Glista ludzka (łac. Ascaris lumbricoides hominis) to pasożyt ludzki z rodzaju Ascaris, który wywołuje chorobę zwaną glistnicą. Glista ludzka żywi się nabłonkiem niszczonej ściany jelita i substancjami zawartymi w treści jelitowej. Należy do grupy pasożytniczych nicieni jelitowych.
Glista ludzka - budowa i drogi zakażenia
Glista ludzka osiąga długość około 40 centymetrów, choć długość samców nie przekracza zwykle 30 centymetrów. Ciało pasożyta jest obłe, o bladoróżowej barwie. Wzdłuż ciała biegną cztery podłużne linie: linia grzbietowa, brzuszna i dwie boczne. Otwór gębowy glisty ludzkiej otoczony jest trzema wargami, które są narządem czepnym, spełniają rolę narządów dotyku.
Do zakażenia glistą ludzką dochodzi drogą pokarmową, najczęściej:
- w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny osobistej (na przykład brak nawyku mycia rąk po wyjściu z toalety),
- poprzez zjedzenie niedomytych owoców lub warzyw, na których znajdują się jaja glisty (na przykład nawożonych ludzkimi odchodami),
- przez napicie się skażonej wody ze stawu czy jeziora,
- poprzez brudne ręce (które miały na przykład kontakt z zarażoną ziemią bądź skażonym przedmiotem. Tym sposobem najczęściej zarażają się dzieci, które biorą wszystko do buzi).
Należy pamiętać, że jajami glisty ludzkiej można się zarazić także w domu. Można je wnieść na butach, zabawkach, kołach wózków czy rowerków.
Glista ludzka - cykl rozwojowy
Glista ludzka jest rozdzielnopłciowa. Dorosłe samice żyją w jelicie cienkim i składają dziennie do 200 tysięcy jaj, które z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. W optymalnych warunkach larwy glisty ludzkiej mogą zachować żywotność nawet przez kilka lat. Po kilku tygodniach, w sprzyjających warunkach środowiska zewnętrznego, rozwijają się inwazyjne larwy. W takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela.
Kiedy larwy zostają połknięte, w jelicie człowieka wydostają się z osłon jajowych, przenikają przez ścianę jelita cienkiego i trafiają do naczyń krwionośnych. Z prądem krwi trafiają do wątroby, a następnie do serca i płuc. Kiedy docierają do pęcherzyków płucnych, linieją. Następnie, po osiągnięciu 2 mm długości przemieszczają się - przez oskrzeliki, oskrzela, tchawicę - do krtani. Potem, odruchowo połknięte, wraz z odkrztuszoną wydzieliną docierają do żołądka, a później do jelita, gdzie osiągają dorosłą postać i dojrzałość płciową. Okres wędrówki larw glisty ludzkiej trwa około 2 tygodnie. Już w jelicie, po około 2 miesiącach od zakażenia, glista ludzka zaczyna rozmnażać się płciowo. Może tu przeżyć mniej więcej rok.
Glista ludzka - objawy zakażenia
Zakażenie glistą ludzką w wielu przypadkach jest bezobjawowe. Jej obecność w organizmie człowieka najczęściej manifestuje się, gdy dojdzie do intensywnej inwazji pasożytów. Objawami wówczas są:
- osłabienie,
- zawroty głowy,
- obrzęki twarzy i rąk,
- nadmierna pobudliwość,
- reakcje alergiczne - pokrzywka, świąd skóry,
- zapalenie spojówek, łzawienie oczu,
- suchy kaszel,
- bezsenność lub niespokojny sen,
- nadmierna pobudliwość nerwowa.
Gdy zakażenie jest masowe (mowa o kilkudziesięciu osobnikach), może dojść do braku drożności jelit. Z kolei jej długie bytowanie w jelicie naraża organizm na niedobory składników mineralnych i witamin. W rezultacie zaburzona zostaje praca układu pokarmowego, szwankuje układ odpornościowy, który jest przeciążony toksynami pochodzącymi z rozkładających się obumarłych pasożytów.
Glista ludzka - rozpoznanie i leczenie
Zakażenie glistnicą można rozpoznać, wykonując badaniach - zarówno z krwi, jak i kału. Świadczy o tym obecność jaj glisty ludzkiej w rozmazach kału, testy serologiczne wykażą zaś obecność swoistych przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom glisty ludzkiej, jak również podwyższoną ilość eozynofilii.
Leczenie glistnicy polega na podaniu leków przeciwpasożytniczych - doustnie w jednorazowej dawce. Terapię należy powtórzyć po 2-3 tygodniach, z uwagi na ryzyko zainfekowania jelita przez larwy glist, które wędrowały po organizmie podczas pierwszej tury leczenia (znajdowały się w naczyniach krwionośnych lub układzie oddechowym).
Nasze babcie próbowały pozbyć się glisty ludzkiej za pomocą jedzenia pestek dyni i innych produktów, których pasożyty nie lubią. Zwolennicy metod naturalnych zalecają leczenie nalewkami ziołowymi. Jednak zdania co do tych metod są podzielone.
