Rozwój fizyczny dziecka: charakterystyka etapów rozwoju

Rozwój fizyczny dziecka obejmuje przemiany, takie jak rośnięcie, różnicowanie się komórek i tkanek, doskonalenie struktury i funkcji poszczególnych narządów, co prowadzi do osiągania coraz większej samodzielności i dojrzałości.

Rozwój fizyczny dziecka to proces prowadzący do dojrzałości organizmu, który przebiega nierównomiernie i skokowo. Najszybszy i najbardziej intensywny jest w trzech pierwszych latach życia. Należy przy tym pamiętać, że wzrastanie i dojrzewanie każdego dziecka przebiega indywidualnie.

Na rozwój fizyczny dziecka składa się na wiele procesów biochemicznych, biofizycznych i biologicznych, które sprawiają, że w organizmie zachodzą zmiany, takie jak wzrost czy dojrzewanie. Procesy te następują w określonej kolejności i są nieodwracalne.

Podstawowym wskaźnikiem rozwoju fizycznego dziecka jest budowa ciała i układ ruchowy. Obiektywny pomiar masy ciała (waga), długości (wzrost) i obwodu głowy niemowlęcia oraz małego dziecka wykonuje się podczas wizyt kontrolnych w gabinecie lekarskim, a następnie nanosi na wykres, tak zwane siatki centylowe. Rozwój psychomotoryczny dziecka obejmuje zmiany, które prowadzą do samodzielnego funkcjonowania młodego człowieka w zmieniających się warunkach środowiska. W tym zakresie również obserwuje się pewne cechy typowe, tak zwane właściwości wieku. Charakterystyczne dla nich jest to, że zmieniają się w różnym tempie i zależą od tego, ile dziecko ma miesięcy czy lat.

Siatki centylowe ułatwiają ocenę rozwoju dziecka. Nanosimy na nie długość, masę ciała i obwód głowy. Przygotowuje się je oddzielnie dla dziewczynek i dla chłopców

Zobacz wideo

Rozwój fizyczny dziecka: etapy rozwoju

Fazy rozwoju dziecka to:

  • etap prenatalny: od zapłodnienia do narodzin,
  • etap noworodkowy: pierwszy miesiąc życia,
  • etap niemowlęcy: od pierwszego miesiąca do pierwszego roku,
  • etap poniemowlęcy: 1-3 lata,
  • etap przedszkolny: 3-6 lat,
  • etap szkolny: 6-10 lat dziewczęta lub 6-13 chłopcy,
  • etap dojrzewania: 10-16 lat dziewczęta lub 13-18 lat chłopcy,
  • dorosłość: od 16 roku życia.

Rozwój fizyczny dziecka w wieku 0-12 miesięcy

Pierwszy rok w życiu dziecka, czyli okres niemowlęcy, charakteryzuje się dynamicznym wzrostem i rozwojem młodego człowieka. W tym czasie dziecko niezwykle intensywnie i szybko rozwija się nie tylko fizycznie, ale również psychicznie i intelektualnie.

W początkowym okresie życia noworodek przesypia niemal całą dobę. Z czasem okresy czuwania się wydłużają. W ciągu 12 pierwszych miesięcy życia nieporadny noworodek staje się dzieckiem, które umie się przemieszczać, wypowiada pierwsze słowa, posiada zęby mleczne, przyjmuje inne pokarmy niż tylko mleko.

O ile noworodek waży średnio od 2800 do 3500 g i mierzy około 52 cm wzrostu, o tyle roczne dziecko waży przeciętnie 10 kg i mierzy około 76 cm. Proporcje ciała niemowlęcia odbiegają od proporcji ciała człowieka, który osiągnął dojrzałość. Głowa jest stosunkowo duża, tułów długi, zaś kończyny krótkie. Tkanka kostna noworodka bardziej przypomina chrząstkę niż kość.

W ciągu pierwszych miesięcy życia licznym i znacznym przemianom podlega przede wszystkim układ mięśniowy, który decyduje o rozwoju psychomotorycznym dziecka, ale i inne układy, które przystosowują się do życia poza ustrojem matki.

Rozwój fizyczny dziecka w wieku od 1 do 3 lat

Dziecko w wieku poniemowlęcym, obejmującym okres od pierwszego do trzeciego roku, swobodnie i sprawnie się przemieszcza się, potrafi przechodzić nad niewielkimi przeszkodami, biega, wspina się i skacze, jeździ na rowerku z trzema kółkami. Maluch umie trzymać kredki, łyżkę, buduje niewielkie wieże z klocków, układa puzzle.

Dziecko w tym wieku jest bardzo sprawne ruchowo i manualnie. Dobrze rozwinęły się jego umiejętności w zakresie dużej i małej motoryki. Rozwija się zmysł równowagi. Okres poniemowlęcy to czas doskonalenia już nabytych i kształtowania się nowych umiejętności.

Rozwój fizyczny dziecka w wieku 3-6 lat

Jak przebiega rozwój fizyczny przedszkolaka? Co jest charakterystyczne dla tego okresu? Dziecko we wczesnym wieku przedszkolnym ma budowę ciała małego dziecka. U starszych przedszkolaków można zauważyć znaczny postęp w rozwoju fizycznym. Obserwuje się przyrost wysokości ciała związany z wydłużaniem się kości długich, zwłaszcza kończyn dolnych. Po szóstym roku życia intensywnie rozwija się również układ mięśniowy, zwiększa się masa mięśni. Rozwój fizyczny dziecka przekłada się na rozwój motoryczny. Przedszkolak staje się coraz silniejszy i sprawny, zarówno w zakresie motoryki dużej, jak i małej.

Rozwój fizyczny dziecka w wieku szkolnym

Dziecko w wieku szkolnym pod względem rozwoju fizycznego jest znacznie silniejsze i dojrzalsze niż przedszkolak. Jego mięśnie, kości oraz układ nerwowy wzmocniły się. Na początku okresu szkolnego zanikają dziecięce proporcje budowy ciała. Dziecko w młodszym wieku szkolnym cechuje wewnętrzne rozrastanie się tkanek organizmu. Przyrost wzrostu i wagi ma charakter powolny, lecz systematyczny. Zmienia się skład mięśni. Stają się też mocniej powiązane z kośćmi. Rozwój układu kostnego oraz doskonaląca się sprawność drobnych mięśni wpływają na zwiększanie się precyzji manualnej, a także wytrzymałości przy wykonywaniu różnych czynności ruchowych.

Od czego zależy rozwój fizyczny dziecka?

Rozwój fizyczny dziecka zależy od wielu czynników. Wiele cech i predyspozycji maluch dziedziczy po rodzicach i krewnych. Od tego w głównej mierze zależy tempo jego rozwoju. Wpływ mają także warunki środowiskowe, takie jak zaspokajanie potrzeb dziecka, warunki życia rodziny, opieka i pielęgnacja, odżywianie, aktywność fizyczna, sposób spędzania wolnego czasu czy przebyte choroby, a nawet wzajemne relacje między dzieckiem a rodzicami.

Więcej o:
Copyright © Agora SA