Zez u niemowląt i dzieci. Przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Zez u niemowląt i dzieci, ale także dorosłych oznacza nierównoległe ustawienie gałek ocznych. Ponieważ towarzyszą mu różne zaburzenia widzenia, w kontekście zmian w ustawieniu oczu używa się określenia choroba zezowa. Jakie są jej przyczyny i objawy?

Zez u niemowląt i dzieci jest chorobą charakteryzującą się nieprawidłowym ustawieniem osi widzenia obu oczu, uciekaniem oka w kierunku nosa lub skroni. Mówi się o nim, gdy gałki oczne nie są ustawione równolegle. Oczy nie tylko nie są skierowane w tę samą stronę, ale i nie poruszają się symetrycznie.

Zezowanie noworodka czy starszaka nie jest wyłącznie problemem kosmetycznym. Choroba często jest związana z pogorszeniem ostrości wzroku czy zaburzeniami widzenia przestrzennego. Wielkość odchylenia zezowego, czyli kąt zeza, może mieć charakter stały lub zmienny.

Zez u niemowląt i dzieci: typy

Istnieje wiele rodzajów zeza. Z uwagi na kierunek odchylenia wyróżnia się zez zbieżny, czyli z odchyleniem w stronę nosa i rozbieżny, związany z odchyleniem gałek ocznych w stronę zewnętrzną. Zeza pionowego diagnozuje się, gdy oko jest skierowane w dół lub w górę. Możliwy jest także zez skośny. Zez może być zarówno jednostronny, gdy stale zezuje to samo oko, jak i naprzemienny, gdy zezuje raz jedno, raz drugie oko.

Diagnozuje się również zeza pozornego, w którym nie obserwuje się nierównoległego ustawienia gałek ocznych, ale istnieje wrażenie zeza. Możliwy jest także zez ukryty, który nie jest widoczny. Można go wykryć dopiero podczas badania, po uniemożliwieniu obuocznego widzenia.

Zez u niemowląt: do kiedy nie jest patologią?

Kiedy i od kiedy niemowlę zezuje? Kiedy sytuacja powinna niepokoić? Pytań jest wiele, jednak okazuje się, że zez u niemowląt nie zawsze jest problemem. Gdy cechuje go małe bądź zmienne nasilenie, a zez nie występuje stale, uznaje się to za normę u maluchów do trzeciego miesiąca życia.

Zez u niemowląt i dzieci: kiedy do lekarza?

Zaburzenie w nieprawidłowym ułożeniu osi widzenia obu oczu u starszych dzieci niż 3-miesięczniaki uznaje się za zjawisko nieprawidłowe, wymagające konsultacji z lekarzem okulistą.

Problemem wymagającym obserwacji bądź leczenia jest zez u niemowląt, który:

  • ma duży kąt odchylenia,
  • pojawia się często bądź występuje stale.

Niepokojące jest również, gdy nie obserwuje się u dziecka ruchów gałek ocznych, a maluch nie skupia spojrzenia na zabawce czy twarzy rodzica. Niepokojącym sygnałem może być też stałe skręcanie głowy w jedną stronę albo mrużenie jednego oka. Ponieważ może to wskazywać na choroby oka, takie jak zaćma wrodzona albo złośliwy guz wnętrza oka, należy szybko skontaktować się z okulistą.

Zez u niemowląt i dzieci: przyczyny

Zez u niemowlaka może wynikać zarówno z zaburzenia mięśni poruszających gałką oczną, jak i chorób układu nerwowego, chorób dziedzicznych, zapalnych lub nowotworowych oczu. Do rozwoju zeza u niemowląt i dzieci dochodzi między innymi z powodu pogorszenia widzenia w oku z niewyrównaną wadą wzroku czy mechanicznego uszkodzenia mięśni poruszających gałką oczną.

Zez u niemowląt i dzieci: diagnostyka

Jak wygląda diagnostyka i badanie zeza u dzieci? Chorobę zezową okulista może stwierdzić już podczas pierwszej wizyty. Postawienie diagnozy uzupełnione jest wywiadem, a także badaniami okulistycznymi, takimi jak badanie ostrości wzroku, sprawdzenie obuocznego widzenia, budowy oka w jego przedniej i tylnej części, ocena ustawienia oczu oraz zmierzenie kąta zeza.

Dzięki badaniom możliwe jest określenie rodzaju zeza, a także opracowanie optymalnej metody leczenia, którego podjęcie jest konieczne i bardzo ważne. Rzadko zdarza się, by dziecko z zeza wyrosło bez terapii, a skuteczne leczenie choroby zezowej możliwe jest tylko u małych dzieci.

Kiedy dziecko zaczyna widzieć? Zobaczcie:

Zobacz wideo

Zez u niemowląt i dzieci: metody leczenia

Leczenie zeza jest uzależnione od jego przyczyny. Zeza u niemowląt i dzieci można leczyć zachowawczo i operacyjnie. Leczenie zachowawcze polega na noszeniu okularów oraz soczewek. Leczenia nie wymaga zez pozorny oraz ukryty, o ile nie wywołuje żadnych dolegliwości.

Dzieciom z zezem pomagają okulary korygujące. Te dają możliwość rozwoju widzenia obuocznego, umożliwiają lepsze ustawienie oczu oraz wyrównują wadę wzroku.Do terapii zeza u niemowląt wykorzystuje się u niemowląt miękkie, silikonowe okulary lub soczewki kontaktowe.

Niestety leczenie zachowawcze nie zawsze jest wystarczające. Czasem niezbędna jest operacja. Jej celem jest wzmocnienie lub osłabienie mięśni poruszających gałką oczną. Wskazania do operacji mogą być medyczne i pozamedyczne, na przykład kosmetyczne. Operacje zeza są przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym.

Więcej o: