Zaburzenia miesiączkowania są objawem czynnościowych lub organicznych nieprawidłowości w organizmie kobiety. Dotyczą zarówno nieregularnej częstotliwości krwawień miesięcznych, jak i ich obfitości, bolesności oraz obecności krwawień przed okresem, po okresie bądź w trakcie owulacji. Zaburzenia mogą mieć również postać pierwotnego lub wtórnego zaniku miesiączki.
Najczęstsze objawy zaburzeń miesiączkowania to:
- skrócenie lub wydłużenie czasu pomiędzy miesiączkami, zaburzenia rytmu miesiączkowania,
- plamienia i krwawienia międzymiesiączkowe,
- występowanie bardziej obfitych miesiączek niż zazwyczaj lub skąpe miesiączki,
- pojawianie się skrzepów krwi,
- obecność bardzo bolesnych menstruacji czy owulacji,
- pierwotny bądź wtórny brak miesiączki.
Czym jest miesiączka?
Miesiączka to cykliczne krwawienie z dróg rodnych kobiety, która jest dojrzała płciowo. To konsekwencja przemian, jakie zachodzą w błonie śluzowej macicy pod wpływem hormonów jajnika. Klamrą czasową jest menarche, czyli pierwsza miesiączka, pojawiająca się pomiędzy 9. a 16. rokiem życia i menopauza, czyli ostatnie krwawienie menstruacyjne, po którym pojawia się co najmniej roczna przerwa w samoistnym miesiączkowaniu. Menopauza występuje zwykle między 45. a 55. rokiem życia.
Prawidłowa miesiączka ma postać krwawienia, w którym nie występuje jasna krew ani skrzepy. Z kolei wzorcowy, książkowy cykl menstruacyjny trwa 28 dni, choć możliwe są odchylenia 25-35 dni. Krwawienia miesiączkowe są regularne i cykliczne, trwają od 3 do 7 dni. Fizjologiczna utrata krwi zawiera się w przedziale 30-100 ml w czasie krwawienia.
Za nieprawidłowe miesiączki uznaje się te, które występują częściej niż co 21 dni, rzadziej niż co 35, trwają dłużej niż 8 dni, są bolesne, bardzo obfite bądź skąpe. Z kolei brak miesiączki, gdy ciąża jest wykluczona, a także jej lub jej opóźnienia uznawane są za odstępstwo od normy.
Zaburzenia miesiączkowania - przyczyny
Zaburzenia miesiączkowania wskazują na różne nieprawidłowości. Mogą świadczyć o stanie zdrowia, a i być przyczyną bądź objawem poważnych dolegliwości. Bywa, że są związane z jednostką chorobową, zaburzeniami hormonalnymi, ale i stylem życia.
Klasyfikacja zaburzeń miesiączkowania, dokonana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), wyszczególnia następujące rodzaje zaburzeń:
- pierwotna niewydolność jajników,
- guzy pourazowe lub pozapalne okolicy podwzgórzowo-przysadkowej,
- zaburzenia czynności w obrębie osi podwzgórze-przysadka,
- wady lub uszkodzenia w obrębie macicy,
- niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa,
- guzy okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, które wydzielają prolaktynę,
- zaburzenia w obrębie osi podwzgórzowo-przysadkowej z hiperprolaktynemią.
Zaburzenia miesiączkowania - zwłaszcza nieregularne cykle menstruacyjne - często zdarzają się w okresie pokwitania (menarche) i przekwitania (menopauzy). Zaburzenia miesiączkowania po 40. oraz u nastolatek są najczęściej wynikiem zachwiania równowagi hormonalnej.
Zaburzenia miesiączkowania mogą mieć wpływ także inne choroby, takie jak choćby niedoczynność tarczycy, ale i styl życia: dieta, stres, infekcje, podróż, zmęczenie. Ponieważ regularne miesiączki o zbliżonym nasileniu krwawienia są oznaką dobrego stanu zdrowia, wszelkie zaburzenia miesiączkowania, zwłaszcza utrzymujące się dłużej bądź nawracające, wymagają konsultacji lekarskiej.
Zaburzenia miesiączkowania - leczenie
Leczenie zaburzeń miesiączkowania zależy od przyczyny, które je wywołała oraz od konkretnych objawów. W tym celu lekarz zbiera szczegółowy wywiad, przeprowadza badanie ginekologiczne, a także USG. Pomocne są również badania laboratoryjne.
Celem leczenia jest uregulowanie cyklu lub zmniejszeniu objętości krwawień. W przypadku nieregularnych krwawień miesiączkowych często wystarczy zmiana trybu życia. Uregulowany i higieniczny tryb życia, racjonalne odżywianie, unikanie stresów oraz dbanie o jakość i ilość snu to absolutna podstawa. Wiele zaburzeń miesiączkowania wymaga przeprowadzenia terapii hormonalnej, polegającej na podawaniu określonych hormonów. W skrajnych przypadkach wykonuje się ablację endometrium. To chirurgiczne usunięcie błony śluzowej, która wyścieła jamę macicy. Zabieg przeprowadza się zwykle w okresie menopauzalnym oraz u kobiet, które nie reagują na leczenie hormonalne.
