Joanna Biszewska

W Sieprawiu, w niewielkiej miejscowości w powiacie myślenickim, powstał niezwykły podręcznik do fizyki. Stworzyli go uczniowie podstawówki podczas miesięcy nauki zdalnej. O tym jak sprawić, aby uczniowie pokochali fizykę, opowiada młoda nauczycielka tego przedmiotu, Dorota Kurek:- Paradoksalnie nasz projekt łatwiej było przeprowadzić zdalnie niż stacjonarnie w szkole.

- Dorosły człowiek podczas mało ciekawego szkolenia online robi obiad. A od ucznia wymaga się, żeby przy rzeczach, które go średnio interesują, wysiedział, zrobił notatki i jeszcze się wspaniale tego nauczył. Na szczęście to tak nie działa, bo inaczej dzieci zatraciłyby swoje człowieczeństwo - o relacjach z uczniami po powrocie do szkoły po nauce zdalnej mówi polonista, autor wierszy i tekstów krytycznych Kacper Uss.

- Kleszcze jak nie zaatakują, to nie przeżyją. Pobierają pokarm w postaci krwi, nie żywią się niczym innym, są wyspecjalizowane tylko do tego, aby żerować. I są długowieczne - o zwyczajach i przebiegłości kleszczy opowiada Joanna Pomorska-Grochowska, zoolog, entomolog, ekspertka magazynu przyrodniczego dla dzieci "Świerszczyk Reporter".

- Nie może się popłakać, nie może być wrażliwy, nie może cierpieć, bo mu żona odebrała dzieci przy rozwodzie. Jemu nie wypada roztkliwiać się nad sobą. Mężczyźni często nie radzą sobie ze swoimi emocjami. Sięgają po alkohol, po inne używki, które pomagają im regulować emocje. Czasami dochodzi do samobójstw - o tym co jest ważne w wychowaniu chłopców mówi Michał Pozdał, psychoterapeuta i seksuolog.

- Janek jest wcześniakiem, urodził się dwa miesiące przed terminem. Długo leżał w inkubatorze, miał dwie operacje. Kiedy przygotowywałam się do roli mamy zastępczej, wielokrotnie pytano mnie, jakie chciałabym dziecko, w jakim wieku, czy chore, czy zdrowe. Bałam się dziecka z zespołem FAS, bardzo - o tym jak rodzi się miłość do dziecka, a wcześniej myśl, aby zostać mamą zastępczą, opowiada samodzielna zastępcza mama małego chłopczyka.

W tym roku szkolnym w szkole spędzili 38 dni. Większość czasu uczyli się zdalnie. Ale na egzaminach ósmoklasisty nie mają taryfy ulgowej. Liczyć się będzie każdy punkt. - Wszyscy mieli problemy, wielu uczniów sobie nie radziło, również psychicznie, nie wszyscy też otrzymali wsparcie - mówi polonistka przygotowująca dzieci do egzaminów.

- Zdarza się, że rodzice zmieniają decyzję i wracają. To nie jest tak, że zrzekają się praw przede wszystkim do chorych dzieci. Do tych zdrowych też. Tylko po te chore prawie nigdy nie wracają - o losach niemowlaków opuszczonych przez rodziców w szpitalach mówi psycholog Joanna Szeląg z Interwencyjnego Ośrodka Preadopcyjnego Tuli Luli założonego przez łódzką Fundację Gajusz.

- Straszenie uczniów, że powrót do szkół będzie krwawy, jest niepotrzebnym sianiem paniki. Dzieci, kiedy się boją, gorzej funkcjonują - o tym, że po powrocie uczniów do szkół, testy wiedzy z całego roku nie muszą być jedynym i najlepszym rozwiązaniem mówi Edyta Plich: nauczycielka, polonistka, dyrektorka Towarzystwa Inteligentnej Młodzieży.

Niektóre kraje w Europie zrezygnowały w tym roku z matur. Uczniów ocenią nauczyciele za całoroczną pracę. Autor książek o edukacji, dr Mikołaj Marcela: - Teraz jest najlepszy czas na to, aby odwołać matury. Ale tak się nie stanie. U nas matura była, jest i będzie uznawana za świętość. I wszystko wskazuje na to, że za dwa lata będzie trudniejsza.

- Lekarze powiedzieli, że już tego nie zatrzymają. Rozpłakałam się, wpadłam w szok. Przyszła do mnie położna i pomogła mi przejść na wózek. Przytuliła mnie, powiedziała, że mam dla kogo żyć. Urodziłam małą na sali za kotarą - mama, która w czasie pandemii poroniła dwa razy, w naszym cyklu "Mamy moc", opowiada, jak ważne jest, aby po poronieniu wyjść do ludzi.

