Język geograficzny (łac. lingua geographica), inaczej łagodne wędrujące zapalenie języka albo rumień wędrujący języka jest niegroźnym stanem zapalnym błony śluzowej języka. Pojawia się u niewielkiego odsetka ludzi. Częstość występowania języka geograficznego oceniania się na około 2% w populacji.
O języku geograficznym mówi się, gdy na powierzchni języka pojawiają się gładkie obszary o złuszczonych wierzchnich warstwach. Miejscowy zanik brodawek nitkowatych prowadzi do powstania obrączkowatych, ograniczonych, nadżerkopodobnych zmian, zwykle ograniczonych wyniosłym, białawym brzegiem. Plamy o odmiennym zabarwieniu i nieregularnych kształtach przypominają mapę, stąd nazwa - język geograficzny.
Język geograficzny u dziecka czy dorosłego nie jest zmianą szkodliwą, choć może utrzymywać się długo. Ma charakter przewlekły. Pojawia się okresowo, ustępując na kilka dni czy kilka lat. Z medycznego punktu widzenia język geograficzny nie jest chorobą, a specyficznym wyglądem języka.
Zobacz także: Nieświeży oddech. Co może być jego przyczyną:
Język geograficzny - objawy
Język geograficzny charakteryzuje się obecnością nieregularnych, czerwonych i białych plam, które pokrywają grzbietową część języka. Niezwykle rzadko zdarza się, że zmiany obejmują inne obszary jamy ustnej, na przykład wewnętrzną stronę policzków.
Rumień wędrujący znika i pojawia się w różnych miejscach i w różnej konfiguracji, a plamki są raz większe, raz mniejsze. Najczęściej nie wywołuje żadnych dolegliwości. Zdarza się, że pojawia się jednak:
- pieczenie, szczypanie,
- ból,
- zaburzenia smaku,
- nadwrażliwość języka na niektóre pokarmy i napoje (na przykład alkohol czy cytrusy, dania gorące lub bardzo zimne),
Język geograficzny - przyczyny
Przyczyna występowania języka geograficznego nie jest jasna. Może nią być reakcja immunologiczna, niedobór witamin i minerałów, podrażnienie przez przyprawy czy leki. Badania wskazują na powiązania języka geograficznego i łuszczycy. Niekiedy wiąże się go z cukrzycą i bielactwem. Podejrzewa się również jego związek z alergią i grzybicą, ale i dostrzega się tło psychogenne. Zjawisko zwykle nie ma podłoża bakteryjnego czy grzybiczego. Czasowo może się pojawić język geograficzny w ciąży. Najczęściej jednak łagodne wędrujące zapalenie języka jest przekazywane genetycznie.
Język geograficzny - leczenie
Język geograficzny nie wymaga leczenia, jeśli nie jest źródłem dolegliwości. Wówczas jedynie należy unikać czynników, które wywołują bądź nasilają objawy. Kiedy symptomy łagodnego wędrującego zapalenia języka zaczynają być dokuczliwe, warto odwiedzić lekarza pierwszego kontaktu bądź stomatologa (najlepiej specjalizującego się w chorobach błon śluzowych).
Ponieważ nie ma leku na rumień wędrujący języka, leczenie języka geograficznego polega na łagodzeniu objawów lub usunięciu wywołującej go przyczyny. Bolesność może być niwelowana miejscowym środkiem znieczulającym lub zastosowanym miejscowo sterydem.
Warto również wykonać badania, tak podstawowe, jak i w kierunku: łuszczycy, grzybicy, alergii czy cukrzycy. Bardzo ważna jest obserwacja zmian, zwłaszcza że plamy na języku mogą być objawem alergii. Warto unikać pikantnych lub kwaśnych potraw, czerwonego wina, orzechów, cebuli, alkoholu, czosnku, pomidorów lub cytrusów.
Nie mniej ważna jest codzienna prawidłowa higiena jamy ustnej. Mycie zębów po każdym posiłku oraz używanie płynu do płukania to podstawa. Należy pamiętać, że nierówności towarzyszące rumieniowi wędrującemu mogą powodować rozmnażanie, a także szerzenie się infekcji wywołanej przez bakterie albo grzyby.
Kiedy język geograficzny powinien niepokoić?
Jak podkreśla dr n. med. Anna Domeracka-Kołodziej ze Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach, język geograficzny najczęściej ma podłoże genetyczne - wówczas obserwuje się go przez całe życie. Przypadłość nie jest niepokojąca.
Język geograficzny powinien niepokoić, jeśli pojawia się nagle, objawy rumienia wędrującego są dokuczliwe bądź nasilają się. Kiedy przypadłość nie jest wynikiem zaburzeń genetycznych, należy być czujnym, ponieważ może to być symptom choroby. Wówczas warto zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia badań i ustalenia przyczyny dolegliwości.
