Szkarlatyna, zwana inaczej płonicą, jest to choroba wysoce zakaźna, powodowana przez paciorkowce typu A (te same, które wywołują anginę ropną). Uznawana jest za jedną z typowych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Występuje także u dorosłych, jednak jej przebieg jest nico inny i może powodować inne objawy.
Podobnie jak w przypadku odry czy różyczki, także szkarlatyna zaliczana jest do chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Jednak w porównaniu z pozostałymi wymienionymi chorobami występuje ona zdecydowanie rzadziej. Szkarlatyna u dzieci daje początkowo niejednoznaczne objawy, które często bywają mylone z innymi schorzeniami.
Szkarlatyna jest chorobą, którą łatwo się zarazić z racji tego, że rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Oznacza to, że bezpośredni kontakt z chorym lub dotykanie jego przedmiotów może wywołać zakażenie. Zakazić można się także poprzez kontakt ze zdrowymi nosicielami paciorkowców. Zaleca się izolować pacjenta od momentu wystąpienia objawów, aż do chwili, gdy upłynie doba od podania antybiotyków. W tym czasie bowiem chory cały czas zaraża.
Szkarlatyna u dzieci daje wiele typowych objawów, które początkowo mogą wydawać się niejednoznaczne. W pierwszej kolejności pojawiają się:
Najbardziej charakterystyczne dla przebiegu szkarlatyny jest jednak występowanie wysypki o silnie czerwonej, szkarłatnej barwie. Pojawić może się ona równocześnie z gorączką albo z dwu-, trzydniowym opóźnieniem. Wysypka ta jest bardzo drobna na tułowiu i kończynach, a szczególnie duże jej skupiska pojawiają się w tzw. "ciepłych miejscach": zgięciach kolan, ramion czy w pachwinach. Na twarzy przyjmuje ona postać rumienia (jednolite zaczerwienienie skóry, np. jak w przypadku ukąszenia kleszcza), który występuje na czole i policzkach pacjenta. Typowe w przebiegu szkarlatyny jest łuszczenie się skóry. Kiedy wysypka schodzi, skóra łuszczy się całymi płatami: najszybciej na twarzy, później na tułowiu, a na samym końcu na nogach.
Oprócz typowej wysypki, na ciele i na gardle chorego pojawić mogą się wybroczyny, które są następstwem kruchości naczyń krwionośnych. Można się o tym przekonać naocznie szczypiąc skórę chorego - w tym miejscu powinna powstać właśnie tego typu wybroczyna. W przypadku ciężkiego przebiegu szkarlatyna może powodować utratę przytomności, zaburzenia układu krążenia czy zapalenie mięśnia sercowego.
Zanim lekarz postawi diagnozę o zakażeniu i rozwoju płonicy analizuje przede wszystkim objawy. Może także posiłkować się wynikiem posiewu z gardła, który wskaże obecność paciorkowców, dając tym samym pewność, że nie mamy do czynienia z inną chorobą wieku dziecięcego.
W leczeniu szkarlatyny niezbędna jest terapia antybiotykowa, która pozwala zwalczyć zakażenie bakteryjne. Zazwyczaj kuracja trwa 10 dni. Ważne jest aby stosować się do wszelkich zaleceń i przestrzegać pór dawkowania leków. Co istotne, nawet gdy objawy ustąpią kontynuujemy przyjmowanie leków do końca, gdyż niewyleczona płonica może dawać poważne powikłania, a wśród nich m.in.: