Szczepienia zalecane dla dzieci i młodzieży - które warto zrobić?

Szczepienia zalecane dla dzieci i młodzieży znajdują się, tak samo jak szczepienia obowiązkowe, w tzw. kalendarzu szczepień, opracowywanym co roku przez Główny Inspektorat Sanitarny. Są wykonywane odpłatnie, na życzenie rodziców. Przed czym chronią takie szczepienia?

Szczepienia zalecane (wykonywane odpłatnie) są realizowane na podstawie wytycznych Programu Szczepień Ochronnych (PSO, tzw. kalendarza szczepień). Zawiera on wszelkie niezbędne informacje o szczepieniach obowiązkowych, ale także wskazówki o szczepieniach zalecanych, np. w jakim wieku najlepiej zaszczepić dziecko przeciw danej chorobie. Precyzuje też, kiedy szczepienie jest szczególnie wskazane i może być przeprowadzane na wyjątkowych zasadach. Przykładowo: aktualnie szczepienia przeciw pneumokokom są obowiązkowe, więc bezpłatne. Dzieciom urodzonym do 31. grudnia 2016 roku włącznie, szczepienie jest jedynie zalecane, jednak w warunkach szczególnych wciąż możliwe bywa za darmo. Szczepienie przeciw ospie wietrznej należy do jedynie zalecanych. Jeśli jednak dziecko w określonym wieku uczęszcza do żłobka/innej placówki tego typu, rodzice nie muszą za nie płacić.

Szczepienia zalecane, czyli "mniej ważne"?

To, że szczepienie znajduje się wśród zalecanych, a nie obowiązkowych, zależy od wielu czynników, niekoniecznie medycznych. Kluczowe są kwestie ekonomiczne. Żadnego państwa na świecie nie stać, by szczepić wszystkich obywateli przeciw wszelkim chorobom, przeciwko którym zaszczepić się warto.

Szczepionki zalecane nie są ani mniej bezpieczne, ani mniej skuteczne. Na dany moment uznano jednak, że w interesie państwa nie leży masowe, kosztowne szczepienie. Pod uwagę brane są takie czynniki jak zagrożenie epidemiologiczne chorobą (ryzyko zachorowania), przed którą szczepienie ma ochronić, skutki bieżące i odroczone ewentualnego zachorowania, koszty leczenia chorych, u których wystąpią powikłania, koszt samego szczepienia, etc. Niestety, politycy rzadko myślą o kosztach odległych, w dalszej perspektywie, bo to najczęściej już problem ich następców, a za szczepionkę trzeba zapłacić zaraz po wprowadzeniu jej do programu.

Trzeba jednak przyznać, że w Polsce w ostatnich latach to się zmienia i do kalendarza szczepień obowiązkowych dochodzą następne pozycje. Bywa też, że różne organizacje czy konkretne miasta i gminy finansują szczepienia zalecane swoim mieszkańcom, mając świadomość, jak groźne są choroby, przed którymi one chronią. Przykładowo: trzynastoletnie dziewczynki są szczepione nieodpłatnie we Wrocławiu przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego, wielokrotnie w różnych miejscach w Polsce przeprowadzano doraźne akcje bezpłatnego szczepienia przeciw meningokokom, często tam, gdzie doszło do przypadków sepsy meningokokowej.

Kiedy szczepić?

Podobnie jak w przypadku szczepień obowiązkowych, dziecko otrzymuje szczepionkę zalecaną zgodnie ze wskazaniami co do wieku, gdy jest zdrowe, po wizycie lekarskiej (najczęściej u pediatry w poradni dzieci zdrowych). Samą szczepionkę nierefundowaną z budżetu państwa trzeba kupić w puncie szczepień lub w aptece, na podstawie recepty wystawionej przez lekarza. Dotyczy to zarówno szczepień zalecanych ze względu na dodatkową ochronę zdrowia, jak i tych, które mają na celu zmniejszenie liczby zastrzyków, by ograniczyć dziecku bólu (tzw. szczepionki skojarzone).

O tym, jakie szczepienia warto przeprowadzić u dziecka w wieku twojego, powinien powiadomić cię lekarz na wizycie profilaktycznej. Jeśli tego nie robi, dopytaj go koniecznie.

Pamiętaj o terminach szczepień i kolejnych dawkach. Jeśli Twoje dziecko opuściło jakąś dawkę szczepienia, nie musi powtarzać całego cyklu. Skonsultuj się jednak z nim w możliwie szybkim terminie, by uzupełnić braki i uzyskać pełną możliwą ochronę.

Pamiętaj, że szczepienie przeciw grypie trzeba powtarzać co roku, gdyż wirus grypy ciągle mutuje i szczepionka z poprzedniego sezonu nie daje już ochrony.

Grypa: co roku groźna i lekceważona

Szczepienia zalecane dla dzieci i młodzieży w obowiązującym kalendarzu

Niektóre szczepienia zalecane są przeznaczone już dla niemowląt, inne dopiero dla nastolatków. To, że szczepienie jest możliwe do przeprowadzenia w danym wieku, zazwyczaj nie oznacza, że później nie ma już sensu (wyjątkiem są rotawirusy, które realnie zagrażają najmłodszym dzieciom). Dla przykładu: pneumokoki stanowią największe zagrożenie dla dzieci do ukończenia 2. roku, ale ciężkie zakażenia zdarzają się dzieciom do lat 5 i starszym, stąd szczepienie nie tylko niemowląt ma sens. Zaleca się, by przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (hpv) szczepić dzieci do 13. roku życia, ale pełna ochrona jest możliwa także po szczepieniu starszych (w tym osób dorosłych), zwłaszcza tych przed inicjacją seksualną i ewentualnym zakażeniem.

