Śledziona to jeden z narządów układu chłonnego, położony w jamie brzusznej. Jej najbardziej istotną funkcją jest produkcja przeciwciał przez limfocyty, obecne w niej komórki odpornościowe. Poza tym organ ten filtruje krew, usuwa z niej wadliwe krwinki białe, czerwone oraz płytki krwi. Gdy dojdzie do zakażenia krwi bakteriami, wychwytuje je i niszczy. Powiększenie śledziony świadczy o toczącym się w organizmie procesie chorobowym. Obserwuje się je zarówno u dorosłych, jak i dzieci.
Zwykle śledziona skrywa się pod żebrami, po lewej stronie, pomiędzy żołądkiem i lewą nerką. Zdrowy narząd o prawidłowych wymiarach nie daje dolegliwości bólowych i nie jest wyczuwalny w badaniu dotykiem. Czasem jednak, w niektórych stanach chorobowych, dochodzi do powiększenia śledziony. U małych dzieci widać powiększenie lub zniekształcenie obwodu brzucha. To splenomegalia. Nie jest to jednostka chorobowa, a jeden z objawów choroby. Część przypadków powiększenia śledziony przebiega z równoczesnym powiększeniem wątroby (hepatomegalią). Sytuację taką określa się jako hepatosplenomegalię.
O powiększeniu śledziony mówi się, gdy dochodzi do zwiększenia wymiarów narządu do tego stopnia, że jest to wyraźnie zauważalne w badaniu brzucha - tak USG, jak i fizykalnym. Wówczas można wyczuć śledzionę poniżej żeber, po lewej stronie. Objawami powiększenia śledziony jest uczucie pełności w?jamie brzusznej, ból brzucha (śledziona boli, ponieważ powiększając się, rozciąga otaczającą ją torebkę, która jest unerwiona), nudności. Ból śledziony zlokalizowany jest w lewym podżebrzu, ale może promieniować do barku i pleców.
Nieprawidłowość może być objawem chorób zakaźnych i metabolicznych, a także nowotworowych. Powiększenie śledziony najczęściej jest skutkiem chorób innych narządów lub zakażeń, rzadko przyczyną są choroby samej śledziony.
Do najczęstszych przyczyn patologii należą choroby zakaźne - wówczas jest to objaw infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Zwykle są to zakażenia wirusowe (mononukleoza zakaźna, cytomegalia), rzadziej bakteryjne, grzybicze (kandydoza), zakażenia pierwotniakowe (toksoplazmoza). W pozostałych przypadkach powiększona śledziona może się pojawić:
Powiększona śledziona u dziecka a pasożyty? Jest taka możliwość, choć rzadka. Dotyczy zakażeń tasiemcem bąblowcowym, którym można zarazić się od zainfekowanych psów.
Ból brzucha, który sugeruje dolegliwości ze strony śledziony, może wskazywać na choroby nerek i układu moczowego, takie jak kamica nerek czy zapalenie nerek, a także choroby układu pokarmowego, takie jak kamica pęcherzyka żółciowego czy nieswoiste choroby zapalne jelit.
Powiększenie śledziony u dziecka, a także towarzyszące temu objawy powinny skłonić rodziców do wizyty z dzieckiem u lekarza. To ważne, ponieważ by podjąć leczenie, należy znać przyczynę dolegliwości (zwłaszcza że powiększenie śledziony występuje zarówno w przebiegu wielu niegroźnych chorób, jak i tych, które zagrażają życiu).
Diagnostyka powiększonej śledziony u dziecka powinna obejmować:
Samo powiększenie śledziony nie jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Ponieważ powiększenie rozmiarów narządu jest niebezpieczne, bowiem naraża ją na pęknięcie, wykryta patologia wymaga jak najszybszej wizyty u lekarza. W efekcie podjętego leczenia powiększona śledziona u dziecka może wrócić do normalnych rozmiarów.