Lato z owadami i pająkami. Kto powinien być szczególnie czujny i nie lekceważyć bąbli po pogryzieniach?

Po ugryzieniu owada zwykle zostaje czerwona plamka, ale bywa też tak, że wokół ukłucia robi się czerwony ślad i opuchlizna. To dlatego, że w ślinie owadów mogą być substancje (białka), które uczulają dzieci. U dzieci - po ukłuciu komara czy pogryzieniu przez meszki - może pojawić się spore zaczerwienienie.

Zimna woda i lód

Swędzące bąble, piekące zaczerwienione miejsca dokuczają zwłaszcza malutkim dzieciom. Ich delikatna skóra ma cieńszą warstwę rogową i dlatego reakcja jest silniejsza. Wtedy pozostają w odwodzie preparaty w postaci kremu lub żelu, zawierające składniki przeciwzapalne i przeciwuczuleniowe, a także działające przeciwbólowo i przeciwświądowo doustne preparaty w kroplach. Ich stosowanie u niemowląt trzeba skonsultować z lekarzem.

Zaraz po ugryzieniu swędzenie najskuteczniej zmniejszą zimna woda, lód. Sprawdzi się również okład z wody z cytryną, bo kwaśny roztwór łagodzi swędzenie. Można przyłożyć dziecku zimny kompres z roztworu sody oczyszczonej. Bąbel lub zaczerwienienie powinny zniknąć w ciągu doby.

Meszki gorsze do komarów

Meszki mają bardziej agresywne substancje w ślinie niż komary, dlatego mogą silniej uczulać. Te stworzenia mają aparat kłująco-gryzący, dlatego nie tylko wkłuwają się w bezbronną skórę dziecka, ale także ją rozszarpują, tworzy się mała rana. Jeśli dziecko podgryzły meszki, warto przemyć skórę wodą utlenioną.

Jakie objawy wywołuje użądlenie meszki?

Meszki często atakują grupowo. Krwawiący ślad po ukłuciu meszki jest bardzo bolesny i utrzymuje się dość długo. Następstwem ukąszenia meszek może być silny obrzęk naczynioruchowy, często o odczynie alergicznym, a nawet gorączka. Po ukąszenia meszek u osób wrażliwych na ich jad mogą wystąpić reakcje alergiczne, mogą pojawić się nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha i zawroty głowy.

Jeśli reakcja alergiczna utrzymuje się dłużej i rumień jest większy, a dziecko jest niespokojne, ma gorączkę, wysypkę na całym ciele, możemy podejrzewać, że jest uczulone. Trzeba zgłosić się z nim do lekarza. warto wiedzieć, że niekiedy jad meszek może nawet prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.

Najsilniejszą i najczęściej spotykaną jest alergia na jad pszczół, os, szerszeni i trzmieli. Przed tymi owadami należy siebie i dziecko szczególnie chronić.

Osy i pszczoły atakują, gdy są zagrożone, np. uciśnięte. Dlatego, zanim dziecko siądzie na ławce czy murku, sprawdź, czy nie wygrzewa się tam owad. Nie podawaj dziecku na dworze słodkich napojów.

Trzeba pamiętać o ważnej zasadzie: latem nie pijemy bezpośrednio z kartonowego, otwartego wcześniej pudełka czy ciemnej butelki, mógł tam wpaść owad.

Użądlenie przez pszczołę czy osę w gardło lub język może zakończyć się tragicznie. Gdy maluch śpi na świeżym powietrzu, zakładaj na wózek moskitierę. Jeśli w oknach waszego pokoju nie ma zabezpieczających przed owadami siatek, pamiętaj o dokładnym zasłanianiu okien firankami. Nie zostawiaj na wierzchu jedzenia, które mogłoby przyciągnąć osy.

