Omdlenie dziecka: co robić, by do niego nie dopuścić?
Istnieją sytuacje, w których bardzo łatwo może dojść do omdlenia dziecka. Co robić, by do tego nie dopuścić? Warto wiedzieć, czym jest omdlenie, co może je wywołać oraz znać symptomy występujące tuż przed omdleniem. Otóż omdlenie to nagła, krótkotrwała utrata przytomności, wywołana chwilowym spadkiem przepływu krwi przez mózg, która ustępuje samoistnie w ciągu kilkunastu czy kilkudziesięciu sekund. Towarzyszy jej zanik napięcia mięśniowego, który zwykle skutkuje osunięciem się dziecka na podłogę. Jeśli upadek jest nagły, może spowodować uraz ciała, szczególnie głowy. Dlatego warto być czujnym i rozpoznać symptomy poprzedzające omdlenie. Tuż przed omdleniem dziecko zaczyna odczuwać dyskomfort. Mogą wystąpić u niego zawroty głowy, zaburzenia widzenia i słyszenia, tzw. mroczki przed oczami, bóle głowy, bóle brzucha, nudności czy też uczucie duszności. Szczególnie charakterystyczna jest nagła bladość i nadmierna potliwość dziecka, towarzyszy im utrudniony kontakt słowny i wzrokowy. Gdy kontakt ten urywa się, a dziecko wiotczeje i osuwa się ku dołowi, następuje omdlenie. W sytuacji, gdy zaobserwujemy objawy poprzedzające omdlenie, najlepiej jest dziecko położyć i unieść jego kończyny (by zapewnić lepsze ukrwienie mózgu i zapobiec ewentualnemu urazowi przy omdleniu), a jeśli jest to niemożliwe, kazać dziecku usiąść, najlepiej pochylając głowę między kolana, lub przynajmniej ukucnąć (z asekuracją dorosłego, by nie dopuścić do upadku).
Omdlenia – pierwsza pomoc
Co zrobić, gdy dojdzie do omdlenia? Pierwsza pomoc powinna polegać przede wszystkim na zabezpieczeniu dziecka. Jeśli widzimy, że dziecko wiotczeje, pomóżmy mu osunąć się na ziemię, asekurując upadek, by nie doszło do dodatkowych urazów. Dziecko powinno jak najszybciej znaleźć się w pozycji poziomej, warto unieść do góry jego nogi, bądź nogi i ręce, przytrzymując je w tej pozycji nawet do trzech minut. Należy stale monitorować stan dziecka, sprawdzając czy oddycha, nie wolno pozostawić go bez opieki. Jeśli do omdlenia dojdzie w zatłoczonym miejscu, warto wynieść dziecko na otwartą przestrzeń. Po odzyskaniu przytomności przez dziecko należy pozostawić je w pozycji leżącej przez kilka minut. Jeśli omdleniu nie towarzyszą inne niepokojące objawy (np. problemy z oddychaniem czy drgawki), ani nie doszło do urazu przy upadku, to nie ma powodów do paniki, aczkolwiek warto jeszcze tego samego dnia zgłosić się z dzieckiem do lekarza. W przypadku wystąpienia wspomnianych niepokojących objawów należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe.
Omdlenie dziecka: przyczyny
Skąd bierze się omdlenie u dziecka? Przyczyny omdlenia to zwykle czynniki, które prowadzą do nagłego zmniejszenia przepływu krwi przez mózg. Najczęstszą przyczyną omdlenia dziecka jest dłuższe przebywanie w nieruchomej pozycji stojącej, np. podczas szkolnych uroczystości czy w kościele. Może ono prowadzić do spadku ciśnienia tętniczego krwi oraz zwolnienia tętna, co skutkuje omdleniem. Do omdlenia może też dojść w sytuacji silnych emocji (np. stresu), w przypadku wysokiej temperatury otoczenia, tłoku czy zaduchu. Omdlenie może nastąpić również podczas zabiegów medycznych, w czasie których odczuwany jest ból: szczepień, pobierania krwi, prób uczuleniowych, zmiany opatrunku gipsowego, a nawet leczenia stomatologicznego. Przyczyną omdlenia może być też przedłużający się kaszel. Omdleniom sprzyja też odwodnienie organizmu, np. w czasie biegunki. Oczywiście, przyczyną omdleń mogą być też choroby, np. schorzenia układu krążenia czy kardiologiczne, jednak zdarza się to stosunkowo rzadko, a omdleniu towarzyszy wówczas zwykle szereg innych objawów chorobowych.
Co robić, gdy dziecko zemdleje?
Gdy dziecko zemdleje, należy ułożyć je w pozycji poziomej z kończynami uniesionymi do góry. Po odzyskaniu przytomności powinno jeszcze przez pewien czas pozostać w pozycji leżącej. Utrata przytomności, o ile nie towarzyszą jej niepokojące objawy czy urazy, nie jest powodem do paniki, ale należy udać się do lekarza jeszcze tego samego dnia. To on oceni, czy było to łagodne omdlenie u zdrowego dziecka, czy też jest to objaw poważniejszej choroby. Podstawą badania jest szczegółowy wywiad, ale także pomiar ciśnienia tętniczego w pozycji stojącej i leżącej oraz wykonanie EKG. Jeśli lekarz nie stwierdzi nieprawidłowości w pracy serca bądź ze strony układu krążenia, nie jest konieczne podejmowanie działań leczniczych. Warto jednak zapobiegać omdleniom:
- chronić dziecko przed pozostawaniem bez ruchu w pozycji pionowej,
- zabiegi medyczne wykonywać, gdy dziecko leży,
- dbać o aktywność fizyczną dziecka,
- podawać dziecku więcej płynów,
- dodawać do potraw nieco więcej soli,
- dbać o to, by dziecko nie wychodziło na czczo do szkoły,
- unikać zbyt długiego przebywania na słońcu.
Zobacz też: Omdlenia - czy mogą być niebezpieczne? Co robić? Pierwsza pomoc