Zbliża się koniec roku szkolnego, a nauczyciele - pomimo trudnych warunków - muszą na lekcjach online realizować podstawę programową. W jakich warunkach pracują? Nauczycielka z podstawówki: - Już przestali mi mówić, że oddalają się od komputera. Nie ma ich na połowie lekcji, a kiedy pytam, co się stało, słyszę, że musieli odebrać coś od kuriera. Po kilka razy dziennie do niektórych przychodzi kurier.

- Synowie od ponad miesiąca chodzą do szkoły. Dwa razy w tygodniu, w środy i w niedzielę, robimy testy w domu, wyniki zgłaszamy online do szkoły i do NHS-u, czyli tutejszej służby zdrowia. Testy dostajemy za darmo od szkoły - o powrocie uczniów do szkół w Anglii opowiada Dariusz Zeller, poeta, dziennikarz polskiego tygodnika w Londynie "Cooltura", a przede wszystkim tata samodzielnie wychowujący trzech synów: 19-letniego Juliusza i 13-letnich bliźniaków: Miłosza i Maksymiliana.

Kilka miesięcy przed maturą zmieniają szkołę. Wersja oficjalna: na własną prośbę. Pedagog: Taki uczeń słyszy: "Nie radzisz sobie, do wiedzenia". Problem migrujących uczniów nie jest zarezerwowany tylko dla tych szkół, które osiągają najlepsze wyniki i plasują się na pierwszych miejscach popularnych rankingów.

Rodzice mówili, aby całować na przywitanie wyperfumowaną ciocię, nielubianego wujka. W imię dobrego wychowania. Czy dzisiaj potrafimy zadbać o granice swoich dzieci? Mama dwulatki: "Nie chcę na dzień dobry skwasić atmosfery i wyjść na nadwrażliwą mamuśkę".

Miodowy miesiąc edukacji zdalnej mamy już dawno za sobą. Zmęczenie, przewlekły stres, bezsenność, apatia - z tym borykają się coraz częściej uczniowie. Co ich czeka, kiedy wrócą do szkół? Jeszcze więcej nauki i dodatkowe lekcje wyrównawcze. Rzeczniczka ZNP: W niektórych krajach programy powrotu do szkół zakazują wręcz mówienia o zaległościach i brakach.

"Nie liczmy na to, że lekcje na Zoomie będą tak skuteczne jak te prowadzone w klasie. Nie oczekujmy, że dzieci stłamszone w swoich pokojach, wpatrzone w ekran będą skoncentrowane i ambitne. To tak nie zadziała. Bardziej prawdopodobne jest to, że stracą motywację do nauki, zamieniając się w Zombie Zoom" - ostrzegał profesor z Harvardu pół roku temu. W jakiej kondycji są dzisiaj uczniowie?

- Nie wyobrażam sobie, że kiedy wrócimy do szkół i wejdziemy do klasy, to od razu zabierzemy się za "Pana Tadeusza" czy podmiot i orzeczenie. Nie widzę takiej możliwości ani potrzeby. Obawiam się, że rodzice będą oczekiwali, że po powrocie od razu będziemy uczyć i stawiać stopnie i to jak najlepsze - mówi Małgorzata Próchniak, polonistka z wrocławskiej szkoły podstawowej.

Po dwóch lockdownach czujemy się osamotnieni, zmęczeni i w stałej gotowości, aby być wsparciem i pomocą dla swoich rodziców i dzieci. My, rodzice dorastających dzieci, wiemy, że wszyscy mogą mieć moment załamania i zwątpienia, ale nie my.

- Pandemia czy nie pandemia, dla świętego spokoju chodzą na dodatkowe, opłacone lekcje, na których przygotowują się do matury. Często mają też swoich psychoterapeutów. Podczas terapii uczą się, jak radzić sobie z presją i niskim poczuciem wartości - o tegorocznych maturzystach mówi Jarek Szulski, wychowawca, nauczyciel, autor książki "Nauczyciel z Polski".

Na klasowym czacie podali konkretną datę, godzinę i miejsce spotkania. Kiedy tam poszedł, okazało się, że nikogo nie było. Zrobili sobie z niego bekę. Nie powiedział o tym wychowawczyni. - Ten, kto zgłasza przemoc, może dostać etykietę donosiciela, skarżypyty - mówi psycholog.