Wysiękowe zapalenie ucha środkowego (WZUŚ) jest chorobą zapalną wyściółki trąbki słuchowej, jamy bębenkowej i komórek powietrznych wyrostka sutkowatego. Polega ona na gromadzeniu się jałowego płynu w jamie bębenkowej, a jej charakterystycznym objawem jest narastający w czasie jej trwania niedosłuch, który wynika z upośledzenia przewodzenia bodźca dźwiękowego. WZUŚ najczęściej pojawia się podczas infekcji górnych dróg oddechowych lub jest wynikiem reakcji zapalnej po ostrym zapaleniu ucha środkowego. Charakterystyczne jest to, że podczas epizodu chorobowego nie dochodzi do perforacji błony bębenkowej, nie pojawiają się objawy ostrego zapalenia ucha.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego dotyczy nawet do 90% dzieci, choć spotyka się je również u dorosłych. Najczęściej diagnozuje się je pomiędzy 6 miesiącem a 4 rokiem życia.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego u dziecka - przyczyny
Do najczęstszych przyczyn zapalenia wysiękowego należą:
- zakażenia górnych dróg oddechowych,
- przerost migdałka gardłowego,
- przebyte ostrym zapaleniu ucha środkowego,
- alergia,
- uraz ciśnieniowy,
- guzy części nosowej gardła, zmiany bliznowate i włóknienie w okolicy ujścia gardłowego trąbki słuchowej.
O ile u dzieci zwykle przyczyną wysiękowego zapalenie ucha środkowego jest infekcja czy przerost migdałka gardłowego, o tyle u dorosłych częściej są to nowotwory części nosowej gardła.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego - objawy
Objawy wysiękowego zapalenia ucha środkowego są różne, zwykle zależą od typu zapalenia. I tak w postaci ostrej dominują:
- szum oraz inne wrażenia dźwiękowe,
- niedosłuch,
- uczucie swędzenia lub pobolewania w uchu,
- uczucie pełności bądź "przelewania" w uchu, wrażenie zatkanego ucha,
- ból w okresach zaostrzeń lub w przebiegu ostrej infekcji.
Postać przewlekła charakteryzuje jedynie występowanie niedosłuchu typu przewodzeniowego oraz niekiedy szum lub zawroty głowy.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego może trwać długo, zwłaszcza że w początkowym okresie choroby wywołuje niewiele dolegliwości i nie daje objawów. Jak je zatem rozpoznać u dziecka? Obserwując je. Co powinno zwrócić uwagę rodzica? Zachowanie dziecka, które jest inne niż zwykle. Dzieci, które mają wysiękowe zapalenie ucha środkowego mogą wydawać się nieposłuszne czy wyłączone. Sprawiają wrażenie, jakby albo nie słyszały, albo były przekorne. Tymczasem często po prostu mają niedosłuch.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego u dziecka - diagnostyka i rozpoznanie
Diagnostyka wysiękowego zapalenia ucha środkowego rozpoczyna się od orientacyjnego badania słuchu, a następnie opiera się na badaniu otoskopowym, audiologicznym oraz tympanometrii.
Wybór metody leczenia wysiękowego zapalenia ucha środkowego zależy pod:
- czasu trwania dolegliwości,
- stwierdzanych nieprawidłowości w otoskopii, wyników badań: audiometrycznego i tympanometrycznego,
- wieku dziecka,
- chorób współistniejących.
Leczenie wysiękowego zapalenia ucha środkowego jest przyczynowe, oprócz tego stosuje się leki przeciwzapalne oraz mukolityczne, udrożniające trąbkę słuchową, leki antyhistaminowe. Czasem wdrażana jest antybiotykoterapia. Leczenie zachowawcze wysiękowego zapalenia ucha ma za zadanie zlikwidowanie stanu zapalnego, rozrzedzenie płynu zalegającego w uchu, zmniejszenie obrzęku błony śluzowej i ułatwienie ewakuacji wydzieliny.
Czasem stosuje się leczenie chirurgiczne. Jest ono zalecane w przewlekłym, czyli trwającym dłużej niż 3 miesiące wysiękowym zapaleniu ucha środkowego, gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. Zabieg polega na nacięciu błony bębenkowej, odessaniu wysięku i założeniu drenu wentylacyjnego.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego - powikłania
Nieleczone bądź źle leczone wysiękowe zapalenie ucha środkowego może prowadzić do niedosłuchu, a ono z kolei do opóźnienia rozwoju mowy, problemów szkolnych i wychowawczych. Inne powikłania to ubytek błony bębenkowej, zrosty w jamie bębenkowej.
Większość przypadków WZUŚ ustępuje samoistnie w ciągu trzech miesięcy. W mniej niż połowie przypadków wysiękowe zapalenie ucha środkowego nawraca.
