Tłuszczaki u dzieci nie pojawiają się często - to przypadłość typowa dla osób zdecydowanie starszych. Te niezłośliwe guzy wywodzą się z dojrzałej tkanki tłuszczowej. Są zbudowane z torebki łącznotkankowej, w środku której znajduje się tłuszcz. Tłuszczaki to jedne z najczęściej rozpoznawanych niezłośliwych nowotworów tkanek miękkich. Zwykle występują u osób w wieku 40 do 60 lat, choć mogą pojawiać się również u dzieci.
Tłuszczak zwykle zbudowany jest z dojrzałych komórek tkanki tłuszczowej (tzw. adipocytów),choć w niektórych typach może również zawierać:
- komórki mięśniowe gładkie,
- drobne naczynia krwionośne,
- komórki szpikowe.
Jak wygląda tłuszczak?
Tłuszczak zazwyczaj ma kształt owalny lub podłużny, a jego wielkość może wynosić tak kilka milimetrów, jak i kilka centymetrów. Tłuszczaki rosną powoli. Skóra nad nim nie jest zmieniona, nie pojawia się zaczerwienienie, obrzęk czy stan zapalny. Guz jest bardziej spoisty od otaczającej go tkanki podskórnej. Tłuszczaki w dotyku są bardzo miękkie, podczas uciskania odkształcają się, ale po chwili wracają do swoich kształtów. Nie bolą i nie wywołują dolegliwości.
Tłuszczaki najczęściej pojawiają się na obszarach najbogatszych w tkankę tłuszczową, czyli na tułowiu - na plecach czy brzuchu, choć zdarzają się tłuszczaki u dziecka na głowie czy udach, szyi lub ramionach. Choć najczęściej guzy lokalizują się w tkance podskórnej, to bywa, że zajmują narządy wewnętrzne.
O ile tłuszczak u dziecka na brzuchu czy tłuszczak u dziecka na plecach nie jest groźny, o tyle ten, który ulokował się na wątrobie czy nerkach, może stanowić poważny problem. Tłuszczaki położone w obrębie bądź sąsiedztwie narządów wewnętrznych mogą dawać takie objawy jak niedokrwistość, obrzęk, problemy z krzepliwością, dysfunkcją narządu. Tłuszczak położny na wątrobie może wywołać żółtaczkę, a zlokalizowany na jelicie - bóle brzucha. W takiej sytuacji może się zdarzyć, że niegroźny tłuszczak zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta.
Tłuszczaki u dzieci - przyczyny
Przyczyny powstawania tłuszczaków nie są do końca jasne. Podejrzewa się, że ich pojawianie się ma podłoże genetyczne. Przyczyn pojawiania się guzów upatruje się również w działaniu cząstek układu odpornościowego oraz czynników zapalnych, co skutkuje wzrostem i podziałem zdrowych, dojrzałych komórek tłuszczowych. Przez ich namnożenie się powstaje guzek tłuszczowy. Jednak teoria ta nie została potwierdzona.
Z pewnością za to na występowania tłuszczaków ma wpływ wiek (tłuszczaki najczęściej dotyczą ludzi powyżej 40. roku życia), przebyte choroby nowotworowe, nadwaga (tłuszczaki częściej występują u osób z nadwagą), przebyte urazy (tłuszczaki często pojawiają się w miejscu zranień), a także schorzenia, takie jak choroba Dercuma czy choroba Cowden.
Tłuszczaki u dzieci - rozpoznanie i leczenie
Każda zmiana skórna, także ta przypominająca tłuszczaka, powinna być skonsultowana z lekarzem. Rozpoznanie stawiane jest zwykle w oparciu o badanie fizykalne, rzadko zlecane jest badanie USG zmiany skórnej, kolonoskopia, tomografię komputerowa, biopsja (w zależności od miejsca występowania). Podejrzenie nowotworu potwierdzane jest wyłącznie na podstawie badania histopatologicznego wycinka, który jest pobrany ze zmiany.
W większości przypadków leczenie tłuszczaków nie jest konieczne. Niewielkie guzki warto jedynie obserwować i kontrolować. W przypadku tłuszczaków dużych, szpecących, stanowiących problem estetyczny, a także położnych głębiej, co zaburza prawidłową pracę narządów wewnętrznych, przeprowadza się zabieg. Metodą leczenia tłuszczaków jest chirurgiczne wycięcie tłuszczaka, liposukcja oraz ostrzykiwanie zmiany chorobowej sterydami.
Podstawową, najczęściej stosowaną metodą jest chirurgiczne wycięcie tłuszczaka. Podczas zabiegu nacinane są tkanki, a zmiana jest usuwana razem z torebką łącznotkankową. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym przy tłuszczakach pojedynczych, zaś przy tłuszczakach mnogich w znieczuleniu ogólnym. Zabieg pozostawia niewielkie blizny. Usunięcie chirurgiczne najczęściej zapewnia całkowite wyleczenie i nie daje nawrotów.
