Kanaliki łzowe - jak udrożnić zatkane kanaliki łzowe?

Kanaliki łzowe, położone w wewnętrznym kąciku oka, odprowadzają łzy do woreczka łzowego. Ich zatkanie jest przyczyną wielu dolegliwości, może prowadzić do powikłań, choć nie zawsze tak się dzieje. Bywa, że niedrożność kanalików łzowych występuje u niemowląt. Wówczas zwykle uznawana jest za fizjologiczną, dlatego nie wymaga terapii. U starszych dzieci oraz u dorosłych zatkane kanaliki łzowe wymagają udrożnienia. Na czym polega leczenie?
Zobacz wideo

Kanaliki łzowe (łac. canaliculi lacrimales) wchodzą w skład dróg łzowych, czyli systemu pozwalającego na nawilżanie i oczyszczanie powierzchni oka oraz spojówek. Kanaliki łzowe rozpoczynają się punktami łzowymi, które prowadzą do górnego i dolnego kanalika łzowego, a uchodzą do woreczka łzowego. Na system odprowadzania łez z oka składa się woreczek łzowy oraz przewód nosowo-łzowy.

Kanaliki łzowe - przyczyny i objawy niedrożności

Niedrożność kanalików łzowych obserwuje się często u noworodków i niemowląt. Zwykle ma ona charakter fizjologiczny, który nie wymaga leczenia, ponieważ zwykle ustępuje w ciągu pierwszego roku życia. Inaczej traktuje się niedrożność, która trwa dłużej bądź jej objawy pojawiają się nagle. Wówczas terapia jest niezbędna.

Wrodzona niedrożność lub niedorozwój dróg łzowych nie są jedynymi przyczynami zatkania kanalików łzowych. U dzieci innym powodem są również:

  • przewlekłe stany zapalne spojówek,
  • przewlekłe stany zapalne zatok przynosowych lub nosogardła,
  • polipy,
  • wady rozwojowe twarzoczaszki.

Zatkanie kanalików łzowych u dorosłych najczęściej wynika z przewlekłych albo nawracających infekcji spojówek, zatok lub nosogardła, polipów oraz przebywania w zapylonych miejscach, a także rozrost guzów nowotworowych. Nie bez znaczenia jest, że z wiekiem światło kanalików łzowych może ulec zwężeniu, zwiększając prawdopodobieństwo ich niedrożności.

Niedrożność kanalików łzowych może być związana zarówno z ich zatkaniem, jak i stanem zapalnym dróg łzowych. O ile stany zapalne kanalików łzowych, oczu i nosa mogą być przyczyną niedrożności dróg łzowych, o tyle niedrożność kanalików łzowych może doprowadzić do infekcji i stanów zapalnych. Ponieważ podczas infekcji pojawia się obrzęk, który wpływa na zwężenie lub zamknięcie światła kanalików i utrudnienie odpływu łez, w rezultacie pojawia się także zaczerwienienie i obrzęk spojówek, nieostre widzenie, nieustanne łzawienie, ropna wydzielina oraz ból w wewnętrznych kącikach oczu.

Kanaliki łzowe - leczenie niedrożności

W przypadku wystąpienia objawów wskazujących na niedrożność bądź zapalenie kanalików łzowych, zawsze należy udać się do lekarza, który zdiagnozuje problem i pokieruje leczeniem. Zwykle niedrożność wymaga diagnostyki i leczenia okulistycznego, a dobrana metoda terapii zależy od przyczyny problemu.

Udrożnienie kanalików łzowych może być przeprowadzone wieloma sposobami, a leczenie rozpoczyna się od metody najbardziej łagodnej i najmniej inwazyjnej. Wyjątkiem są noworodki, niemowlęta i małe dzieci, u których przyczyną niedrożnych kanalików łzowych jest wrodzona niedrożność dróg łzowych. W takich sytuacjach stosuje się jedynie masaże bądź miejscową antybiotykoterapię. Masaż polega na uciskaniu wewnętrznych kącików oczu w stronę nosa, przy pomocy opuszki palca. U większości maluchów niedrożność kanalików łzowych ustępuje sama w ciągu pierwszego roku życia. Zdarza się jednak, że także małe dzieci wymagają leczenia. Udrożnianie kanalików łzowych u niemowląt polega na ich rozszerzeniu, zgłębnikowaniu i przepłukiwaniu.

U starszych dzieci i dorosłych leczenie zatkanych kanalików łzowych zwykle rozpoczyna się od podawania leków przeciwzapalnych (krople lub maści do oczu). Należy pamiętać, że stosowanie kropli czy maści pomoże wyleczyć zakażenie, ale nie rozwiąże problemu niedrożności kanalików - nie spowoduje ich udrożnienia. Kolejnym krokiem jest sondowanie i płukanie kanalików łzowych. Jeżeli mniej inwazyjne leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, wówczas wykonuje się zabieg operacyjny. W najcięższych przypadkach niezbędne jest poszerzenie kanalika za pomocą zgłębników balonikowych lub zastosowanie stentu, czyli rurki umożliwiającej odpływ łez i zapewniającej drożność kanalików łzowych. To często jedyny sposób, by usprawnić system odprowadzania łez, powstrzymać nadmierne łzawienie oczu oraz zapobiec komplikacjom.

Leczenie i udrażnianie zatkanych kanalików łzowych jest bardzo ważne, ponieważ zaniedbany problem grozi powikłaniami. Są to zwykle stany zapalne oczu, stany zapalne wnętrza jamy nosowej, zwężenia dróg łzowych, a także utrata ostrości wzroku.

Więcej o:
Copyright © Agora SA