Nadziąślaki to łagodne guzy zaliczane do grupy zmian rozrostowych o charakterze odczynowym, które powstają w jamie ustnej. Rozwój nadziąślaków związany jest z błoną śluzowa wyrostków zębodołowych. W wyniku pojawienia się czynników drażniących i uszkadzających, w miejscu ich działania, dochodzi do jej patologicznego rozrostu. Na skutek rozrostu komórek ozębnej bądź tkanki łącznej tworzącej dziąsło powstają zmiany. Nadziąślakiem określa się wszystkie guzki na dziąśle.
Nadziąślaki są najczęściej występującymi nienowotworowymi zmianami rozrostowymi tkanek miękkich jamy ustnej. To powszechne schorzenie dziąseł, które może pojawić się każdym wieku. Dane wskazują, że problem dotyczy zazwyczaj kobiet między 20. a 40. rokiem życia.
Najczęstszym umiejscowieniem są przednie, wewnętrzne części szczęk, boczne części żuchwy, dziąsła w okolicy szyjki zęba, a także okolice bezzębnych wyrostków zębodołowych (np. nadziąślak wrodzony u noworodków).
Dlaczego powstają nadziąślaki?
Przyczyny nadziąślaka nadal nie są ustalone. Uznaje się, że najczęściej za powstawanie zmian odpowiadają:
- wahania hormonalne, zwłaszcza w zakresie hormonów płciowych,
- stany zapalne zębów i przyzębia, bakterie oraz urazy mechaniczne, które prowadzą do patologicznych zmian błony śluzowej (zwłaszcza występowanie czynników przewlekle drażniących),
- kamień nazębny,
- niedostateczna higiena jamy ustnej,
- wady zgryzu,
- nieodpowiednie żywienie,
- predyspozycje genetyczne,
- miejscowa reakcja alergiczna,
- zażywanie niektórych leków.
Rodzaje nadziąślaków
Istnieje kilka rodzajów nadziąślaków. Ze względu na rodzaj tkanek, z których zbudowana jest zmiana, wyróżnia się między innymi:
- Nadziąślaki zapalne - są dobrze ograniczone, żywoczerwone, miękkie, osadzone na szypule. Łatwo dochodzi do krwawienia. Nieleczony nadziąślak może ulec zwłóknieniu i przejść w nadziąślaka włóknistego.
- Nadziąślaki włókniste - to guzy kuliste, uszypułowane, o różnej konsystencji. Nie bolą, nie zajmują głębiej położonych tkanek, ograniczają się do błony śluzowej dziąsła.
- Nadziąślaki olbrzymiokomórkowe - guzy nieregularne, o miękkiej konsystencji i dobrym unaczynieniu oraz ciemniejszej barwie. Często krwią, mogą ulegać owrzodzeniu. Rosną szybko, wywołują dyskomfort i ból. Często nawracają. Częściej niż inne ulega zezłośliwieniu.
Wyróżnia się też guzy ciążowe i nadziąślaki wrodzone, które pojawiają się u noworodków.
Guzy ciążowe pojawiają się najczęściej na przełomie pierwszego i drugiego trymestru ciąży, a ustępują samoistnie w trzecim trymestrze lub po porodzie.
Nadziąślaki wrodzone występują u noworodków (częściej u dziewczynek niż u chłopców) w obrębie bezzębnych wyrostków zębodołowych. Ich rozwój rozpoczyna się w ciąży. Przyczyna powstawania jest nieznana, choć wiąże się je z hormonami matki.
Najczęściej występującym typem nadziąślaków są nadziąślaki zapalne i włókniste, a najrzadszym - nadziąślaki olbrzymiokomórkowe.
Nadziąślak - leczenie
Każdy nadziąślak, nawet jeśli nie sprawia bólu, ma skłonność do krwawienia podczas mycia zębów czy innych urazów mechanicznych (np. gryzienia twardych pokarmów). Zdarza się jednak, że zmiany na błonie śluzowej jamy są zauważane dopiero wtedy, gdy zaczynają krwawić bądź są duże, przez co negatywnie wpływają na komfort życia. Podrażnienia, które są przewlekłe bądź pojawiają się często, prowadzą do owrzodzeń - bolesnych i trudnych do wyleczenia.
Nadziąślaki w większości przypadków leczy się chirurgicznie poprzez usunięcie zmian wraz z marginesem zdrowych tkanek. W przypadku nadziąślaka olbrzymiokomórkowego konieczne jest usunięcie kości sąsiadującej ze zmianą. Nie leczy się guzów ciążowych i nadziąślaków wrodzonych u noworodków, ponieważ te najczęściej znikają samoistnie.
Zabieg usunięcia nadziąślaka przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a tkanki przesyła do badania histopatologicznego, by wykluczyć złośliwy charakter zmiany. Rokowania po zabiegu są dobre, niestety nadziąślaki mogą nawracać.
Przeczytaj także:
