Ból ucha (otalgia) jest wywołany nie tylko chorobą narządu słuchu (otalgia pierwotna). Pojawia się również przy innych schorzeniach (otalgia wtórna), a co za tym idzie - może mieć różne, często nieoczywiste przyczyny.
Pierwotny ból ucha
Ból ucha może być objawem choroby, która objęła narząd słuchu. Pierwotny ból ucha najczęściej charakteryzuje się ostrym przebiegiem, lokalizuje się wyłącznie w obrębie ucha i ustępuje po usunięciu przyczyny (czyli wyleczeniu stanu zapalnego).
Najczęstszą przyczyną jest stan zapalny ucha:
- zapalenie ucha środkowego, na które zapadają najczęściej niemowlęta i małe dzieci (w wyniku przeziębienia lub nadkażenia bakteryjnego),
- zapalenie ucha zewnętrznego, które dotyka dzieci starsze oraz dorosłych. Jego główną przyczyną są uszkodzenie mechaniczne, zatkanie ucha przez ciało obce bądź woszczyznę lub kontakt z zanieczyszczoną wodą.
Zapalenie ucha środkowego u starszych dzieci i dorosłych występuje sporadycznie. Choroba najczęściej dotyczy niemowląt i małych dzieci, ponieważ:
- ich układ odpornościowy nie jest jeszcze dojrzały,
- budowa anatomiczna ucha sprzyja rozwojowi zakażenia. Trąbka słuchowa u maluchów jest wąska i krótka, stąd nawet niewielki obrzęk może spowodować zamknięcie jej światła. W rezultacie w powstaje wysięk, co sprzyja bakteriom,
są podatne na alergie, - pojawia się u nich przerost migdałków,
- ząbkują (czemu towarzyszy nadprodukcja śliny i śluzu).
Objawami zapalenia ucha są:
- wysoka gorączka (nawet powyżej 39°C),
- pulsacyjny ból ucha,
- wysięki z ucha (ropne),
- wydzielina z nosa,
- niedosłuch,
- szumienie,
- uczucie zatkanego ucha,
- problemy ze snem,
- rozdrażnienie.
Wtórny ból ucha
Ból ucha może być też bólem rzutowanym (otalgia wtórna), czyli towarzyszyć przebiegowi innych chorób, których nie wiąże się z narządem słuchu. Ból rzutowany nie jest ostry, ponieważ nie dotyczy narządu słuchu, a organów mu bardziej lub mniej odległych. Często jego przyczyna jest trudna do ustalenia.
Źródłami wtórnego bólu ucha mogą być:
- zatoki przynosowe,
- jama nosowo-gardłowa,
- migdałki podniebienne,
- gardło,
- zęby,
- dziąsła,
- ślinianki przyuszne.
Zdarza się też, że ból ucha wywołują:
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- zapalenie tarczycy,
- neuralgia nerwu trójdzielnego,
- zwyrodnienia szyjnego odcinka kręgosłupa,
- tętniak aorty,
- zawał serca,
- nowotwór: jamy ustnej i gardła, kręgosłupa, płuc.
Ból ucha może być też wywołany różnicą ciśnień w uchu środkowym a otoczeniem, np. podczas lotu samolotu czy w czasie nurkowania.
Ból ucha - diagnostyka
Ból ucha może mieć różne przyczyny. Priorytetem jest jej ustalenie. To dlatego w przypadku bólu silnego bądź przewlekłego konieczna jest wizyta lekarska.
Specjalista ustalanie przyczyny bólu ucha zacznie od wywiadu lekarskiego. Dalsze postępowanie determinują bowiem trzy kwestie: umiejscowienie bólu, natężenie i czas trwania bólu, towarzyszące mu objawy.
Następnie lekarz zleci bądź przeprowadzi badania. Może to być:
- morfologia krwi, CRP, OB,
- badanie otoskopowe,
- badanie drożności nosa,
- badanie audiometryczne,
- badanie bakteriologiczne,
- badanie jamy ustnej, gardła, szyi,
- badanie punktów spustowych nerwów czaszkowych,
- RTG, USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Ból ucha - leczenie
Ból ucha może być lekki i ustąpić samoczynnie, ale może być również ostry, silny. Zdarza się, że promieniuje bądź dokucza dłuższy czas. To dlatego nie ma jednej, uniwersalnej recepty na ból ucha. Leczenie jest przyczynowe - zależy od natężenia bólu i źródła choroby.
W otalgii pierwotnej na ból ucha pomogą leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, często także antybiotyki. Nie wolno wkraplać do ucha olejków czy spirytusu kamforowego, ponieważ można uszkodzić błonę bębenkową. Olejek kamforowy, który ma działanie rozgrzewające, można wcierać z tyłu małżowiny. Pierwotny ból ucha ustępuje po usunięciu przyczyny, czyli wyleczeniu stanu zapalnego.
Bólu ucha - silnego bądź przewlekłego - nie można lekceważyć, ponieważ choroba może wywołać wiele powikłań.
To także może cię zainteresować:
