Światłowstręt, inaczej fotofobia jest objawem chorobowym, którego istotą jest odczuwanie dyskomfortu lub bólu podczas ekspozycji oczu na światło. Światłowstręt jest objawem, a nie chorobą samą w sobie. Może pojawić się w każdym wieku, bez względu na płeć, w różnych życiowych okolicznościach.
Światłowstręt - przyczyny
Światłowstręt może być objawem wielu zaburzeń. Przyczyny nie są związane wyłącznie z chorobami oczu.
Za światłowstręt ze strony narządu wzroku odpowiada:
- zapalenie niektórych części oka, na przykład zapalenie spojówek: infekcyjne zapalenie spojówek, alergiczne zapalenie spojówek, zapalenie tęczówki czy ciała rzęskowego, zapalenie wnętrza gałki ocznej,
- choroby rogówki, na przykład: zapalenie rogówki, owrzodzenie rogówki, dystrofia rogówki, erozja rogówki,
- choroby tęczówki, na przykład: zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej (tęczówki i ciała rzęskowego), beztęczówkowość, czyli wrodzony brak tęczówki, wrodzona szczelina błony naczyniowej oka,
- choroby siatkówki, na przykład: dystrofia czopków, całkowita ślepota barwna (achromatopsja),
- choroba nerwu wzrokowego (na przykład zapalenie nerwu wzrokowego),
- zapalenie wnętrza gałki ocznej (endophthalmitis),
- jaskra, jaskra wrodzona u dzieci, odwarstwienie siatkówki, zespół suchego oka,
- powikłania związane z noszeniem soczewek kontaktowych (nieodpowiednia higiena, mikrourazy związane ze zdejmowaniem lub zakładaniem soczewek),
- oparzenia oczu powstające na przykład wskutek przebywania na słońcu czy nad wodą bez odpowiedniej osłony oczu.
Światłowstręt mogą też wywoływać inne choroby i zaburzenia, takie jak:
- ból głowy (migrena, migrena oczna, ból głowy typu napięciowego, klasterowy ból głowy),
- choroba zakaźna (na przykład odra, wścieklizna),
- choroba neurologiczna (na przykład zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, urazowe uszkodzenie mózgu),
- choroba autoimmunologiczna (na przykład nieswoiste zapalenie jelit),
- choroba genetyczna (na przykład albinizm, IFAP),
- choroba psychiczna (na przykład zaburzenia depresyjne i lękowe),
- zażywanie niektórych leków, podanie substancji rozszerzających źrenice (na przykład atropiny),
- zatrucie alkoholem etylowym lub alkoholami niespożywczymi,
- niedobór witaminy B2.
Gdzie jest rogówka, a gdzie tęczówka? Zobaczcie nagranie, które przybliża anatomię ludzkiego oka:
Światłowstręt - objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem światłowstrętu jest reakcja oka na kontakt ze światłem, która jest nieadekwatna do jego natężenia. Jest to skutek nadmiernej reakcji oka i ośrodków wzrokowych na stymulację siatkówki.
Światłowstręt objawia się nadwrażliwością na światło, co wywołuje takie objawy jak szczypanie, pieczenie, kłucie i nadmierne łzawienie, przymusowe mrużenie oczu i przymykanie powiek. Pojawia się dyskomfort lub ból oczu nawet wtedy, kiedy źródło światła nie ma dużego natężenia. Niezależnie od przyczyny światłowstręt objawia się tak samo w różnych przypadkach.
Światłowstrętowi, w zależności od jego przyczyny, mogą towarzyszyć także inne objawy. I tak w przypadku migreny, pojawia się światłowstręt i ból głowy: napadowy, silny, tętniący. Dokuczają nudności, nadmierna wrażliwość na dźwięki i zapachy. Światłowstręt u dziecka najczęściej wywołuje odra lub zapalenie spojówek. Wówczas pojawia się wysypka na ciele - w przypadku choroby zakaźnej czy ropno-śluzowa wydzielina, obrzęk powiek lub pęcherzyki na spojówce, gdy doszło do infekcyjnego zapalenia spojówek. Przy alergicznym zapalenie spojówek może się pojawić także katar sienny. Jaskra wrodzona u dzieci, oprócz nadwrażliwości na światło, powoduje zmiany w gałce ocznej. Te mają powiększone wymiary (tzw. woloocze), dochodzi do przezroczystości rogówki i nieodwracalnych zmian w strukturze rogówki.
Światłowstręt - leczenie
Gdy dokucza światłowstręt, zwłaszcza ten, któremu towarzyszy ból oczu, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, by ustalić przyczynę dolegliwości. W leczeniu światłowstrętu najważniejsze znaczenie ma bowiem postępowanie przyczynowe. Terapia nadwrażliwości na światło polega na leczeniu przyczyny światłowstrętu.
Dyskomfort towarzyszący nadwrażliwości na światło można łagodzić za pomocą okularów przeciwsłonecznych zakładanych podczas ekspozycji na światło. Należy również ograniczać działanie czynników zewnętrznych. Zbyt duża wrażliwość na światło zwykle ma charakter przejściowy i ustępuje po wyleczeniu choroby, która ją wywołała.