Jeśli dojdzie do ukąszenia, zaobserwujesz u dziecka zaczerwienienie, obrzęk, ból, ślad po ukąszeniu. W takiej sytuacji przemyj miejsce użądlenia wodą i natychmiast usuń żądło ze skóry dziecka, jeśli tam pozostało. Użyj pęsety tak, aby nie wcisnąć więcej jadu do skóry. Trzeba chwycić żądło jak najbliżej skóry, a następnie zdecydowanym ruchem pociągnąć do góry. Nie próbuj wyciskać żądła. To byłoby dla dziecka bolesne i sprawiłoby, że jad by się rozprzestrzenił. Jeśli nie masz pęsety, zrób to paznokciem, nożem lub jałową igłą. Na miejsce użądlenia połóż zimny kompres.

Obserwuj dziecko. Zwracaj uwagę na pojawienie się obrzęków utrudniających oddech, przyspieszenie oddechu i pracy serca, zaczerwienie skóry twarzy, pocenie się. Jeśli dziecko ma problemy z oddychaniem ułóż je na plecach, odchyl głowę do tyłu, unieś lekko nogi, okryj kocem i wezwij pogotowie.

Ważne!

Rodzice alergików, astmatyków i dzieci z chorobami serca muszą zachować szczególną czujność. Może bowiem u dziecka dojść do wstrząsu anafilaktycznego, co wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Wstrząs anafilaktyczny objawia się swędzeniem rąk i nóg, zawrotami głowy i przyspieszonym tętnem. W okolicach głowy i szyi tworzą się obrzęki. Mogą pojawić się kłopoty z oddychaniem, nudności i wymioty. Może dojść do utraty przytomności. Wtedy natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe.

Nie ma się nad czym zastanawiać. Kiedy do lekarza?

Natychmiastowej pomocy wymaga dziecko użądlone przez osę lub pszczołę, jeżeli:

- jest uczulone na jad owada - musimy wtedy natychmiast jechać do lekarza, chyba że mamy przy sobie ustalone z alergologiem środki ratujące i potrafimy je sami podać;

- użądlenia są liczne, obrzęki dość duże, lub gdy samopoczucie malca się pogarsza - sytuacja jest tym groźniejsza, im dziecko jest mniejsze;

- owad użądlił malucha w usta, język, podniebienie, gardło - obrzęk tych narządów grozi uduszeniem, niezbędny jest więc ratunek.

Mimo że pluskwy są aktywne przez cały rok, warto wspomnieć o nich w kontekście wakacyjnych wyjazdów. Tym bardziej, że coraz częściej ruszamy w podróż do różnych miejsc ma świecie. Na pluskwy trafimy w hostelach, schroniskach, hotelach, nawet tych pięciogwiazdkowych. Stworzenia te atakują nocą.

Jeśli po przebudzeniu zauważysz na ciele bąble, to znak, że być może w miejscu, w którym przebywasz, zalęgły się pluskwy. Bąble często przybierają formę wypukłych, zaczerwienionych obrzęków. Zdarzają się także silniejsze reakcje alergiczne w postaci rozległych owalnych śladów o średnicy nawet 5 cm lub więcej z rumieniem naokoło.

Jeśli organizm jest wrażliwy na tego typu ukąszenia, bąble mogą utrzymywać się nawet przez ponad tydzień. W takich przypadkach warto posmarować się maścią z kortykosteroidami i niezwłocznie poprosić o zmianę pokoju.

Od lat w sezonie wiosenno-letnim zmagamy się też z plagą kleszczy. Ten pająk może dopaść nas i dziecko na placu zabaw, miejskim parku, a nawet na trawniku.

Poprosiliśmy dermatologa, pediatrę dr Bartosza Pawlikowskiego*, aby rozwiał wątpliwości, które nagromadziły się wokół kleszczy. 

Nie złapie kleszcza ten, kto chodzi środkiem ścieżki. To prawda?

