Bóle wzrostowe u dzieci - co je wywołuje? Jak sobie z nim radzić?

Bóle wzrostowe u dzieci dotyczą mięśni, najczęściej nóg i są związane z intensywnym wzrostem i rozwojem organizmu. Skarżą się na niego zarówno dziewczynki, jak i chłopcy. Nie zawsze jednak ból nóg jest tym, za co go bierzemy. Jak odróżnić ból wzrostowy u dzieci od poważnych problemów ze zdrowiem?
Zobacz wideo

Bóle wzrostowe najczęściej zdarzają się wśród dzieci w wieku przedszkolnym (między czwartym a szóstym rokiem życia), u starszaków (między 10. a 12. rokiem życia) oraz u nastolatków, w okresie dojrzewania. Szacuje się, że na bóle wzrostowe cierpi około 25-40 procent dzieci. Dolegliwości dokuczają zwykle wieczorem lub nocą, lokalizują się w obrębie kończyn dolnych. Dotyczą najczęściej mięśni ud i łydek pod kolanami, jak i przedniej krawędzi piszczeli. Ból wzrostowy ma charakter napadowy i okresowy - pojawia się co jakiś czas, co kilka dni bądź miesięcy. Trwa kilkanaście minut, choć może przedłużyć się do kilku godzin. O bólu wzrostowym możemy mówić, jeśli jest obustronny, nie zaburza chodu dziecka, a lekarz - po wykonaniu podstawowych badań - nie znajduje innej przyczyny.

Bóle wzrostowe u dzieci - co je wywołuje?

Dotychczas nie ustalono jednej przyczyny dolegliwości. Specjaliści powodów, dla których występują bóle wzrostowe u dzieci, upatrują w forsowaniu mięśni, co wynika z dużej aktywności fizycznej w ciągu dnia. Inni są zdania, że winowajcą jest intensywny, skokowy wzrost kończyn, do którego dochodzi głównie nocą. Ma to związek zarówno z tym, że w okresie intensywnego rozwoju organizmu, co jakiś czas ścięgna okazują się za krótkie w stosunku do kości, które rosną szybko. Ich napięcie może powodować różne dolegliwości. Inną teorią, która wyjaśnia pojawienie się bólu wzrostowego nóg nocą jest założenie, że intensywny wzrost kończyn ma miejsce właśnie w nocy. Odpowiadają za niego płytki wzrostowe, które namnażają się, wydłużając w ten sposób kość. Są zbudowane z delikatnej tkanki i znajdują się na zakończeniach kości. W ciągu dnia są ściśnięte, ponieważ dziecko chodzi, biega i skacze. Kiedy ucisk ustępuje, a ma to miejsce po intensywnym dniu, w czasie odpoczynku, płytki zaczynają pracować. Przyczyną bólu wzrostowego mogą być również problemy ze zdrowiem, a także zaburzenia w budowie ciała (na przykład płaskostopie bądź skolioza).

Bóle wzrostowe u dzieci - kiedy iść z dzieckiem do lekarza?

Dzieci często narzekają na bóle nóg, jednak nie zawsze są to bóle wzrostowe. Zdarza się, że to skutek intensywnie spędzonego dnia - na rowerze, deskorolce czy hulajnodze. Przeforsowane mięśnie muszą się zregenerować. Bywa, że dolegliwości bólowe są związane z urazem - wówczas pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, tkliwość obolałego miejsca. W takiej sytuacji niezbędna jest wizyta u chirurga bądź ortopedy.

Zdarza się jednak, że bólom nóg towarzyszą objawy, które nie dość, że nie świadczą o tym, że dziecko rośnie, to i można je uznać za niepokojące. Należy iść z dzieckiem do lekarza, jeśli domniemanym bólom wzrostowym towarzyszy gorączka, utrata apetytu, spadek wagi, osłabienie i zmęczenie, pojawia się opuchlizna, sztywnienie lub zaczerwienienie kończyny w obrębie stawów. Szybkiej diagnostyki wymaga ból nóg, który jest ciągły i uporczywy, występuje rano. Pilnej konsultacji z lekarzem wymaga pojawienie się wybroczyny na skórze oraz zmian guzowatych. Niepokojące jest, jeśli dziecko odmawia chodzenia i dużo śpi.

Ponieważ ból kończyn może być niegroźnym bólem wzrostowym, ale i sygnałem poważnych chorób onkologicznych, reumatologicznych bądź ortopedycznych, wszelkie niepokojące objawy należy zgłosić pediatrze. Wprawdzie nie istnieją badania, które mogłyby potwierdzić bóle wzrostowe, ale lekarze radzą sobie, stosując tzw. diagnozę wykluczenia. Polega ona na wykonaniu szeregu badań w kierunku chorób dających podobne objawy. To dlatego w pierwszej kolejności wyklucza się nowotwory, jak i choroby stawów. Pomocne są takie badania jak morfologia krwi, badania reumatologiczne czy RTG.

Bóle wzrostowe u dzieci - co pomaga

Chociaż bóle wzrostowe nie są groźne i nie powinny niepokoić, potrafią uprzykrzyć życie. Aby je złagodzić i pomóc tym samym dziecku, można wypróbować kilka sposobów. Na bóle wzrostowe pomoże:

  • delikatny masaż kończyn,
  • ciepłe okłady,
  • ciepłe kąpiele,
  • środki przeciwbólowe (najlepiej po konsultacji z lekarzem). Dzieciom nie wolno dawać aspiryny, ponieważ ta może wywołać chorobę Reya (RS),
  • ćwiczenia rozciągające mięśnie i ścięgna nóg.

W profilaktyce bólu wzrostowego, w trosce o zdrowie i kondycję dziecka, należy zadbać o racjonalną dietę pamiętając, że w okresie intensywnego wzrostu kości i rozwoju organizmu szczególnie znaczenie ma wapń. To dlatego w codziennym menu nie może zabraknąć mięsa, ryb, warzyw i nabiału. Nie mniej ważne jest właściwe, optymalne nawodnienie i higieniczny tryb życia (tak zapewnienie odpowiedniej dawki dobowego dnu, jak i dbanie o aktywność fizyczną, najlepiej na świeżym powietrzu). Należy również pamiętać o suplementacji witaminy D w okresie jesienno-zimowym.

Więcej o:
Copyright © Agora SA