Zapalenie trzustki u dzieci przypomina zakażenie przewodu pokarmowego czy zatrucie pokarmowe, jednak zwykle objawy są bardziej intensywne i dokuczliwe. Biorąc pod uwagę etiopatogenezę oraz obraz kliniczny, zapalenie trzustki u dzieci dzieli się na trzy grupy. To:
- ostre zapalenie trzustki (OZT),
- ostre nawracające zapalenie trzustki (ONZT),
- przewlekłe zapalenie trzustki (PZT).
Przebieg zapalenia trzustki u dzieci, choć zwykle jest łagodny, może być nieprzewidywalny, a wpływ choroby oraz jej potencjalnych powikłań ma znaczący wpływ na rozwój dziecka i jego funkcjonowanie. Nie wolno go bagatelizować.
Anatomia człowieka - trzustka. Co należy o niej wiedzieć?
Zapalenie trzustki u dzieci - przyczyny
Do najczęstszych przyczyn zapalenia trzustki u dzieci należą:
- urazy jamy brzusznej,
- infekcje, na przykład odra, różyczka, świnka,
- wady dróg żółciowych,
- zakażenie pasożytnicze,
- czynniki wrodzone (rodzinne zapalenie trzustki),
- zaburzenia metaboliczne,
- schorzenia autoimmunologiczne,
- schorzenia ogólnoustrojowe,
- stosowanie niektórych leków i substancji toksycznych.
Ostre zapalenie trzustki u dzieci
Ostre zapalenie trzustki u dzieci to choroba, w której dochodzi do aktywacji enzymów w obrębie trzustki. Prowadzi to do samotrawienia narządu i okolicznych tkanek, co wyzwala silną miejscową reakcję zapalną.
Ostre zapalenie trzustki u dzieci to proces zapalny, który może być wywołany wieloma czynnikami. Klinicznie ostre zapalenie trzustki dzieli się na trzy postacie: obrzękową, martwiczą i krwotoczną. Choroba w większości przypadków charakteryzuje się nagłym wystąpieniem ostrego bólu zlokalizowanego w nadbrzuszu. Zwykle towarzyszą mu nudności i wymioty oraz obecność podwyższonej aktywności enzymów trzustkowych w surowicy krwi. Ostre zapalenie trzustki należy podejrzewać u dzieci przede wszystkim wtedy, kiedy objawom klinicznym towarzyszy podwyższenie stężenia diastaz w surowicy.
Ostre nawracające zapalenie trzustki u dzieci
Ostre nawracające zapalenie trzustki u dzieci definiuje się jako wystąpienie co najmniej dwóch epizodów ostrego zapalenia trzustki w ciągu życia pacjenta, bez obecności objawów wskazujących na istnienie przewlekłego zapalenia trzustki.
Co istotne po wystąpieniu epizodu OZT musi dojść do całkowitego ustąpienia bólu, utrzymywania się okresu bezbólowego przez co najmniej miesiąc oraz normalizacji aktywności enzymów trzustkowych w surowicy krwi przed wystąpieniem kolejnego epizodu choroby.
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki rozwija się stopniowo i zazwyczaj trwa przez długi czas. Jest patologicznym włókniejąco-zapalnym procesem w obrębie trzustki, powodującym jej postępujące i nieodwracalne włóknienie. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc do stopniowego upośledzenia wewnątrzwydzielniczej i zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki.
U dzieci przyczyny PZT są różnorodne. To między innymi mutacje genów, wady anatomiczne przewodu trzustkowego, zaburzenia metaboliczne, choroby dróg żółciowych. Wiążą się tak z czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi. Przewlekłe zapalenie trzustki jest rzadko spotykaną chorobą u dzieci, choć w ostatnich latach obserwuje się stopniowe zwiększenie liczby chorych.
Zapalenie trzustki u dzieci: diagnostyka i leczenie
Zapalenie trzustki u dziecka może sprawiać trudności klasyfikacyjne, diagnostyczne, a także lecznicze. W przypadku podejrzenia choroby w pierwszej kolejności wykonuje się badania laboratoryjne. Następnie diagnostyka rozszerzana jest według wskazań lekarza, zwykle o badania obrazowe, takie jak badanie USG jamy brzusznej, RTG czy tomografia komputerowa.
Podstawą leczenia ostrego zapalenia trzustki jest właściwe nawadnianie małego pacjenta, leczenie przeciwbólowe oraz dieta, która powinna prowadzić do zmniejszenia czynności egzokrynnej trzustki, co ogranicza ryzyko rozwoju powikłań.
Zapalenie trzustki u dzieci, choć zwykle ma postać łagodną, w ciężkich postaciach może prowadzić do uogólnionej reakcji zapalnej, jak również niewydolności wielonarządowej. Oznacza to, że może zagrażać życiu. To dlatego, ze względu na nieprzewidywalny charakter choroby, leczenie powinno się odbywać w warunkach szpitalnych.