Dr Bartosz Pawlikowski: Przede wszystkim pamiętajmy, że poddawanie się terrorowi kleszcza to nie do końca dobry sposób na spędzanie wolnego czasu. Kleszcz jest w stanie wyczuć nas nawet z odległości 20 metrów. Oczywiście przeciskanie się w gąszczu niskich krzaków lub gęsto rosnących drzew jest dużym ryzykiem ukąszenia.

Długie spodnie, kapelusz i bluza to skuteczna ochrona przed kleszczami?

- Chyba tylko gumowy kombinezon ochroniłby nas przed atakiem kleszczy. Szczelne ubranie, np. spodnie wpuszczone w buty, nie zapewni 100 proc. ochrony przed kleszczem, ale utrudni mu zadanie.

Zwykliśmy uważać, że jasne i jaskrawe ubrania odstraszają kleszcze. Tak jest?

- Nic bardziej mylnego. Kleszcze są ślepe. Nie widzą ani kolorów ubrań, ani nas samych. Swoje ofiary lokalizują za pomocą węchu i umiejętności wyczuwania ciepła ciała. Na ubraniach w jasnym kolorze po prostu łatwiej będzie zauważyć kleszcza. To nie do ubrania lgną kleszcze, większe znaczenie ma zapach skóry, temperatura ciała i poziom wydychanego dwutlenku węgla.

Preparaty apteczne skutecznie odstraszą pająki?

- W aptekach można kupić aerozole, których zadaniem jest odstraszenie kleszczy. Specyfiki te nie gwarantują 100-procentowej pewność, że kleszcz się do nas nie zbliży, dają fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Dlatego, pomimo pryskania, nadal należy obejrzeć ciało dziecka po spacerze.

Co należy zrobić, kiedy zauważymy, że w skórę dziecka wbił się kleszcz?

- Jeśli zauważysz kleszcza wczepionego w skórę, usuń go wcześniej zdezynfekowaną pęsetą z cienkimi końcami. Chwyć owada tuż przy skórze i wyciągnij go wraz z głową. Potem przemyj miejsce ukąszenia środkiem odkażającym.

Usunięcie kleszcza do 24 godzin od zagnieżdżenia zdecydowanie zmniejsza ryzyko zachorowania na boreliozę (choć nie chroni przed kleszczowym zapaleniem mózgu).

Z usuniętym ze skóry dziecka kleszczem możesz zgłosić się do laboratorium na test, którego wynik potwierdzi lub wykluczy, czy kleszcz przenosił boreliozę.

Pamiętajmy, że wykręcanie, zgniatanie i smarowanie tłuszczem kleszcza to złe metody! Kleszcz oddycha za pomocą odwłoku, a zarazki znajdują się w jego przewodzie pokarmowym. Jeśli zabierzesz mu dostęp powietrza, zacznie wymiotować, a to oznacza, że w szybki sposób możesz zarazić się boreliozą.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

- Kleszcze mogą przenosić zarazki dwóch poważnych chorób: odkleszczowego zapalenia mózgu i boreliozy. Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu możesz siebie i dziecko po ukończeniu trzeciego roku życia zaszczepić. Niestety, nie ma równie skutecznej ochrony przed boreliozą. Nie wszystkie kleszcze są nosicielami boreliozy. Szacuje się, że w Polsce 30 proc. kleszczy może przenosić tę groźną chorobę. Zatem nie każde ugryzienie oznacza od razu boreliozę.

*Dr Bartosz Pawlikowski jest pediatrą, a także specjalistą w dziedzinie dermatologii i wenerologii. Pracuje w łódzkiej KlinicePawlikowski

Artykuł ukazał się rok temu, w sierpniowym wydaniu magazynu "Dziecko". 

Powinno cię również zainteresować: Wyciągnęła 150 kleszczy z ciała córki. Wyglądały jak wysypka, jak brud pod paznokciem

fot. facebook.com/lovewhatreallymatters/posts/1581895061832886