jaką pełni rolę w organizmie:

Badania tarczycy - dlaczego warto je wykonać?

Według statystyk, mniej więcej co piąty Polak ma problemy z tarczycą - z czego więcej niż połowa nie jest świadoma, czy w ich organizmie rozwija się nadczynność, niedoczynność czy choroba Hashimoto. Nieprawidłowo funkcjonująca tarczyca nie boli, o jej zaburzeniach świadczy szereg objawów, które nie zawsze pacjenci są w stanie powiązać z chorobą. Problemy z suchą skórą tłumaczy się niewłaściwym nawilżaniem, kłopoty z przybieraniem na wadze z nieprawidłową dietą, worki pod oczami - zbyt małą ilością snu. Tymczasem nieleczona tarczyca może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Jakie objawy powinny być powodem do niepokoju i jakie badania należy wykonać, by postawić prawidłową diagnozę?

Tarczyca - objawy

Niektóre objawy nieprawidłowo funkcjonującej tarczycy nie zawsze są oczywiste. Czasami latami pacjenci skarżą się na jakieś dolegliwości, zanim zdecydują się powiadomić o swoich obawach lekarza. Tarczyca pełni tak wiele istotnych funkcji w organizmie, że jej niewłaściwe działanie w znaczący sposób przekłada się na wiele stref zdrowotnych, a także na samopoczucie. Wśród najczęściej pojawiających się objawów jest:

• niekontrolowane przybieranie na wadze,
• spadek masy ciała,
• nadmierna potliwość,
• nieregularny cykl menstruacyjny,
• długie, obfite miesiączki,
• spadek libido,
• osłabiona kondycja włosów i paznokci,
• kłopoty z koncentracją,
• widoczne worki pod oczami,
• nabrzmiała twarz,
• wypadanie włosów,
• kłopoty z wypróżnianiem, zaparcia,
• zmęczenie lub zbyt duże pobudzenie.

Oczywiście, wyżej wymienione objawy nie występują u każdego pacjenta. Jedna osoba może mieć jeden z nich, inna kilka, ale o różnym nasileniu. Objawy są związane z zaburzeniami pracy tarczycy i danej przypadłości - na inne dolegliwości będą się skarżyły osoby chore na Hashimoto, inne na nadczynność, a jeszcze inne na niedoczynność tarczycy.

Tarczyca - jakie badania powinno się wykonać?

Niepokojące objawy są zazwyczaj podstawą do przeprowadzenia dalszej diagnostyki. Podczas wizyty u lekarza nie będzie on w stanie prawidłowo postawić diagnozy - w tym celu koniecznie będzie przeprowadzenie odpowiednich badań na tarczycę. Polegają one na pobraniu próbki krwi i muszą być wykonywane na czczo. Jest to związane z tym, że w czasie doby hormony podlegają różnym wahaniom, przez co mogą dawać nieprawidłowy wynik.

• poziom TSH - to podstawowe badanie w diagnostyce chorób tarczycy - tak zwane "przesiewowe". Podwyższony poziom tego hormonu oznacza niedoczynność tarczycy, zaniżony zaś występuje o osób z nadczynnością tarczycy. Dlaczego nazywa się je „badaniem przesiewowym”? W niektórych postaciach niedoczynności może dojść do następującej sytuacji - poziom hormonów tarczycy pozostaje w normie, a dochodzi do wzrostu stężenia TSH. Według norm przyjętych przez laboratoria uznaje się, że TSH u zdrowych osób nie powinno przekraczać 4,5-5,0 mIU/l
• badania FT3 i FT4 wykonuje się po oznaczeniu TSH we krwi. To właśnie TSH, hormon tyreotropowy przysadki mózgowej, pobudza tarczycę do produkcji takich hormonów, jak T3 - trijodotyroniny i T4 - tyroksyny.
• poziom FT3 (tyroksyna) - wskazaniem do wykonywania tego badania jest podejrzenie nadczynności tarczycy. Mowa tu o sytuacji, kiedy wraz z niskim stężeniem TSH mamy do czynienia z prawidłowym stężeniem FT4.
• poziom FT4 (tyroksyna) - nieprawidłowe stężenie razem z wykraczającym poza normę wynikiem badania TSH może świadczyć o zaburzeniach pracy tarczycy. Oznaczenie stężenia FT4 jest bardziej miarodajne niż oznaczenie FT3, gdyż stężenie trijodotyroniny w dużej mierze zależy od czynników pozatarczycowych.
• Anty TPO - wykonanie tego badania zaleca się osobom, u których istnieje podejrzenie chorób autoimmunologicznych tarczycy, takich jak Hashimoto (znaczne zwiększenie miana przeciwciał), choroba Gravesa-Basedowa lub inne choroby tarczycy

TSH w ciąży

Bardzo ważne jest, aby regularnie badać hormony w czasie ciąży. Ich poprawny poziom jest ważny, ponieważ jakiekolwiek zaburzenia bezpośrednio przekładają się na prawidłowy rozwój dziecka. Zaburzenia mogą powodować wady genetyczne, nieprawidłowy rozwój układu kostnego, a nawet problemy w rozwoju umysłowym.

W czasie ciąży zmienia się stężenie poziomu TSH. Ważne jest, aby TSH nie przekraczało pewnej granicy. Zalecane przez Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne normy wskazują na poziom TSH w granicach 2,5 mIU/l u kobiet w ciąży. Ten wynik jest niezależny od trymestru ciąży. Najlepiej, aby każda kobieta przed planowaną ciążą lub na samym jej początku (pierwszy trymestr) sprawdziła funkcjonowanie tarczycy.