Adenowirus wywołujący wiele różnych infekcji nie stanowi sezonowego zagrożenia jak wirus grypy. W krajach klimatu umiarkowanego zakażenia nimi obserwuje się przez cały rok. Najbardziej narażone są osoby z osłabionym, niedojrzałym bądź upośledzonym układem odporności, stąd adenowirusy są szczególnie niebezpieczne dla noworodków, niemowląt, małych dzieci i osób starszych. Dla nich mogą być śmiertelnym zagrożeniem.
Jak pisze dr n. med. Magdalena Rogalska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku adenowirusy to wirusy należące do rodzaju Mastadenovira. Dotychczas wyodrębniono 51 serotypów adenowirusów, choć tylko jedna trzecia spośród nich jest chorobotwórcza dla człowieka. Przebycie zakażenia określonym serotypem wirusa pozostawia trwałą odporność na ten konkretny serotyp (nie na inne).
Przeziębienie czy grypa - czy wiesz, jak odróżnić?
Zakażenia adenowirusami
Zakażenia adenowirusami są powszechne i występują na całym świecie, ponieważ patogeny te łatwo i szybko się rozprzestrzeniają. Można się nimi zarazić drogą kropelkową (mogą być obecne na klamkach czy innych często dotykanych powierzchniach), a także przez kontakt z fekaliami, czyli drogą fekalno-oralną (wystarczy nie umyć rąk po wyjściu z toalety).
Patogeny te są zagrożeniem, ponieważ wykazują one dużą odporność na działanie czynników środowiskowych, są odporne na działanie powszechnie stosowanych środków dezynfekujących. Rozprzestrzenieniu się zakażenia sprzyja przebywanie w takich skupiskach, takich ludzkich jak przedszkola, żłobki, internaty czy szpitale. Rezerwuarem wirusa jest człowiek. Do zakażenia najczęściej dochodzi w pierwszych latach życia. Adenowirusy u dzieci wywołują infekcje zwykle między 6. miesiącem a 5. rokiem życia.
Adenowirus - objawy
Okres wylęgania zakażeń adenowirusowych wynosi zazwyczaj 2-14 dni. Zakażenie adenowirusem najczęściej wywołuje objawy, które przypominają grypę. To stan zapalny gardła, katar, powiększenie węzłów chłonnych, gorączka, kaszel, osłabienie. Adenowirusy atakują najczęściej układ pokarmowy i oddechowy oraz narządu wzroku. Typowymi objawami są też zmiany skórne (stąd skojarzenie adenowirus wysypka).
Gdy wirusy dostaną się do układu oddechowego, wywołują ostre zapalenie górnych dróg oddechowych, przebiegające z zapaleniem gardła, nieżytem błony śluzowej nosa i gorączką. Adenowirusy u dorosłych mogą wywoływać ostry zespół oddechowy z wysoką gorączką, bólem głowy i mięśni, powiększeniem węzłów chłonnych, suchym kaszlem, zapaleniem gardła, oskrzeli i płuc.
Adenowirusy obecne w układzie pokarmowym mogą doprowadzić do zapalenia jelit lub biegunki. W przypadku dostania się do oka patogeny wywołują infekcje, w tym zapalenie spojówek.
Infekcje wywołane adenowirusami mają zazwyczaj łagodny przebieg i ulegają całkowitemu samoistnemu wyleczeniu. Niebezpieczne mogą mieć zakażenia adenowirusowe w przypadku osób z upośledzoną odpornością oraz po przeszczepieniach narządów. U tych pacjentów mogą wystąpić:
- zakażenia wielonarządowe,
- zapalenie płuc,
- zapalenie wątroby,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- zapalenie pęcherza moczowego,
- choroby jelit.
Adenowirus - leczenie zakażenia
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy się zgłosić do lekarza POZ. Większość infekcji adenowirusowych to łagodne zakażenia, rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych. Ponieważ objawy zakażenia adenowirusem są mylone z infekcją bakteryjną, by uzyskać pewność lekarz powinien zlecić badanie wydzieliny z dróg oddechowych, próbki kału czy wydzieliny z oka (wymaz i posiew).
Leczenie infekcji wywołanej adenowirusami polega na stosowaniu leków działających objawowo i wspomagająco. Nie są dostępne leki przeciwwirusowe działające na adenowirusy. W przypadku zakażenia dróg oddechowych można stosować leki rozkurczające. W przypadku zakażenia jelit trzeba zadbać o nawadnianie.
Ponieważ nie opracowano szczepionki przeciwko adenowirusom i nie są dostępne inne metody zmniejszające ryzyko zakażenia, aby go uniknąć należy przestrzegać standardowych zasad higieny.
