Sposoby na ból porodowy to koło ratunkowe dla wielu kobiet. Choć według większości specjalistów ból porodowy ma swoje uzasadnienie, ponieważ mobilizuje organizm do działania, czasem staje się tak intensywny, że nie tylko nie ułatwia, ale wręcz utrudnia proces narodzin. Stąd wynika potrzeba stosowania różnych sposobów na ból porodowy. Najważniejsze jest dostosowanie metod do indywidualnych potrzeb każdej kobiety. Jednocześnie każda rodząca powinna mieć możliwość wyboru, z jakiego wsparcia chce skorzystać.
Dlaczego i jak boli poród?
Ból jest elementem każdego prawidłowego i fizjologicznego porodu. To, jak odczuwa go rodząca, zależy od wielu czynników, takich jak:
- próg wrażliwości bólowej,
- nastawienie psychiczne kobiety,
- wielkość i ułożenie płodu,
- etap porodu,
- częstotliwości i długość trwania skurczów,
- spontaniczne rozpoczęcie porodu bądź wywołanie akcji porodowej za pomocą oksytocyny.
Ból porodowy, jaki odczuwa kobieta, wynika z ucisku kurczącej się macicy na nerwy i naczynia krwionośne. Pojawia się, ponieważ wskutek utrudnionego dopływu krwi z tlenem pojawia się duża ilość kwasu mlekowego, który podrażnia zakończenia nerwowe. Bardzo bolesne jest również rozciąganie się szyjki macicy i dolnego trzonu macicy oraz tkanek krocza. To dlatego tak ważne jest, by znać sposoby na ból porodowy i wiedzieć, że metody łagodzenia bólu porodowego obejmują zarówno interwencje farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
Farmakologiczne sposoby na ból porodowy
Interwencje farmakologiczne mają na celu zmniejszenie bądź zniwelowanie bólu porodowego. Cechuje je duża skuteczność przeciwbólowa. Efekt terapeutyczny osiąga się szybko, a jego działanie i ustępowanie jest dłuższe. Ponieważ jednak sposoby farmaceutyczne mają wpływ na przebieg porodu, z ich użyciem wiążą się różne działania niepożądane zarówno u matki, jak i u dziecka. Do obecnie stosowanych metod farmakologicznych zalicza się:
- znieczulenie zewnątrzoponowe (zzo). Jest podawane przez anestezjologa przy rozwarciu 2-3 cm,
- łączone znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe (CSE),
- opioidy (petydyna). Działa podobnie jak morfina. Rozkurcza mięśnie gładkie i zwiększa tolerancję na ból,
- analgezję wziewną, podtlenek azotu - "gaz rozweselający". Stosuje się go pół na pół z tlenem.
Metody farmakologiczne są skuteczne, ale z powodu wiążących się z nimi działań niepożądanych u matki i dziecka należy rozważać ich rutynowe stosowanie. To dlatego podczas porodu rodząca kobieta powinna mieć przede wszystkim dostęp do niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu. Dopiero wówczas, gdy te okażą się niewystarczające, należy wdrażać rozwiązania farmakologiczne. Warto korzystać z różnych sposobów na ból porodowy.
Niefarmakologiczne sposoby na ból porodowy
Interwencje niefarmakologiczne mają za zadanie pomóc rodzącym poradzić sobie z bólem porodowym, ale i wesprzeć naturalny przebieg narodzin dziecka. Metody niefarmakologiczne wykorzystują naturalne mechanizmy. Nie likwidują bólu, ale i nie zaburzają fizjologicznego mechanizmu porodu. Niektóre sposoby na ból porodowy wpływają wręcz na sprawniejszy przebieg porodu.
Do obecnie stosowanych niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego należą:
- wspieranie kobiety podczas porodu. Bardzo ważne dla rodzącej jest bliskość i pomoc ze strony bliskich, położnej bądź zaufanej douli,
- ruch i aktywność, spacerowanie,
- dobór dogodnych pozycji w trakcie porodu,
- techniki relaksacyjne (joga, muzyka, metody oddechowe),
- metody manualne (masaż, refleksologia). Szczególnie pomocny może okazać się masaż, polegający na zataczaniu dużych kręgów nasadą dłoni, a następnie mniejszych - kciukami. Takie sekwencje ruchów rozluźniają mięśnie, w których gromadzi się napięcie,
- wykonywanie głębokich wdechów wraz z długimi wydechami. Odpowiednia technika oddychania relaksuje umysł i ciało,
- wydawanie dźwięków, takich jak krzyk, pojękiwanie, stękanie. To uwalnia napięcie, rozluźnia mięśnie krocza i dodaje sił,
- rozluźnianie napiętych części ciała,
- odpoczynek i rozluźnianie się pomiędzy skurczami,
- siedzenie na piłce. Pozycja, jaką się na niej przyjmuje, wspiera otwieranie się miednicy, a dziecku pomaga wstawić się w kanał rodny. Dobrym sposobem na ból porodowy jest kołysanie biodrami lub opieranie się o łóżko,
- akupunktura i akupresura,
- aromaterapia,
- robienie ciepłych okładów bądź naprzemiennie ciepłych i zimnych,
- hipnoza,
- leżenie w wodzie, branie prysznica. Hydroterapia pomaga zmniejszyć ból, napięcie mięśniowe i lęk. Ciśnienie wody działa na ciało, uśmierza ból i wpływa na wydzielanie endorfin. Woda poprawia krążenie krwi oraz dotlenienie mięśni, łożyska i dziecka.
- biofeedback.
Metody niefarmakologiczne nie wiążą się z niepożądanymi działaniami u matki i dziecka, jednak ich skuteczność jest trudna do udowodnienia.
