Łojotokowe zapalenie skóry - co to jest?
Łojotokowe zapalenie skóry (czyli wyprysk łojotokowy) to uciążliwa dolegliwość, która dotyka głównie młodych ludzi, częściej mężczyzn, niż kobiet. Stanowi jedną z powszechniej występujących chorób skóry. Choć osoby w wieku dojrzewania są na nią szczególnie narażone nie oznacza to, że osoby dorosłe czy dzieci są bezpiecznie. Łojotokowe zapalenie skóry, oznacza obecność stanu zapalnego, skutkującego złuszczaniem się skóry. Poza złuszczaniem się naskórka w obszarach bogatych w gruczoły łojowe - szczególnie na twarzy, w obrębie klatki piersiowej oraz owłosionej głowy - choroba objawia się występowaniem delikatnego rumienia oraz niekiedy pieczeniem i swędzeniem. ŁZS jest chorobą przewlekłą, ma tendencje do nawracania.
Łojotokowe zapalenie skóry - przyczyny
Za główną przyczynę łojotokowego zapalenia skóry uznaje się nadmierną produkcję sebum. Dochodzi do niej zazwyczaj w przypadku osób, które cierpią z powodu wzmożonej aktywności gruczołów łojowych. Niektórzy specjaliści wskazują również na niewłaściwy skład produkowanego przez gruczoły łoju.
Kolejnym, bardzo częstym, powodem zachorowania na łojotokowe zapalenie skóry jest również nadmierna ilość grzybów drożdżopodobnych tzw. Malassezia furfur (Pityrosporum ovale), żyjących na skórze.
Mówi się także o pewnych czynnikach zwiększających ryzyko występowania stanów zapalnych skóry, wypływające z problemów natury psychicznej, w tym np. z depresji, osłabienia układu odpornościowego, kłopotów z utrzymaniem właściwej wagi, nadmiernej otyłości, niewłaściwej diety, braku ekspozycji na światło słoneczne, cukrzycy, zaburzeń hormonalnych oraz niektórych lekarstw.
Wskazuje się także na współzależność ŁZS z chorobami układu nerwowego (choroba Parkinsona, padaczka). Osoby chorujące na te dwa schorzenia trudniej będą przechodzić łojotokowe zapalenie skóry. Wyprysk łojotokowy częściej pojawia się też u osób, u których członkowie rodziny zmagali się z tym schorzeniem, choć nie jest to choroba ściśle genetycznie uwarunkowana.
Wyprysk łojotokowy może też wywołać długotrwały kontakt z chemikaliami, barwnikami, a nawet zanieczyszczeniem powietrza.
Łojotokowe zapalenie skóry - objawy
Na początku rozwoju choroby miejsce objęte zakażeniem staje się zaczerwienione, powstaje tzw. rumień. Dopiero później skóra w tej okolicy zaczyna się łuszczyć. Często dochodzi do tego świąd oraz pieczenie, któremu trudno się oprzeć i powstrzymać od drapania. W efekcie u chorego mogą tworzyć się strupy lub nawet niewielkie rany.
Najczęściej ŁZS pojawia się na skórze owłosionej (w przeważającej większości na głowie), ale również w okolicy brwi, czoła, fałdów nosowo-wargowych czy za małżowina uszną. Pacjenci skarżą się także na występowanie zmian na skórze mostka, na udach, między łopatkami, w obrębie pach lub w zgięciach stawowych.
Łojotokowe zapalenie skóry - diagnoza i leczenie
Chorobę, jaką jest łojotokowe zapalenie skóry, diagnozuje się podczas wizyty u dermatologa. Zazwyczaj wystarczy, że lekarz obejrzy pacjenta i przeprowadzi wywiad - na tej podstawie jest w stanie powiedzieć, że mamy do czynienia z ŁZS. Nie wymaga się zatem od pacjenta wykonywania dodatkowych badań.
Leczenie polega na stosowaniu maści i kremów o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgrzybicznym i przeciwświądowym. Niekiedy są to lekarstwa zwierające pewną ilość sterydów. Zaleca się używanie płynów i szamponów do przemywania objętej chorobą skóry. Lekarz może przepisać pacjentowi także środki doustne, np. antybiotyki. Poprawę przynosi także naświetlanie skóry specjalnymi lampami, które działają bakteriobójczo i przeciwgrzybicznie.
Czy zatem istnieje możliwość całkowitego wyleczenia choroby? Odpowiednio podjęte kroki mają na celu zlikwidowanie objawów, ale raczej mówimy tu o "zaleczeniu" i kontrolowaniu, niż o "wyleczeniu". ŁZS ma bowiem tendencję do nawracania, zatem zachodzi duże prawdopodobieństwo, że zmiany chorobowe mogą jeszcze w przyszłości wystąpić. Długość leczenia zależy od postaci, jaką przyjmuje choroba - łagodna bądź ciężka.
Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt
Niestety, łojotokowe zapalenie skóry dotyka także dzieci w wieku niemowlęcym - w większości przypadków pojawia się w pierwszych tygodniach po urodzeniu, między 2. a 10. tygodniem życia. ŁZS u tak małych dzieci nazywane jest ciemieniuchą. Ciemieniucha objawia się powstawaniem miękkich łusek o żółtym zabarwieniu na skórze głowy. Niekiedy zmiany skórne mogą jednak rozprzestrzeniać się na czoło, policzki, szyję, uszy oraz kończyny i tułów.
Przyczyną łojotokowego zapalenia skóry u dzieci są również zaburzenia hormonalne (spowodowane wpływem hormonów matki), w wyniku których dochodzi do nadmiernej produkcji łoju. Objawom może towarzyszyć świąd, a w przypadku przeniesienia się tej choroby na fałdy skórne, można zaobserwować sączące rany i pęknięcia skóry. ŁZS u niemowlaków można całkowicie wyleczyć i nie oznacza, że w przyszłości powróci.
Ciemieniuchę można leczyć za pomocą specjalnego szamponu do mycia włosów. Zaleca się także stosowanie oliwki na skórę głowy oraz czesanie włosów po rozmiękczeniu złuszczonego naskórka. Niekiedy dermatolog zaleca używanie preparatu wydawanego na receptę.
Ciemieniucha zazwyczaj znika samoistnie w ciągu 6-12 miesięcy.
