Zapalenie stawów - istota, przyczyny i objawy
Zapalenie stawów to grupa schorzeń, w których dochodzi do zniekształcenia, ograniczenia ruchomości i uszkodzenia stawów. Wiąże się z tym wiele dolegliwości, które mogą się przytrafić każdemu - niezależnie od wieku, płci czy stylu życia. Zapalenie stawów może się bowiem pojawić nie tylko u ludzi starszych.
Choć istnieje kilkadziesiąt rodzajów zapalenia stawów, rozpoznaje się najczęściej kilka. Wszystkie mają podobne objawy: ból, obrzęk i sztywność stawów, jak również powiększenie ich obrysów. Skóra nad chorym stawem zwykle jest zaczerwieniona oraz cieplejsza. Każdy rodzaj zapalenia stawów charakteryzuje się objawami swoistymi.
Przyczyny zapalenia stawów nie są do końca poznane. Przypuszcza się, że odpowiadają za nie choroby autoimmunologiczne, będące wynikiem autoagresji organizmu. Nie bez znaczenia się także czynniki genetyczne.
Zapalenie stawów - rodzaje
Zapalenie stawów może mieć charakter pierwotny i wtórny. Najczęstsze pierwotne postaci zapaleń stawów:
- choroba zwyrodnieniowa stawów. To najpopularniejszy typ zapalenia stawów. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Przyczyną choroby są zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej, zaś objawami - bolesność oraz ograniczenie funkcji ruchowej stawów,
- reumatoidalne zapalenie stawów. To choroba objawiająca się pomiędzy 40. a 55. rokiem życia, znacznie częściej u kobiet. Charakterystyczne jest to, że nad stawami, najczęściej w okolicach łokci, pojawiają się guzki podskórne, tak zwane guzki reumatoidalne. Najczęstsze objawy to ból i obrzęk stawów rąk i stóp,
- dna moczanowa, inaczej zwaną artretyzmem, podagrą lub skazą moczanową. Jej przyczyną jest nadmiar kwasu moczowego w płynie stawowym. Objawy choroby to pogrubienie stawu dużego palca u nogi oraz ograniczenie jego ruchów,
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Choroba pojawia się przed 16. rokiem życia i trwa około 6 tygodni. To najczęstsza odmiana ze wszystkich zapalnych chorób reumatycznych wieku rozwojowego,
- bakteryjne zapalenie stawów,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
Zapalenie stawów może być wtórne do innych chorób, takich jak:
- toczeń rumieniowaty układowy (SLE). To choroba zapalna tkanki łącznej, podczas której dochodzi do uszkodzenia wielu narządów i tkanek,
- infekcja. Objawami infekcyjnego zapalenie stawów są bóle stawu, obrzęki, zaczerwienie i pogorszenie ruchomości stawów. Przyczyną są drobnoustroje, które dostały się do wnętrza torebki stawowej. Do zakażenia może dojść drogą krwi bezpośrednio oraz poprzez przeniesienie się zakażenia z pobliskich struktur. Patogenami wywołującymi zapalenie stawu mogą być bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Najczęściej są to bakterie, a choroba obejmuje jeden staw,
- ziarniniakowatość Wegenera (i inne zespoły zapalenia naczyń),
- nieswoiste zapalenia jelit (na przykład choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego).
- zapalenie naczyń związane z IgA,
- łuszczycowe zapalenie stawów,
- reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera),
- hemochromatoza,
- zapalenie wątroby.
Zapalenie stawów - leczenie
Leczenie zapalenia stawów u każdego pacjenta może przebiegać inaczej, w zależności od rodzaju zapalenia stawów oraz stopnia zaawansowania choroby. Choć nie ustalono jeszcze metody, która pozwalałaby pozbyć się problemu, proces chorobowy z pewnością można hamować i zmniejszać dolegliwości bólowe.
W przypadku łagodnej odmiany zapalenia stawów wystarczające może okazać się stosowanie żelu bądź maści. W przypadku ciężkiego zapalenia konieczne może być podanie leków: niesteroidowych leków przeciwzapalnych, sterydów bądź leków modyfikujących przebieg choroby. Nie mniej ważna jest aktywność fizyczna, ściślej mówiąc rehabilitacja i ćwiczenia, które poprawiają ruchomość stawów, wzmacniają mięśnie oraz łagodzą ból.
Jak leczyć zapalenie stawów u dzieci po infekcji? Konieczna jest diagnostyka i leczenie w warunkach szpitalnych. Ponieważ kluczowe jest wyeliminowanie chorobotwórczego patogenu, w przypadku zakażeń bakteryjnych stosuje się antybiotykoterapię, w zakażeniach grzybiczych - leki przeciwgrzybicze, a przy zakażeniach wirusowych - niesteroidowe leki przeciwzapalne. W celu złagodzenia dolegliwości bólowych podaje się leki przeciwbólowe.
