Wysypka u dziecka nie jest łatwa do diagnozowania, chociaż wielu rodziców uważa, że umie samodzielnie rozpoznać jej przyczynę, zwłaszcza, gdy w przeszłości widzieli już podobne zmiany na skórze.Tymczasem: nawet lekarze pierwszego kontaktu czasem mają wątpliwości i konsultują pacjenta u dermatologa, alergologa czy specjalisty chorób zakaźnych.
Wysypka u dziecka: łatwo o pomyłkę
Oczywiście, jeśli malec jest alergikiem pod nadzorem alergologa, który postawił już diagnozę, a po wprowadzonym kolejnym produkcie ma charakterystyczne "polakierowane policzki" (zaczerwienienie, które lekko "błyszczy"), najpewniej to rzeczywiście uczulenie. Warto jednak pamiętać, że nawet alergia może się objawiać różnie (wyprysk kontaktowy, pokrzywka, AZS wyglądają inaczej), a zaostrzenie choroby na pewno warto skonsultować z lekarzem. Być może wskazana będzie zmiana leków czy rozszerzona dieta eliminacyjna. Często jest tak, że odkrycie jednego pewnego alergenu pozwala przewidywać, na co jeszcze dziecko może być uczulone. Przykładowo: dzieci nietolerujące mleka krowiego nie tolerują też wołowiny, a także mięsa kury, jajek, a nawet łososia.
Choroba bostońska (bostonka) i ospa wietrzna to jedne z najczęściej spotykanych chorób wirusowych u dzieci, objawiających się charakterystyczną wysypką. Teoretycznie różnią się wyraźnie. A jednak wciąż zdarzają się pomyłki.
Objawy bostonki to głównie:
- wypryski na stopach, dłoniach i w obrębie jamy ustnej, utrzymujące się od 7-10 dni,
- pęcherze surowicze w gardle i jamie ustnej, które mogą przekształcić się w owrzodzenia i nadżerki, powodując ból przy przełykaniu,
- gorączka do 39 st. C, najczęściej krótkotrwała, mijająca po około 2-3 dniach,
- ogólnie złe samopoczucie.
Objawy ospy wietrznej:
- zmiany skórne zmieniające wygląd: od różowych plamek, poprzez grudki z pęcherzykami wypełnionymi surowicznym płynem, a wreszcie odpadające strupki
- wysoka gorączka
- samopoczucie dziecka zależy od jego wieku: starsze dzieci przechodzą chorobę trudniej (stąd kiedyś uważano, że lepiej ospę przejść jak najszybciej i rodzice urządzali nawet "ospa-party").
Wszystko jasne? Gorączka pojawia się przy obu problemach. Pęcherzyk wypełniony surowiczym płynem tworzy się w obu przypadkach. Co więcej: w ospie wietrznej wysypka obejmuje powoli kolejne partie ciała, wiec może być i tam, gdzie w bostonce. W przypadku choroby bostońskiej zresztą wysypka czasem nie występuje tylko w miejscach typowych, ale także na pośladkach, genitaliach i w pachwinach...
Można zastanawiać się czy rozróżnienie tych chorób rzeczywiście ma znaczenie, skoro obie realnie leczy się zachowawczo. Otóż: bostonkę można przechodzić wiele razy, bo powodują ją różne wirusy. Ospę raz, jednak może wrócić nawet po wielu latach w postaci przykrego półpaśca. Choroba bostońska jest uciążliwa, ale raczej nie powoduje poważnych powikłań. Uznawana za "banalną" ospa wietrzna grozi nawet zapaleniem mięśnia sercowego czy mózgu (rzadko, ale niestety się zdarza), stąd nadzór lekarza, który uprzedzi, na co szczególnie zwracać uwagę, na pewno wskazany.
Skoro już wiesz, jak bardzo dziecko może cierpieć nawet przez banalną bostonkę, może rozważysz szczepienie przeciw ospie wietrznej. Szczepienie to należy do zalecanych. Najpierw jednak musisz wiedzieć, że dziecko choroby jeszcze nie przechodziło...
Szczepienia zalecane - które warto zrobić?
Wysypka u dziecka - przyczyny
Trzy główne przyczyny wysypek u dzieci to:
- podrażnienia skóry, np. alergiczne (choćby kontakt z żelem do mycia, z założenia bezpiecznym dla skóry) i niealergiczne (np. wywołane przez substancje żrące, np. silnie działające preparaty do czyszczenia, uszkadzające skórę),
- wirusy (np. odry, ospy, różyczki, wirus bostoński, itd.),
- choroby ogólnoustrojowe, np. schorzenia wątroby, problemy reumatyczne.
Niezależnie od przyczyny wysypki, jeśli dziecko ją rozdrapie czy dojdzie do przerwania ciągłości skóry z innego powodu, może dojść do infekcji bakteryjnej lub grzybiczej.
Warto wiedzieć, że czasem atak bakterii na skórę może mieć przyczynę bardziej złożoną. Zakażenia gronkowcowe (wyjątkowo bolesne, czasem przyjmujące formę czyraków) to czasem objaw cukrzycy (wysoki poziom cukru w organizmie to środowisko wyjątkowo przyjazne dla tych bakterii). Jeśli "wysypka" pojawia się w okolicy odbytu, możliwe, że dziecko ma owsiki i zwyczajnie się drapie, doprowadzając do miejscowego stanu zapalnego.
Uwaga - posocznica!
Charakterystyczna wysypka jest też jednym z objawów bezpośrednio zagrażającej życiu sepsy (posocznicy). Tzw. wysypka krwotoczna to wybroczyny pod skórą. Najczęściej przypominają niewielkie siniaki, które nie znikają po uciśnięciu, a z czasem przechodzą w krwiste, zlewające się plamki. Nie zwlekaj, wezwij pomoc, jeśli podejrzewasz sepsę.
Leczenie wysypek u dzieci
To, w jaki sposób będzie leczona wysypka, zależy od przyczyny. Rzeczywiście, w przypadku chorób wirusowych najczęściej wystarcza leczenie zachowawcze (oszczędzający tryb życia, leki łagodzące dolegliwości bólowe, zmniejszające swędzenie skóry, ewentualnie przeciwgorączkowe). Nie lekceważ zalecenia o odpoczynku. Powikłania chorób wirusowych czasem trwale zagrażają zdrowiu i życiu dziecka.
Wielu chorobom wirusowym łatwiej zapobiegać niż leczyć za pomocą szczepień.
Raport o szczepieniach w Polsce
Alergia to przewlekła, uciążliwa dolegliwość, która ma zmienny charakter. Objawy nasilają się okresowo, ustępują, przyjmują inną formę. Zarazem: odpowiednio leczona zazwyczaj pozwala na normalne funkcjonowanie i skuteczne łagodzenie dolegliwości. Istotne, by jak najszybciej rozpocząć leczenie pod nadzorem lekarza alergologa.
W przypadku chorób ogólnoustrojowych kluczowe jest leczenie przyczyny. Czasem wysypka, zwłaszcza u najmłodszych dzieci, to skutek ich przegrzewania. Najlepszym lekiem na potówki są przewiewne ubranka, stosowne do warunków pogodowych.
