Hematokryt - co to takiego?
Hematokryt (HCT) to stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi. Wskazuje liczbę czerwonych krwinek w stosunku do pozostałych elementów morfotycznych krwi - płytek krwi i leukocytów (białych krwinek krwi). Normy dotyczące HCT są zmienne i zależne od płci i wieku.
Wartość HCT zależy od liczby krwinek czerwonych, średniej objętości erytrocytów (MCV), objętości krwi krążącej.
Erytrocyty (gr. erythros - czerwony, kytos - komórka), czyli krwinki czerwone, to jedne z tzw. elementów morfotycznych krwi. Odpowiadają za prawidłową pracę organizmu. Ich głównym zadaniem jest transportowanie tlenu z płuc do komórek ciała, regulacja pH krwi i przenoszenie dwutlenku węgla.
Hematokryt - badanie
Oznaczenie wartości hematokrytu jest częścią badania morfologicznego krwi, które wykonuje się tak profilaktycznie, jak i wtedy, gdy pojawiają się niepokojące objawy:
- chroniczne zmęczenie,
- brak energii,
- bladość skóry,
- obniżenie odporności,
- a także podczas leczenia różnych chorób.
Hematokryt. Co warto wiedzieć o badaniu?
- Krew do badania najczęściej pobiera się z żyły łokciowej.
- Do laboratorium należy się zgłosić na czczo, najlepiej do godz. 10.00.
- Kobiety przed wykonaniem badania powinny poinformować lekarza o ciąży lub miesiączce.
- Badanie polega na pomiarze ilości czerwonych krwinek we krwi. Na jego wartość wpływa liczba (nadmiar, niedobór), jak i rozmiar erytrocytów.
- Każdy wynik należy przedstawić lekarzowi. Nie należy interpretować go samodzielnie, zwłaszcza że badanie hematokrytu należy analizować w oparciu o pozostałe elementy morfologii krwi, takie jak liczba czerwonych krwinek czy hemoglobina.
Hematokryt - normy
Wartości hematokrytu podawane są najczęściej w procentach. Jeżeli zawartość hematokrytu wynosi np. 50%, to oznacza, że w 100 ml krwi 50% elementów morfotycznych stanowią erytrocyty.
Poziom hematokrytu ma związek z płcią i wiekiem. Można przyjąć, że normy wynoszą:
- dla noworodków: 48-69 %,
- dla niemowląt i małych dzieci wynosi 30-40 %,
- dla kobiet: 36-46 %,
- dla mężczyzn: 41-53 %.
U kobiet w ciąży następuje spadek poziomu hematokrytu o 4-7%.
Zawsze trzeba mieć na uwadze, że normy mogą różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonano badanie. Wartości referencyjne podane są na wydruku komputerowym, obok wartości HCT.
Jeśli otrzymany wynik HCT znajduje się w granicach normy, świadczy to o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Z kolei przekroczenie normy, a co za tym idzie zarówno obniżony, jak i podwyższony poziom hematokrytu, może wskazywać na choroby. Nie wolno tego lekceważyć.
Hematokryt poniżej normy
Obniżony poziom hematokrytu najczęściej wskazuje na:
- niedokrwistość,
- krwawienia z przewodu pokarmowego,
- choroby szpiku kostnego, np. białaczka,
- przewodnienie,
- ciążę.
Wyłącznie u ciężarnych hematokryt poniżej normy jest stanem fizjologicznym. Wówczas u przyszłych mam następuje duży wzrost objętości osocza i nieco mniejszy erytrocytów, co wpływa na spadek hematokrytu, czyli obniżenie odsetka erytrocytów we krwi. Dopuszczalny spadek HCT u kobiet w ciąży to 4-7%. Jeśli jednak jest bardzo duży, a hematokryt znacznie obniżony, konieczna jest konsultacja ginekologiczna.
Hematokryt powyżej normy
Podwyższony hematokryt może wystąpić przy:
- chorobach przewodu pokarmowego (z wymiotami i biegunką),
- niedotlenieniu,
- odwodnieniu,
- chorobach płuc,
- chorobach serca,
- rozległych oparzeniach,
- chorobach hematologicznych, jak np. czerwienica prawdziwa.
Co ważne - jeśli odchylenia od normy dotyczą wyłącznie hematokrytu, nie wskazuje to na konkretną jednostkę chorobową. Prawidłowa interpretacja wyniku morfologii musi być ujęta i rozpatrywana razem z innymi elementami morfotycznymi krwi.
Przeczytaj także:
