Posiew to badanie mikrobiologiczne, którego celem jest wykrycie i identyfikacja drobnoustrojów we krwi, moczu, kale lub w innym materiale biologicznym. To wieloetapowy proces, który jest podstawą do identyfikacji drobnoustrojów, a także określenia ich ilości w zawiesinie oraz lekooporności. Wynikiem badania jest antybiogram lub mykogram.
Zwykle kosztują niewiele, nie wymagają skierowania ani żadnych przygotowań. Nie bolą i nie kradną zbyt wiele czasu, a mogą właśnie czas ci ofiarować. Proste badania na wagę zdrowia.
Posiew: rodzaje badania
Posiew wykonuje się przy podejrzeniu choroby o etiologii bakteryjnej lub grzybiczej. Ze względu na rodzaj badanych patogenów wyróżnia się:
- posiew bakteriologiczny (badanie bakteriologiczne),
- posiew mykologiczny (badanie mykologiczne).
Badanie mikrobiologiczne opiera się na pobranym wymazie, czyli próbce wydalin lub wydzielin danego narządu, w której obecne są drobnoustroje. Ze względu na rodzaj materiału biologicznego wyróżnia się posiew krwi, moczu, kału, nasienia, plwociny, wydzieliny z pochwy, płynu mózgowo-rdzeniowego. Możliwy jest również posiew z gardła, ucha, nosa, śluzówki jamy ustnej, worków spojówkowych oczu, krost i innych zmian skórnych, jak również ran, przetok czy ropni.
Posiew: wskazania do badania
Posiew wykonuje się, gdy istnieje podejrzenie zakażenia organizmu. Wskazaniem do posiewu moczu są objawy zakażenia układu moczowego. Posiew krwi wykonuje się, gdy pojawia się gorączka i dreszcze, przyśpieszony oddech i czynność serca, spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia świadomości czy skąpomocz. Posiew kału zleca się u pacjentów, którzy mają biegunkę, skurcze brzucha, a w stolcu obserwuje się śluz i krew. Wymaz z gardła czy nosa jest pomocny w ustalaniu przyczyny infekcji górnych dróg oddechowych.
Na czym polega posiew?
Posiew to badanie, które polega na przeniesieniu pobranego materiału biologicznego od pacjenta, ze środowiska lub z przedmiotu, na odpowiednie podłoże hodowlane, które umożliwia wzrost drobnoustrojów. Celem tej podstawowej metody diagnostyki mikrobiologicznej jest uzyskanie pojedynczej, odizolowanej kolonii bakterii lub grzybów.
Posiew: pobieranie materiału biologicznego
Aby wykonać posiew, należy pobrać próbkę materiału biologicznego. Jak to zrobić? Materiał pobiera się w różny sposób.
Materiał biologiczny z pochwy, gardła czy nosa pobiera się specjalną wymazówką, a następnie umieszcza się na podłożu transportowym. Posiew moczu przeprowadza się na próbce pierwszego porannego moczu, pobranego ze środkowego strumienia, do jałowego pojemnika. W przypadku posiewu krwi materiał pochodzi z dwóch pobrań krwi, z dwóch różnych żył, do dwóch probówek, które zawierają dwa rodzaje podłoża hodowlanego. Przed wykonaniem posiewu należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, a także schorzeniach oraz o nosicielstwie patogenów przenoszonych przez krew.
Posiew: na czym polega badanie?
Badanie mikrobiologiczne jest procesem wieloetapowym. Składają się na nie takie etapy jak: posiew, hodowla, izolacja, identyfikacja, antybiogram/mykogram, czyli uzyskanie wyniku.
Pierwszy etap badania to posiew i hodowla drobnoustroju. Posiew materiału biologicznego, czyli naniesienie materiału na podłoże hodowlane (mikrobiologiczne) pozwala na wzrost i namnażanie się drobnoustrojów. Próbkę umieszczoną na podłożu przenosi się do cieplarki, w której panują warunki sprzyjające namnażaniu organizmów. Hodowla patogenów trwa od 24 do kilkudziesięciu dni (tyle na przykład potrzebują dermatofity), w zależności od drobnoustroju. Większość drobnoustrojów tlenowych potrzebuje do wzrostu 18-24 godzin inkubacji.
Kolejnym etapem badania jest izolacja konkretnego gatunku patogenu i identyfikacja szczepu. Do identyfikacji mikroorganizmów stosuje się testy biochemiczne, manualne lub automatyczne (testy manualne, półautomatyczne lub automatyczne).
Wynikiem badania jest antybiogram/mykogram, który wskazuje na wrażliwość patogenu na dany lek. Do jej oceny wykorzystuje się podłoże z naniesioną zawiesiną bakteryjną, na których umieszcza się krążki z antybiotykami o określonych stężeniach (tzw. antybiogram). Powszechnie stosuje się metodę dyfuzyjno-krążkową, na podstawie której można zakwalifikować drobnoustrój do jednej z trzech kategorii: wrażliwy, średnio wrażliwy, oporny. Dzięki wynikowi posiewu prowadzący leczenie może wybrać odpowiedni lek. Sprawdzenie, jakie leki hamują wzrost wykrytego drobnoustroju chorobotwórczego jest szczególnie ważne w przypadku szczepów bakterii, które nabyły oporność na niektóre antybiotyki.
