Znamiona barwnikowe u dzieci - co trzeba o nich wiedzieć

Znamiona barwnikowe u dzieci, nazywane powszechnie pieprzykami, obserwuje się u wielu z nich, niezależnie od wieku. Większość znian, zwłaszcza u najmłodszych, ma charakter łagodny. Niestety obecność pieprzyków wiąże się z ryzykiem ich zezłośliwienia. To dlatego należy je obserwować i reagować, gdy wydają się niepokojące.

Znamiona barwnikowe u dzieci, czyli pieprzyki, są zmianami rozrostowymi w obrębie skóry, zbudowanymi z komórek barwnikowych skóry tzw. melanocytów. Występują często zarówno u najmłodszych, jak i starszych pacjentów. Zmiany są różnorodne. Może być ich kilka i wiele. Mogą być różnej wielkości i barwy, czasami są wypukłe. Większość znamion to zmiany łagodne. Dzieci rodzą się z niewielką liczbą pieprzyków, ich liczba wzrasta z wiekiem. Najwięcej znamion rozwija się w okresie dojrzewania. Znamiona barwnikowe u dzieci można podzielić na wrodzone i nabyte: typowe i atypowe.

ABCDE czerniaka - jak odróżnić zwykłe znamię od śmiertelnie niebezpiecznej zmiany

Zobacz wideo

Wrodzone znamiona barwnikowe u dzieci

Znamiona wrodzone u dzieci obserwuje się po urodzeniu i we wczesnym okresie noworodkowym. To zwykle pojedyncze zmiany, najczęściej w jednolitym kolorze, które mogą osiągać duże rozmiary. Czasem obejmują różne części ciała dziecka (tzw. znamiona kąpielowe). Należy mieć na uwadze, że duże znamiona wrodzone mogą się wiązać z ryzykiem pojawienia się w przyszłości nowotworu złośliwego w ich obrębie.

Nabyte znamiona barwnikowe u dzieci: typowe i atypowe

Typowe znamiona barwnikowe nabyte pojawiają się w późniejszym okresie rozwoju dziecka. Takie pieprzyki charakteryzują się niskim ryzykiem rozwoju nowotworu w obrębie znamienia. Jak wyglądają?

  1. są symetryczne, najczęściej owalne,
  2. mają dobrze odgraniczone, równe brzegi,
  3. cechuje je równomierne rozmieszczenie barwnika,
  4. mają gładką powierzchnię.

Nabyte znamiona barwnikowe u dzieci najczęściej pojawiają się na obszarach narażonych na promieniowanie słoneczne. To twarz, kończyny czy plecy.

Nabyte znamiona barwnikowe atypowe pojawiają się w okresie młodzieńczym lub po okresie dojrzewania. Jak wyglądają? Mają:

  • asymetryczny kształt,
  • nieregularne brzegi,
  • niejednorodną barwę,
  • są zwykle większe niż typowe zmiany nabyte,
  • występują pojedynczo lub w większej ilości.

Nabyte znamiona barwnikowe atypowe czasami ulegają zezłośliwieniu. Choć ryzyko zachorowania na przykład na czerniaka złośliwego w wieku dziecięcym jest niskie, należy zachować czujność.

Znamiona barwnikowe u dzieci: ryzyko zezłośliwienia

Znamiona barwnikowe u dzieci mogą stanowić podłoże dla nowotworu skóry. Szczególnie niebezpieczne są olbrzymie znamiona wrodzone. Aby ocenić ryzyko transformacji złośliwej znamion barwnikowych stosuje się regułę ABCDE, która wskazuje na:

  • A (assymetry) - asymetria,
  • B (borders) - brzeg nierówny i nieostry,
  • C (color) - kolor różnorodny z nierównomiernym rozkładem barwnika,
  • D (diameter) - średnica > 5 mm, powiększanie się średnicy znamienia,
  • E (elevation) - uwypuklenie powierzchni.

Co zatem powinno niepokoić? O tym, że zmiana przybiera charakter złośliwy, świadczy kilka cech znamienia barwnikowego: asymetria, niejednolite zabarwienie, średnica >5 mm, szybkie w czasy zmiany znamienia oraz nieregularność brzegów.

Czynnikami zwiększającymi ryzyko przemiany znamienia barwnikowego w na przykład czerniaka jest znaczna liczebność znamion, a także nadmierne narażenie na promieniowanie słoneczne, szczególnie osób o jasnej karnacji. Im większy pieprzyk u dziecka, tym większe ryzyko transformacji nowotworowej.

Znamiona barwnikowe u dzieci: usuwanie

Czy wszystkie pieprzyki u dzieci trzeba usuwać? Nie. Większość znamion nie wymaga interwencji chirurgicznej, ponieważ nie ma wskazań do profilaktycznego usuwania znamion skóry niepodejrzanych w badaniu dermatoskopowym.

Z pewnością jednak wszystkie należy obserwować i kontrolować. Lekarz - dermatolog lub chirurg dziecięcy - co kilka miesięcy powinien oceniać charakter znamion barwnikowych, ich wielkość, wygląd i zabarwienie.

Do leczenia chirurgicznego kwalifikowane są znamiona:

  • które zmieniły swój charakter w ostatnich tygodniach lub miesiącach,
  • wykazują cechy aktywności, co ma odzwierciedlenie w ocenie ABCDE,
  • w obrębie których pojawił się zmiany takie jak: stan zapalny, wysięk, krwawienie, sączenie, strup, swędzenie, ból,
  • zlokalizowane w miejscach narażonych na podrażnienie oraz w lokalizacji trudnej do obserwacji, na przykład na narządach płciowych.

Leczenie chirurgiczne znamion barwnikowych u dzieci polega na usunięciu zmiany z niewielkim ma marginesem skóry. Każdą zmianę poddaje się badaniu histopatologicznemu. Małe dzieci wymagają zwykle znieczulenia ogólnego, u starszych stosuje się znieczulenie miejscowe. Duże znamiona wymagają często zabiegów w znieczuleniu ogólnym lub wieloetapowych oraz z wykorzystaniem metod chirurgii plastycznej.

Więcej o: