Znieczulenie miejscowe, zwane również znieczuleniem obwodowym albo znieczuleniem regionalnym, jest metodą znieczulania, którą stosuje się podczas zabiegów przeprowadzanych na małych obszarach ciała. Polega ono na blokowaniu impulsów we włóknach nerwowych, które przebiegają w miejscu podania środka znieczulającego. Wskutek ich działania zostają osłabione lub zniesione doznania czuciowe w tej okolicy (odczucia tak bólu, jak i dotyku czy temperatury).
W wyniku zastosowania znieczulenia miejscowego pojawia się bezbolesność określonych części ciała. Działanie to jest odwracalne, a znieczulenie stosowane jest, gdy konieczne jest wyłączenie czucia w konkretnej części ciała na stosunkowo krótki czas. To umożliwia bezbolesne wykonywanie zabiegów, procedur medycznych i operacji. Znieczulenie miejscowe stosuje się w stomatologii, urologii, dermatologii, okulistyce, ginekologii i położnictwie, jak również przy zabiegach laryngologicznych. Czas działania znieczulenia miejscowego zależny jest od ilości podanej substancji.
Nieświeży oddech. Co może być jego przyczyną?
Znieczulenie miejscowe: rodzaje
Znieczulenia miejscowe dzieli się na:
- znieczulenie powierzchowne,
- znieczulenie nasiękowe,
- blokady centralne,
- znieczulenie podpajęczynówkowe,
- znieczulenie zewnątrzoponowe,
- blokady regionalne.
Znieczulenie miejscowe: nasiękowe i powierzchniowe
Znieczulenie miejscowe może być powierzchowne i nasiękowe. W przypadku znieczulenia powierzchownego środek znieczulający miejscowo stosowany jest na powierzchnię skóry lub błon śluzowych w formie żelu, maści, roztworu lub aerozolu.
Znieczulenie nasiękowe wymaga podania substancji znieczulającej podskórnie, w okolicę nerwów. Ten rodzaj znieczulenia stosowany jest najczęściej w stomatologii lub podczas drobnych zabiegów chirurgicznych na skórze. Znieczulenie nasiękowe polega na podaniu środka znieczulającego bezpośrednią w okolicę miejsca operowanego. Stosuje się je w małych zabiegach.
Znieczulenia powierzchniowe i nasiękowe nie wymagają od pacjenta specjalnego przygotowania. Po zabiegu można wrócić do domu.
Znieczulenie miejscowe: blokady centralne i blokady regionalne
Znieczulenie miejscowe obejmują blokady centralne, na przykład znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe oraz blokady regionalne. Znieczulenie podpajęczynówkowe wymaga dotarcia do korzeni nerwowych, które otaczają rdzeń kręgowy. W ten sposób znoszone są reakcje bólowe oraz ruchowe. Aplikowanie leku odbywa się poprzez nakłucia igłą bądź przez cewnik. Przy znieczuleniu zewnątrzoponowym zablokowane zostają nerwy czuciowe. Blokady centralne są często stosowane podczas porodu naturalnego, jak i cesarskiego cięcia.
Efekt znieczulenia podpajęczynówkowego odczuwany jest po kilku minutach od zastosowania. Powoduje pełną blokadę ruchową kończyn dolnych oraz znieczulenie odpowiedniego obszaru ciała. Działanie przeciwbólowe znieczulenia zewnątrzoponowego pojawia się po około 20 minutach. Stopień blokady ruchowej jest zależny od ilości podanego leku.
W zależności od rodzaju blokady regionalnej zakres znieczulanego obszaru jest różny. Ten rodzaj znieczuleń miejscowych stosuje się u pacjentów, którzy zostają poddani krótkim zabiegom na obwodowych częściach ciała. Są to zabiegi ortopedyczne, urologiczne czy ginekologiczne. Stosuje się je podczas porodów oraz rozległych, długo trwających operacjach.
O wyborze odpowiedniego znieczulenia decyduje lekarz anestezjolog, który kwalifikuje pacjenta do danego zabiegu, czuwa nad jego prawidłowym przebiegiem i nadzoruje okres pooperacyjny.
Znieczulenie miejscowe: przeciwwskazania i skutki uboczne
Choć znieczulenie miejscowe to jedna z najpopularniejszych metod znoszenia odczuwania bólu, z którą wiąże się niskie ryzyko powikłań, istnieją różne przeciwwskazania do jego wykonania.
Przeciwwskazaniem do zastosowania znieczulenia miejscowego jest między innymi alergia na środek znieczulający, sepsa czy zmiany skórne w miejscu planowanego wkłucia, niewydolność krążenia, arytmia, jaskra, nadczynność tarczycy, nadciśnienie, stosowanie leków przeciwkrzepliwych, psychotropowych i przeciwdepresyjnych, niewyrównana cukrzyca.
Ze znieczuleniem miejscowym wiąże się również ryzyko powikłań, takich jak spadek ciśnienia tętniczego krwi po podaniu leku, zakażenie w miejscu wkłucia czy uszkodzenie nerwu.
