Chorobę najczęściej wywołują wirusy, w tym wirus opryszczki, oraz grzyby - drożdżaki. Czasem przebiega ona łagodnie pod postacią zaledwie kilku wykwitów, zwanych aftami lub kilku nadżerek, kiedy indziej zmiany są rozległe i bolesne.
Zapalenie jamy ustnej towarzyszy często innym chorobom, bywa też powikłaniem po leczeniu antybiotykami lub cytostatykami.
Jak pomóc dziecku
Ponieważ zapalenie jamy ustnej może dziecku poważnie utrudniać jedzenie i picie, powinniśmy mu podawać potrawy półpłynne (łatwiejsze do przełknięcia), niekwaśne, nieostre (żeby nie drażniły uszkodzonej śluzówki) i najlepiej letnie. Pamiętajmy też o regularnym pojeniu malucha - najlepiej, żeby pił czystą wodę, po trochu ,ale często.
Kiedy afty lub nadżerki są niewielkie, pomogą miejscowe leki stomatologiczne dostępne bez recepty. Są one otrzymywane syntetycznie bądź preparowane z ziół.
Orajel Mouth Sore Medicine Gel od 3. r.ż.
Lek o działaniu przeciwzapalnym w postaci żelu w opakowaniach po 5,3 g i 9,45 g.
1 g żelu zawiera 200 mg benzokainy, 0,2 mg chlorku benzalkonium i 1 mg chlorku cynku.
Hand-Prod Sp. z o.o.
Dentosept od 7. r.ż.
Lek przeciwzapalny w postaci płynu w opakowaniach po 50 g i 100 g.
Preparat zawiera wyciągi z kwiatu rumianku, kory dębu, liścia szałwi, ziela arniki, kłącza perzu, ziela mięty pieprzowej, ziela tymianku.
Phytopharm Klęka SA
Dentosept A od 7. r.ż.
Lek przeciwzapalny w postaci płynu w opakowaniach po 25 g.
Preparat zawiera wyciągi z kwiatu rumianku, kory dębu, liścia szałwii, ziela arniki, kłącza tataraku, ziela mięty, ziela tymianku, anestezynę i boraks.
Phytopharm Klęka SA
Ponadto przy zapaleniu jamy ustnej stosuje się także preparaty zalecane przy chorobach gardła.
zapalenie jamy ustnej występuje u noworodka lub niemowlęcia;
zapaleniu jamy ustnej towarzyszy wysoka gorączka;
dziecko jest osłabione;
zmiany są rozległe oraz utrudniają jedzenie i picie;
A także wtedy, gdy dochodzi do uformowanego ropnia okołozębowego albo w okolicy gardła lub migdałków.
Ból gardła w różnym nasileniu towarzyszy prawie każdej infekcji górnych dróg oddechowych, ponieważ gardło, podobnie jak nos, stanowi tzw. wrota zakażenia - miejsce pierwszego kontaktu organizmu z atakującymi go drobnoustrojami.
Znaczna większość infekcji gardła ma tło wirusowe i wtedy dziecko ma także katar, kaszel, podwyższoną temperaturę, złe samopoczucie. Migdałki i węzły chłonne szyi bywają powiększone, ale umiarkowanie. Dziecko z infekcją wirusową - jeśli tylko przebiega bez powikłań - można leczyć samemu, pamiętając o ogólnych zasadach pielęgnowania chorego malca i posiłkując się w razie potrzeby lekami dostępnymi bez recepty (wyłącznie tymi, które są odpowiednie dla dziecka w wieku naszego i przy ścisłym przestrzeganiu wskazań, przeciwwskazań i sposobu dawkowania opisanego w ulotce).
Infekcje bakteryjne gardła przebiegają zazwyczaj w sposób gwałtowny, z bardzo silnym bólem, utrudniającym połykanie, z wysoką gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych, które mogą być tkliwe lub bolesne. Przy najpospolitszej infekcji bakteryjnej gardła - anginie czyli zapaleniu migdałków wywołanym przez paciorkowce - dziecko nie ma ani kataru, ani kaszlu. Angina paciorkowcowa wymaga leczenia antybiotykami, które przepisuje lekarz, gdy jest pewien diagnozy.
Jak pomoc dziecku
Maluch, którego boli gardło, niechętnie je. Łatwiej przełknie potrawy półpłynne, nie za zimne i nie za gorące. Trzeba go też stale poić, bo kiedy śluzówka wysycha, ból się nasila. Zaleca się także kisiel albo siemię lniane - pokryją gardło śluzowatą warstwą łagodzącą dolegliwości.
Ulgę w bólu przyniosą odpowiednio dobrane leki. Jeśli jest bardzo dokuczliwy, dopuszcza się podanie leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol lub ibuprofen. Ale uwaga! Jeśli dziecko przyjmuje już któryś z nich z powodu ogólnych objawów infekcji, takich jak gorączka czy bóle mięśniowe, to nie wolno ani zwiększać jego dawki, ani też sięgać po dawkę dodatkową.
Żeby złagodzić ból gardła, podaje się leki działające miejscowo, które zawdzięczają swe działanie różnym substancjom czynnym. Z reguły mają one także właściwości odkażające - hamują rozwój infekcji.
I Substancje czynne - alcohol dichlorobenzylicus (alkohol dichlorobenzylowy) i amylmetacresolum (amylometakrezol)
Obie substancje czynne wykazują działanie bakteriobójcze w stosunku do większości bakterii wywołujących infekcje w jamie ustnej i gardle, a także działanie przeciwgrzybicze w stosunku do grzybów wywołujących pleśniawki.
Preparaty alkoholu dichlorobenzylowego i amylometakrezolu dla dzieci dostępne bez recepty to: Neo-Angin i Strepsils.
Neo-Angin od 7 r.ż.
Neo-Angin bez cukru od 7 r.ż.
Neo-Angin Spray od 7 r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Tabletki do ssania w opakowaniach po 24 szt., tabletki do ssania bez cukru w opakowaniach po 16 szt. i 24 szt. oraz płyn do inhalacji z atomizera w opakowaniach po 15 ml i 30 ml.
Divapharma GmbH
Strepsils pomarańczowy z witaminą C 100 mg od 8. r.ż.
Strepsils truskawkowy bez cukru od 8. r.ż.
Strepsils z mentolem i eukaliptusem od 8. r.ż.
Strepsils z naturalnym miodem i cytryną od 8. r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Pastylki w opakowaniach po 24 szt.
Reckitt Benckiser Healthcare Poland sp. z o.o.
II Substancja czynna - benzydaminum (benzydamina)
Benzydamina należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Działa miejscowo przeciwzapalnie. Ponadto odkaża i znieczula śluzówkę jamy ustnej.
Preparaty benzydaminy dla dzieci, dostępne bez recepty, to: Septolux i Tantum Verde.
Septolux - tabletki do ssania od 7. r.ż.
Lek łagodzący ból gardła. Tabletki do ssania w opakowaniach po 20 szt.
ICN Polfa Rzeszów SA
Septolux - aerozol - zgodnie z zaleceniami lekarza
Lek łagodzący ból gardła. Aerozol do stosowania w jamie ustnej i gardle w opakowaniach po 30 ml
ICN Polfa Rzeszów SA
Tantum Verde P - pastylki od 7. r.ż.
Lek łagodzący ból gardła. Pastylki w opakowaniach po 20 szt.
Aziende Chimiche Riunite Angelini Francesco
Tantum Verde - aerozol - zgodnie z zaleceniami lekarza
Lek łagodzący ból gardła. Aerozol do stosowania w jamie ustnej i gardle w opakowaniach po 30 ml
Aziende Chimiche Riunite Angelini Francesco
III Substancja czynna - cetylpyridinii chloridum (chlorek cetylopirydynium)
Chlorek cetylopirydynium wykazuje działanie bakteriobójcze oraz przeciwgrzybicze przy zapaleniach jamy ustnej i gardła.
Preparaty chlorku cetylopirydynium dla dzieci dostępne bez recepty to: Halset, Menthosept, Septolete.
Halset od 7. r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Tabletki do ssania w opakowaniach po 24 szt.
Biofarm sp. z o.o.
Menthosept od 7. r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Tabletki do ssania w opakowaniach po 20 szt.
Polfa Łódź SA Zakłady Farmaceutyczne
Septolete Apple od 5. r.ż.
Septolete Cherry od 5. r.ż.
Septolete Lemon od 5. r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Pastylki w opakowaniach po 20 szt.
Krka d.d., Novo mesto
IV Preparaty złożone
Cholisept o smaku miodowo-cytrynowym od 7. r.ż.
Cholisept o smaku jeżynowym od 7. r.ż.
Lek odkażający i łagodzący ból gardła. Tabletki do ssania w opakowaniach po 16 szt.
1 tabletka zawiera chlorek benzalkonium i heksylorezorcynol.
GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o.
Orofar od 5. r.ż.
Lek odkażający, miejscowo znieczulający i przeciwbólowy. Tabletki do ssania w opakowaniach po 16 szt. i 24 szt. oraz aerozol do stosowania w jamie ustnej w opakowaniach po 30 ml
Preparat zawiera chlorek benzoksonium i chlorowodorek lidokainy
Novartis Consumer Health GmbH
Septolete D od 5. r.ż.
Preparat łagodzący ból gardła i działający przeciwzapalnie. Pastylki w opakowaniach po 30 szt.
1 pastylka zawiera chlorek benzalkonium, mentol, olejek mięty pieprzowej, tymol i olejek eukaliptusowy.
Krka d.d., Novo mesto
ból gardła jest bardzo ostry i utrudnia połykanie oraz towarzyszy mu bolesne powiększenie okolicznych węzłów chłonnych i wysoka gorączka;
ból, powiększenie migdałka i węzłów chłonnych występuje tylko po jednej stronie;
ból gardła jest jednym z objawów poważniejszej choroby i towarzyszą mu inne objawy, np. wysypka.