Białkomocz (łac. proteinuria) to obecność białka w moczu w nieprawidłowych ilościach. Przyjmuje się, że dobowe wydalanie białka nie powinno przekraczać 150 mg. Średnio wynosi 50 mg/dobę. O patologicznym białkomoczu mówi się, gdy ilość białka wydalanego w ciągu doby przekracza 500 mg.
Białkomocz może pojawić się także z przyczyn fizjologicznych. Co może być powodem białkomoczu fizjologicznego? Odwodnienie, duży wysiłek fizyczny, stosowanie diety bogatej w białko, długotrwałe działanie wysokiej temperatury, wysoka gorączka, stres. W takiej sytuacji dobowa utrata białka nie przekracza jednak 250 mg.
Rodzaje białkomoczu
Istnieją różne rodzaje białkomoczu. Można go podzielić ze względu na ilość wydalonego białka lub ze względu na pochodzenie.
Ze względu na ilość wydalonego białka wyróżnia się:
- białkomocz znikomy - <500 mg białka na dobę,
- białkomocz mierny - od 500 do 3500 mg białka na dobę,
- białkomocz znaczny - >3500 mg białka na dobę.
Ze względu na pochodzenie białkomoczu wyróżnia się:
- białkomocz kłębuszkowy, który pojawia się w wyniku zwiększonego przesączania białek w kłębuszkach nerkowych,
- białkomocz cewkowy, którego powstaje w rezultacie zmniejszenia reabsorpcji w cewce nefronu drobnocząsteczkowych białek,
- białkomocz mieszany kłębuszkowo-cewkowy, który jest efektem działania wyżej wymienionych procesów,
- białkomocz przednerkowy, który powstaje w wyniku choroby układowej i zwiększonej ilości drobnocząsteczkowych białek w osoczu,
- białkomocz czynnościowy, manifestujący się po wzmożonym wysiłku fizycznym, gorączce, stresie,
- białkomocz ortostatyczny, który występuje po długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej,
- białkomocz zanerkowo-sekrecyjny, powstający w wyniku nadmiaru białek fizjologicznie wydzielanych przez nerki.
Białkomocz - objawy
W początkowej fazie białkomoczowi nie towarzyszą żadne objawy i dolegliwości. Jego objawami może być pienienie moczu i skąpomocz, to jest zmniejszone wydalanie moczu w ciągu doby. Mogą również pojawić się obrzęki (dłoni, stóp, brzucha oraz twarzy), a w zaawansowanej postaci białkomoczu także zblednięcie skóry i wodobrzusze. Gdy białkomocz jest objawem choroby, zwykle współwystępują z nim inne, zależne od przyczyny objawy.
Białkomocz - przyczyny
Białkomocz objawia się dużą utratą białka, które przenika z krwi do moczu i jest wydalane z organizmu. Najczęściej białkomocz występuje w poważnych chorobach nerek, takich jak: ostre lub przewlekłe zapalenia kłębuszków nerkowych, zakrzepica żyły nerkowej, uszkodzenie miąższu nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół nerczycowy, choroby wrodzone nerek czy nowotwory nerek.
Białkomocz może towarzyszyć również takim chorobom i stanom jak:
- infekcje intymne u kobiet,
- przerost gruczołu krokowego u mężczyzn,
- choroby układowe (np. toczeń rumieniowaty układowy),
- zespół Alporta,
- nadciśnienie tętnicze,
- zakażenie kiłą,
- wirusowe zapalenie wątroby,
- cukrzyca (nefropatia cukrzycowa - uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy i neuropatia w przebiegu cukrzycy),
- anemia sierpowata,
- ciąża (białkomocz w ciąży).
Białkomocz w ciąży - normy
Umiarkowanie podwyższone białko w moczu występuje u 70 procent kobiet ciężarnych. Dzieje się tak, ponieważ w ciąży wzrasta objętość krwi i dochodzi do większego obciążenia nerek. W rezultacie w moczu mogą się pojawić większe ilości białka.
Jeżeli badanie moczu ciężarnej przekroczy wartość 150 mg/dobę, badanie należy powtórzyć. Jeżeli białkomocz miał charakter fizjologiczny, wynik kolejnego badania powinien być prawidłowy, o ile przed pobraniem próbki moczu zostały wyeliminowane czynniki, które go wywołują. W sytuacji, gdy ponowny wynik moczu okaże się nieprawidłowy i potwierdzi obecność białka, niezbędne są kolejne badania.
Białkomocz - leczenie
Białko w moczu wykrywa się w czasie badania ogólnego moczu. Powinno być ono wykonywane nie tylko ze wskazań medycznych, ale i kontrolnie - raz w roku.
Jeśli wyniki badania moczu wskazują na obecność białka, bardzo ważne jest ustalenie przyczyny białkomoczu. Jeśli ma on charakter fizjologiczny, jest stanem przejściowym i nie stanowi powodu do niepokoju.
Białkomocz, który ma charakter przewlekły, jest wskazaniem do diagnostyki i leczenia. Kluczowe jest ustalenie przyczyny patologii. To ważne, ponieważ białkomocz może być oznaką rozwijającej się choroby nerek, a niepodjęcie jej leczenia może mieć poważne konsekwencje, nawet wyłączenie funkcji nerek.
Białkomocz wykryjemy podczas rutynowej procedury, jakim jest badanie ogólne moczu. To jedno z badań, które warto regularnie wykonywać. Co jeszcze powinno wejść nam w nawyk?
Białkomocz - leczenie naturalne
Czy białkomocz można leczyć naturalnie? Można mu przeciwdziałać, dbając o utrzymywanie prawidłowej masy ciała, prowadząc higieniczny tryb życia (ważne jest niepalenie, dbanie o racjonalną dietę, unikanie dużego wysiłku fizycznego). Osoby chore na cukrzycę powinny prowadzić kontrole poziomu glukozy. Nie mniej ważne jest systematyczne badanie moczu.
