W ciąży i po porodzie w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Jak wyjaśnia Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników: „Wysokie stężenia progesteronu i idące za tym zmiany zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej powodują ograniczenie biodostępności wielu składników diety, a obecność rozwijającej się ciąży znacząco zwiększa zapotrzebowanie na niektóre z nich. Wchłanianie witamin i mikroelementów oraz ich metabolizm zależny jest również od odpowiedniej zawartości białka w diecie." W okresie ciąży trzeba zatem zadbać o obecność pewnych składników w diecie, w razie potrzeby można też rozważyć, wyłącznie po konsultacji z lekarzem, ich suplementację.
Składniki ważne dla rozwoju maluszka i zdrowia mamy. W jakich produktach je znajdziemy?
Większość z nas wie, że w ciąży nie powinno się m.in. pić alkoholu, palić papierosów, jeść surowego mięsa i przetworzonej żywności. Poza zrezygnowaniem z tego, co nie sprzyja zdrowiu dziecka i mamy, warto włączyć do jadłospisu to, co obfituje w witaminy, minerały i inne wartościowe dla ich organizmów składniki. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników za jedną z najważniejszych składników dla ciężarnych uznało pięć składników: kwas foliowy, witaminę D, jod, DHA i żelazo. Powinno się je dostarczać organizmowi w odpowiednich dawkach. A dlaczego?
Kwas foliowy, to inaczej folacyna czy witamina B9, B11 jest niezbędny do powstawania i wzrostu komórek dziecka; wpływa na prawidłowy rozwój układu krwiotwórczego i nerwowego dziecka. Dawka zalecana przez PTGiP to 400–600 µg. Produkty, zawierające kwas foliowy to m.in. nasiona roślin strączkowych, zielone warzywa (jarmuż, kapusta, sałata i brokuły), wątroba, jaja.
Witamina D z kolei wpływa na gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu i tym samym na mineralizację kości. Dodatkowo odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu mięśniowego, nerwowego, immunologicznego i endokrynnego. Dostępne informacje naukowe* wskazują, że niedobór witaminy D w czasie ciąży może oddziaływać niekorzystnie na wzrost płodu; Dawka zalecana przez PTGiP to 1500–2000 µg. Jakie produkty zawierają witaminę D? To np. tłuste ryby morskie, jaja, wątroba i mięso.
Jod jest głównym składnikiem hormonów tarczycy, które uczestniczą w dojrzewaniu układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i pokarmowego. Dodatkowo warunkuje utrzymanie prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej i prawidłowy rozwój płciowy. Niedobór jodu w czasie ciąży może: powodować niedoczynność tarczycy zarówno u kobiety jak i u dziecka. Dawka zalecana przez PTGiP to 150–200 µg. Jakie produkty mają wysoką zawartość jodu? To m.in. nabiał, jaja, ryby morskie oraz jodowana sól.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) jest składnikiem strukturalnym tkanki nerwowej; wpływa na prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka, narządu wzroku oraz na rozwój psychosomatyczny. Według zaleceń PTGiP ciężarna powinna spożywać min. 200 mg. DHA jest obecne w rybach morskich, algach i owocach morza.
Żelazo także jest niezwykle ważne dla organizmu kobiety i rozwijającego się dziecka. Jego niedobór żelaza w czasie ciąży może prowadzić do rozwoju niedokrwistości syderopenicznej; hipotrofii płodu; porodu przedwczesnego; zaburzeń czynności skurczowej macicy w czasie porodu. Kobiety w ciąży powinny spożywać do 30 mg żelaza. Wysoką zawartość żelaza mają produkty takie jak: wołowina, cielęcina, drób, wątroba, ryby, warzywa zielone.
Poza tym, warto by w naszej diecie pojawiły się posiłki obfite w foliany i witaminy z grupy B niezbędne dla odpowiedniego rozwoju maluszka i zdrowia mamy. W związku z gwałtownymi zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety w ciąży i w połogu warto wzbogacić jadłospis o produkty z zawartością biotyny, selenu i cynku (one mogą wspierać w walce z wypadającymi włosami po ciąży i osłabieniem paznokci), a także witaminy C, E, które pomagają zmniejszyć stres oksydacyjny. Aby dostarczyć organizmowi wystarczającej ilości tych składników, warto włączyć do jadłospisu pełnoziarniste pieczywo i makarony, kasze, a także dużą ilość warzyw i owoców.
Dieta a karmienie piersią Nastyaofly/ Shutterstock
Dieta w czasie karmienia piersią
Zalecenia dla mam karmiących piersią są bardzo podobne do tych, które dotyczą kobiet w ciąży. Dlatego zarówno przez okres ciąży, jak i podczas pierwszych miesięcy z maluszkiem warto planować zdrowe posiłki z wyżej wymienionymi produktami. Można też sięgnąć po dostępne na rynku preparaty stworzone dla kobiet w ciąży i świeżo upieczonych mam, które zawierają zestaw potrzebnych im składników. W aptece znajdziemy nie tylko ogólne zestawy witaminowo – mineralne dla kobiet w ciąży i mam karmiących, ale też kompozycje do "zadań specjalnych". Np. suplement diety Kerabione Mama nie tylko pomaga uzupełnić dietę młodej mamy w potrzebne witaminy i składniki mineralne, ale również wspiera w problemie wypadających po ciąży włosów.
* Dla utrzymania prawidłowego stanu zdrowia należy stosować zrównoważoną dietę i prowadzić zdrowy tryb życia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety i zdrowego stylu życia.
*Powyżej opisane zalecenia w kwestii dawkowania dotyczą zdrowych kobiet. Każda z pacjentek powinna skonsultować suplementację ze swoim lekarzem prowadzącym.
*https://www.ptfarm.pl/PF/przeglad-numerow/-/28923, https://www.ptfarm.pl/download/?file=File%2FFarmacja+Polska%2F2021%2F1%2F06_SZ_Suplementacja_w_ciazy_n.pdf
