Hematokryt - znaczenie, normy, badanie

Hematokryt to jedno z najczęściej oznaczanych parametrów morfologii, które określa, jaki procent objętości krwi stanowią krwinki czerwone, pełniące w organizmie wiele ważnych funkcji. Hematokryt ma znaczenie przy diagnostyce i leczeniu różnych schorzeń, które wpływają na erytrocyty

Hematokryt - co to takiego?

Hematokryt (HCT) to stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi. Wskazuje liczbę czerwonych krwinek w stosunku do pozostałych elementów morfotycznych krwi - płytek krwi i leukocytów (białych krwinek krwi). Normy dotyczące HCT są zmienne i zależne od płci i wieku.

Wartość HCT zależy od liczby krwinek czerwonych, średniej objętości erytrocytów (MCV), objętości krwi krążącej.

Erytrocyty (gr. erythros - czerwony, kytos - komórka), czyli krwinki czerwone, to jedne z tzw. elementów morfotycznych krwi. Odpowiadają za prawidłową pracę organizmu. Ich głównym zadaniem jest transportowanie tlenu z płuc do komórek ciała, regulacja pH krwi i przenoszenie dwutlenku węgla.

Zobacz wideo

Hematokryt - badanie

Oznaczenie wartości hematokrytu jest częścią badania morfologicznego krwi, które wykonuje się tak profilaktycznie, jak i wtedy, gdy pojawiają się niepokojące objawy:

  • chroniczne zmęczenie,
  • brak energii,
  • bladość skóry,
  • obniżenie odporności,
  • a także podczas leczenia różnych chorób.

Hematokryt. Co warto wiedzieć o badaniu?

  1. Krew do badania najczęściej pobiera się z żyły łokciowej.
  2. Do laboratorium należy się zgłosić na czczo, najlepiej do godz. 10.00.
  3. Kobiety przed wykonaniem badania powinny poinformować lekarza o ciąży lub miesiączce.
  4. Badanie polega na pomiarze ilości czerwonych krwinek we krwi. Na jego wartość wpływa liczba (nadmiar, niedobór), jak i rozmiar erytrocytów.
  5. Każdy wynik należy przedstawić lekarzowi. Nie należy interpretować go samodzielnie, zwłaszcza że badanie hematokrytu należy analizować w oparciu o pozostałe elementy morfologii krwi, takie jak liczba czerwonych krwinek czy hemoglobina.

Hematokryt - normy

Wartości hematokrytu podawane są najczęściej w procentach. Jeżeli zawartość hematokrytu wynosi np. 50%, to oznacza, że w 100 ml krwi 50% elementów morfotycznych stanowią erytrocyty.

Poziom hematokrytu ma związek z płcią i wiekiem. Można przyjąć, że normy wynoszą:

  • dla noworodków: 48-69 %,
  • dla niemowląt i małych dzieci wynosi 30-40 %,
  • dla kobiet: 36-46 %,
  • dla mężczyzn: 41-53 %.

U kobiet w ciąży następuje spadek poziomu hematokrytu o 4-7%.

Zawsze trzeba mieć na uwadze, że normy mogą różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonano badanie. Wartości referencyjne podane są na wydruku komputerowym, obok wartości HCT.

Jeśli otrzymany wynik HCT znajduje się w granicach normy, świadczy to o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Z kolei przekroczenie normy, a co za tym idzie zarówno obniżony, jak i podwyższony poziom hematokrytu, może wskazywać na choroby. Nie wolno tego lekceważyć.

Hematokryt poniżej normy

Obniżony poziom hematokrytu najczęściej wskazuje na:

  • niedokrwistość,
  • krwawienia z przewodu pokarmowego,
  • choroby szpiku kostnego, np. białaczka,
  • przewodnienie,
  • ciążę.

Wyłącznie u ciężarnych hematokryt poniżej normy jest stanem fizjologicznym. Wówczas u przyszłych mam następuje duży wzrost objętości osocza i nieco mniejszy erytrocytów, co wpływa na spadek hematokrytu, czyli obniżenie odsetka erytrocytów we krwi. Dopuszczalny spadek HCT u kobiet w ciąży to 4-7%. Jeśli jednak jest bardzo duży, a hematokryt znacznie obniżony, konieczna jest konsultacja ginekologiczna.

Hematokryt powyżej normy

Podwyższony hematokryt może wystąpić przy:

  • chorobach przewodu pokarmowego (z wymiotami i biegunką),
  • niedotlenieniu,
  • odwodnieniu,
  • chorobach płuc,
  • chorobach serca,
  • rozległych oparzeniach,
  • chorobach hematologicznych, jak np. czerwienica prawdziwa.

Co ważne - jeśli odchylenia od normy dotyczą wyłącznie hematokrytu, nie wskazuje to na konkretną jednostkę chorobową. Prawidłowa interpretacja wyniku morfologii musi być ujęta i rozpatrywana razem z innymi elementami morfotycznymi krwi.

Przeczytaj także:

Więcej o:
Copyright © Agora SA