Zęby mleczne to czasowe i pierwsze pokolenie zębów. Ich zawiązki pojawiają się już w życiu płodowym, choć najczęściej zaczynają rosnąć około 6. miesiąca życia. Mleczaki rosną w określonej kolejności, a cały proces wyrzynania zwykle trwa 2 lata. Czas wyrzynania się zębów jest uwarunkowany genetycznie.
Kolejność wyrastania zębów mlecznych wygląda następująco:
- dolne siekacze (jedynki): 6-10 miesiąc życia,
- górne siekacze (jedynki): 8-12 miesiąc życia,
- górne siekacze boczne (dwójki): 9-13 miesiąc życia,
- dolne siekacze boczne (dwójki): 10-16 miesiąc życia,
- górne trzonowce pierwsze: 13-19 miesiąc życia,
- dolne pierwsze trzonowce: 14-18 miesiąc życia,
- górne i dolne kły: 16-23 miesiąc życia,
- dolne drugie trzonowce: 23-31 miesiąc życia,
- górne drugie trzonowce: 25-33 miesiąc życia.
Obecność mleczaków umożliwia dziecku rozpoczęcie spożywania pokarmów stałych.
Ile jest zębów mlecznych?
Jest dwadzieścia zębów mlecznych, po dziesięć w szczęce i w żuchwie. Ze względu na kształt koron i korzeni oraz wykonywaną czynność zęby mleczne dzielą się na trzy grupy: siekacze, kły i trzonowce. W uzębieniu mlecznym nie ma zębów przedtrzonowych. W połowie każdego łuku zębowego znajdują się dwa siekacze, jeden kieł i dwa trzonowce - w każdym łuku 4 siekacze, 2 kły i 4 trzonowce.
Zęby mleczne - budowa i cechy. Czym zęby mleczne różnią się od zębów stałych?
Zęby mleczne różnią się od zębów stałych budową, wielkością, jak i wyglądem. Mleczaki u dziecka są:
- drobniejsze, mniejsze i bielsze. Na ich powierzchni widoczna jest "linia porodowa" - granica między częścią szkliwa powstałą w życiu płodowym i po porodzie,
- delikatniejsze, a przez to bardziej podatne na próchnicę. Mają cieńsze szkliwo, są słabiej zmineralizowane,
- jest ich mniej,
- pomiędzy zębami mlecznymi często widoczne są szpary. Dzięki nim łuki zębowe szczęki i żuchwy przygotowane są do pomieszczenia zębów stałych, które są większe niż mleczaki,
- ich korzenie są mniejsze i cieńsze.
Zęby mleczne - kiedy wypadają?
Wypadanie mleczaków i proces wymiany zębów mlecznych na stałe rozpoczyna się między 6. a 13. rokiem życia. Pierwszym objawem jest zwiększona ruchomość i rozchwianie mleczaków. To ruchomość fizjologiczna. Wypadanie zębów mlecznych i wymiana uzębienia trwa kilka lat.
Ponieważ mleczaki nie wypadają w tym samym czasie i nie są natychmiast zastępowane zębami stałymi, zanim proces wymiany uzębienia się zakończy, w jamie ustnej znajdują się zarówno zęby mleczne, jak i stałe. Zęby mleczne są zastępowane przez zęby stałe, choć niekiedy zostają na całe życie.
Samoistne wypadanie zębów mlecznych ma związek z rozrostem szczęki i naciskiem zawiązków zębów stałych na słabe korzenie mleczaków, które stopniowo zanikają. Zdrowe mleczaki, które w sposób naturalny są zastępowane przez zęby stałe, gwarantują właściwe umiejscowienie uzębienia w szczęce i żuchwie.
Właściwie zadbane zęby mleczne wypadają fizjologiczne w 7. roku życia (siekacze) a między 9-12. rokiem życia (kły i trzonowce). Kolejność wypadania zębów mlecznych jest zbliżona do schematu ich wyrastania:
- dolne i górne siekacze: 6-7 rok życia,
- górne i dolne drugie siekacze: 7-8 rok,
- dolne i górne pierwsze trzonowce: 9-11 rok życia,
- dolne kły: 9-12 rok życia,
- górne i dolne drugie trzonowce: 10-12 rok życia,
- górne kły: 10-12 rok życia.
Dlaczego o zęby mleczne trzeba dbać?
Od stanu, wyglądu i rozstawienia zębów mlecznych zależy w dużej mierze to, jak będą wyglądać zęby stałe. To dlatego należy o nie dbać, pielęgnować jamę ustną i leczyć mleczaki, zwłaszcza że te są bardzo delikatne i podatne na próchnicę.
Dlaczego mleczaki trzeba leczyć, jeśli są "zepsute"? Ponieważ przedwcześnie usunięte grożą wadami zgryzu, a nieleczone grożą tym, że próchnica może się przenieść na zęby stałe. Zęby mleczne są podstawą prawidłowego kształtowania się zgryzu oraz pięknego, zdrowego uśmiechu. Jak unikać próchnicy zębów tak mlecznych, jak i stałych?
Profesor Dorota Olczak-Kowalczyk, krajowy konsultant w dziedzinie stomatologii dziecięcej, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej podkreśla, że niezbędnymi elementami zapobiegania chorobie próchnicowej dzieci jest: regularne i zgodne z zasadami wykonywanie zabiegów higienicznych w jamie ustnej, regularne wizyty u dentysty połączone z wykonywaniem zabiegów profilaktycznych oraz właściwe nawyki dietetyczne.
