Wymioty polegają na silnym wyrzucaniu treści pokarmowej z żołądka przez jamę ustną lub/i przez nos. Towarzyszą im mocne skurcze mięśni przepony, brzucha i klatki piersiowej. Najczęściej poprzedzają je złe samopoczucie, tzw. nudności. Zdarza się jednak, że są nagłe i nie jesteśmy w stanie ich powstrzymać. Mówi się, że najczęściej są związane z nieprawidłowym trawieniem, choć nie zawsze - mogą być również efektem choroby lokomocyjnej, ciąży, a nawet ostrego podrażnienia gardła.
Wymioty są pewnego rodzaju mechanizmem obronnym - za ich pomocą organizm usuwa zalegające toksyny. Nie wszystkie są groźne i dają powody do niepokoju. Przyczyny zależą na pewno od wieku; inaczej patrzymy na wymioty u niemowlaka, inaczej zaś u starszych dzieci i młodzieży, jeszcze inaczej u dorosłego człowieka. Są jednak takie, które zawsze budzą w nas strach - chodzi o powtarzające się zarzucanie żółci do żołądka. Jeśli mamy do czynienia z wymiotowaniem żółcią, a zawartość żołądka jest zabarwiona na żółto lub ciemnozielono, warto skonsultować to ze specjalistą.
Wymioty u dzieci i niemowlaków
O wymiotach w przypadku dzieci mówimy, gdy zawartość żołądka jest wyrzucana z organizmu na kilkucentymetrową odległość. Rodzice często wpadają w panikę, gdy taka sytuacja przydarza im się pierwszy raz. Niektórym niemowlakom takie historie zdarzają się dość często. Jeśli jednak mimo tego zachowują się normalnie, prawidłowo przybierają na wadze, nie wywołuje to w nich apatii i wydają się radosne, nie ma powodów do niepokoju. Oczywiście, jeśli wymioty powtarzają się regularnie, warto omówić to z lekarzem, szczególnie gdy wymiotom towarzyszą inne oznaki niestrawności. Pamiętajmy, że w przypadku maluchów, po jedzeniu ważna jest pozycja tzw. "odbicia", czyli trzymanie malucha w pozycji pionowej. Dziecko można również poklepać po jedzeniu po pleckach.
Kiedy ponownie nakarmić?
Gdy dziecko zwróciło cały zjedzony posiłek, zaczynamy się martwić, że będzie głodne. Czy należy je od razu nakarmić? Sama nie raz miałam taki dylemat. Każdy lekarz jednak radził mi, abym się wstrzymała, jeśli maluch bardzo się jedzenia nie domaga. Żołądek, który właśnie wyrzucił z siebie coś, co mu zalegało, powinien chwilę odpocząć. Pamiętajcie, że najczęściej ilość zwróconego pokarmu wygląda na większą niż jest w rzeczywistości. Dowodem tego jest fakt, że niektóre niemowlaki oddają większość jedzenia, a mimo wszystko prawidłowo przybierają na wadze.
Kiedy udać się do lekarza?
Jak już wspomniałam, wymioty są u niemowlaków dość częstą przypadłością. Jeśli nie są związane z innymi dolegliwościami, to nie ma powodu do obaw. A kiedy powinniśmy się martwić?
- gdy wymiotom towarzyszy gorączka, apatia, wzmożona senność, rozdrażnienie.
- gdy dziecko wymiotuje kilka razy z rzędu, nagle i wstrząsają nim silne torsje.
- gdy wyrzucona zawartość żołądka jest żółtego lub zielonego koloru (może to być żółć w żołądku).
- gdy wymiotom towarzyszy płacz, krztuszenie się, wyginanie w łuk, a do tego dziecko nie przybiera poprawnie na wadze (mogą to być objawy refluksu jelitowo-żołądkowego).
Przyczyny:
Do najczęstszych przyczyn wymiotów u noworodków i niemowląt zalicza się:
- refluks żołądkowo-przełykowy, objawiający się krztuszeniem, drażliwością, problemami oddechowymi, niskim przyrostem masy ciała,
- ostre wirusowe zapalenie żołądka i jelit (gastroenteritis), objawiający się biegunką i wysoką gorączką.
Z mniej popularnych przyczyn należy wymienić:
- zwężenie odźwiernika, które dotyczy noworodków w wieku 3-6 tygodni. Po zakończonym karmieniu pojawią się kilkukrotne, bardzo intensywne wymioty, niewielkie stolce,
- niedrożność jelit, z jej objawami, jak: wzdęcie brzucha, wymioty żółcią w pierwszych 24-48 godzinach życia (z wyjątkiem zwężenia, gdy występują one później) oraz żółtaczka,
- wgłobienie jelita (najczęściej pojawia się u niemowląt poniżej 3 miesięcy) - związane z silnymi bólami brzucha przypominającymi kolki, płacz, drażliwość, przyciąganie nóżek do brzuszka.
U dzieci i młodzieży:
- zakażenie poza przewodem pokarmowym; pojawia się gorączka, często bóle związane z lokalizacją przyczyny (np. ból głowy, gardła, w lędźwiach, powiększenie węzłów chłonnych),
- zapalenie wyrostka robaczkowego; objawia się silnym bólem umiejscowionym w prawej dolnej części brzucha, wymiotami, podwyższoną temperaturą, brakiem apetytu,
- ciężkie zakażenie, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (sztywność karku, światłowstręt),
- nadciśnienie śródczaszkowe (na tle nerwowym lub po urazie), objawiające się częstymi pobudkami się w nocy, regularnymi bólami głowy, problemami z widzeniem, spadkiem masy ciała,
- zaburzenia odżywiania - anoreksja bądź bulimia,
- spożycie nadmiernej ilości substancji toksycznej.
Wymiotowanie żółcią - czy istnieją domowe sposoby łagodzenia?
Regularne, powracające wymiotowanie żółcią na pewno wymaga szybkiej konsultacji z lekarzem. Ale jeśli zdarzyło się to raz, bądź udaliście się do specjalisty, a ten z braku pozostałych objawów stwierdził, że dziecku nie grozi niebezpieczeństwo, należy przede wszystkim zadbać o właściwą dietę. W czasie niestrawności powinna ona być lekkostrawna - doskonałe będą w tym przypadku kleiki ryżowe, rozgotowany ryż, banany, starte jabłko, zupy-kremy (ale nie gorące), czy ugotowana marchewka. Ważne, by pamiętać o nawadnianiu organizmu i piciu dużej ilości wody. Ulgę przyniosą chłodne okłady na twarz bądź przemywanie twarzy wodą. Chorym dobrze robi również sen i odpoczynek.
