Dieta przy biegunce to kwestia kluczowa. Kiedy należy ją zastosować? Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) biegunka to stan, który charakteryzuje się zmianą konsystencji stolca na luźną lub płynną i/lub wzrost liczby wypróżnień w ciągu doby w porównaniu do poprzedniego okresu (powyżej 3 na dobę), czasem z towarzyszącą gorączką lub wymiotami. Inna nazwa biegunki to rozwolnienie.
Ostra biegunka jest krótkotrwała, trwa zwykle krócej niż 7 dni i nie dłużej niż 14 dni. W większości przypadków ma przebieg łagodny i ustępuje samoistnie. O biegunce ostrej mówi się, gdy wypróżnienia są bardzo liczne (nawet do kilkudziesięciu na dobę), wodniste, niekiedy z domieszką krwi. Towarzyszą im silne bóle brzucha, czasem gorączka.
Gdy zwiększona liczba stolców o nieprawidłowej, luźnej konsystencji trwa dłużej niż 14 dni, mówi się o biegunce przewlekłej, która bezwzględnie wymaga konsultacji lekarskiej. Nieleczona przewlekła biegunka prowadzi do niedożywienia, a i upośledzenia rozwoju dziecka.
Biegunka u dziecka może być wywołana przez zakażenie wirusowe, zakażenie bakteryjne, alergię pokarmową, nietolerancja pokarmu, na przykład glutenu bądź laktozy. Przyczyną może być także zażywanie leków, choroby jelit czy przebyte operacje. Znana jest także biegunka podróżnych. Przyczyną biegunek są często błędy w diecie, ponieważ układ pokarmowy dziecka nie jest jeszcze w pełni dojrzały i gorzej sobie radzi z trawieniem ciężkostrawnych produktów i potraw. Zwłaszcza w przypadku biegunki przewlekłej należy ustalić jej przyczynę i starać się ją wyeliminować.
Dieta w biegunce u dzieci powinna być lekkostrawna, pozbawiona produktów zawierających duże ilości błonnika nierozpuszczalnego, który przyśpiesza perystaltykę jelit.
Na początkowym etapie, zwłaszcza kiedy ostrej biegunce towarzyszą wymioty i ból brzucha, nie podaje się pokarmów. Najważniejsze jest zapobieganie odwodnieniu i utracie elektrolitów. Należy nie tylko podawać wodę, ale i zastosować specjalny środek nawadniający, dostępny w aptece bez recepty.
Dziecku, które ma biegunkę, nie należy podawać warzyw wzdymających, nasion roślin strączkowych, pełnoziarnistego pieczywa, grubych kasz i płatków, makaronu razowego, brązowego ryżu, surowych warzyw i owoców. Trzeba zrezygnować z potraw ciężkostrawnych i smażonych, wędzonych oaz konserwowanych. Niewskazane są tłuste mięsa i wędliny, zupy zabielane śmietaną, jak również słodkie napoje gazowane. Przy biegunce przewlekłej, wynikającej z nietolerancji pokarmowej, należy z jadłospisu wykluczyć produkty je zawierające.
Dieta przy biegunce u dziecka powinna zawierać niezbędne składniki odżywcze, ale nie powinna obciążać układu pokarmowego. Ważne jest, by była lekkostrawna, ale i bogata w rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego, wiążącego wodę w jelicie grubym.
Jeśli nastąpi poprawa, dziecko ma apetyt i czuje się lepiej, można wprowadzać kolejne produkty. Taką oszczędną, lekkostrawną dietę należy kontynuować do ustąpienia wszystkich objawów ze strony przewodu pokarmowego. Jakie produkty można wówczas włączyć?
Ponieważ w czasie trwania biegunki razem ze stolcem usuwana jest duża ilość wody oraz soli mineralnych, wskazane jest spożywanie minimum 1,5 litra płynów dziennie. Obowiązkowe staje się picie wody mineralnej, a także naparów z suszonych owoców i ziół. Zaleca się też stosowanie płynów o specjalnym składzie. Dostępne są one w aptece bez recepty.
Z uwagi na to, że przewód pokarmowy potrzebuje czasu, by wrócić do równowagi, dietę lekkostrawną należy stosować nie tylko w czasie biegunki, ale i kilka dni po ustąpieniu objawów.