  1. Szczepienie przeciw meningokokom dla zdrowych dzieci jest bezpieczne już od 2. miesiąca życia. Meningokoki to bakterie przodujące w wywoływaniu sepsy pozaszpitalnej (ponad 90% przypadków). Powodują zapalenie gardła, płuc, ucha środkowego, serca, czy stawów. Nawet 20 proc. chorych po przebytej chorobie meningokokowej ma trwałe powikłania, w tym problemy ze słuchem, uszkodzenia mózgu, ataki padaczkowe.
  2.  Szczepienie przeciwko pneumokokom. Dla dzieci urodzonych od  1 stycznia 2017 roku jest już szczepieniem obowiązkowym. Dzieci starsze mogły w ubiegłym roku korzystać z programu szczepień bezpłatnych. Szczególnie polecana dzieciom, które nie ukończyły 5 lat, uczęszczają do przedszkola, itp. Jest bezpieczna dla niemowląt od 2. mż. Szczepienie chroni przed zakażeniem bakteryjnym, nieraz o ciężkim przebiegu, grożącym poważnymi powikłaniami w postaci chorób układu oddechowego, zapaleniem oskrzeli i płuc, zapaleniem zatok, ucha środkowego, a nawet sepsą.
  3. Szczepienie przeciwko grypie polecane jest dzieciom już od 6. miesiąca życia.  Jeszcze niedawno popularny był pogląd, że może nie być bezpieczne dla najmłodszych czy kobiet w ciąży. Okazało się, że jest wręcz przeciwnie, bo wirus grypy może spowodować prawdziwe spustoszenie w organizmie najmłodszych dzieci czy przyszłych matek. Nie myl prawdziwej grypy z przeziębieniem. Kto ją przeszedł, raczej tego nie zrobi.
  4. Szczepienie przeciwko rotawirusom trzeba przyjąć w ściśle określonym czasie: od 6. do 24. tygodnia życia, przy tym wskazane, żeby pierwsza dawka została przyjęta do ukończenia 12. tygodnia życia dziecka. Zakażenia rotawirusowe są bardzo częste. Wiążą się głównie z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (wymioty, biegunka). Dla niemowląt nieraz stanowią zagrożenie życia, gdyż prowadzą do szybkiego odwodnienia. Dziecko zazwyczaj musi być leczone w szpitalu.
  5. Szczepienie przeciwko WZW typu A. Choroba wywoływana przez wirusa zapalenia wątroby typu A nazywana jest czasem żółtaczką pokarmową. Chociaż uchodzi za mniej groźną niż WZW B (dzieci są przeciwko niemu szczepione obowiązkowo), to poważne schorzenie. Różne objawy, w tym ból brzucha, biegunka, wymioty, gorączka, bóle stawowe, ogólne osłabienie, mogą się utrzymywać się nawet kilka miesięcy. WZW A to choroba brudnych rąk. W wielu rejonach świata wciąż jest bardzo powszechna. Warto o tym pamiętać, jeśli planujecie podróżować z dzieckiem. Szczepienie przeciw WZW typu A można wykonać od 12. miesiąca życia.
  6. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej dla dzieci, które nie uczęszczają do żłobka i tym podobnych instytucji, jest płatne. Dzieci w placówkach dostają specjalne zaświadczenie, które należy pokazać w punkcie szczepień, by uzyskać świadczenie finansowane z budżetu państwa. Ospa wietrzna uchodzi powszechnie za chorobę niegroźną, którą "trzeba przejść", stąd kilka lat temu były popularne tzw. ospa-party. Niestety, to mit. Ospa wietrzna zwykle ma przebieg łagodny, ale może wywoływać różne powikłania (zapalenia dróg moczowych, dróg oddechowych, zapalenie ucha, zapalenie mięśnia sercowego), a w skrajnych wypadkach nawet doprowadzić do śmierci. Jeśli nawet do powikłań nie dojdzie zaraz po zakażeniu, ten sam wirus może po latach ujawnić się ponownie, już w postaci półpaśca. Szczepienie od 9. miesiąca życia, ale najlepiej wykonać między 12., a 18. miesiącem życia.
  7. Szczepienie przeciwko kzm, czyli zapaleniu mózgu przenoszonemu przez kleszcze, można odpowiednią szczepionką przeprowadzić u dziecka, które skończyło rok. Środkowoeuropejskie odkleszczowe zapalenie mózgu u najmłodszych często przebiega bezobjawowo, gorzej chorobę przechodzą dorośli. Nawet co 10. zakażonej osobie grożą niedowłady, paraliże, trwałe uszkodzenia mózgu. Uwaga, szczepienie nie chroni przed boreliozą, powszechną i ciężką chorobą, również roznoszoną przez kleszcze.
  8. Szczepienie przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV). Chociaż wirus zagraża przede wszystkim kobietom, bo przyczynia się bezpośrednio do rozwoju raka szyjki macicy, szczepienie zaleca się również chłopcom. Mężczyźni często są nosicielami śmiertelnego wirusa. Czasem mogą też przez niego chorować (zwłaszcza przy zaburzeniach odporności) - sprzyja on rakowi prącia lub odbytu. Możliwe szczepienie od 10. roku życia, (optymalnie między 11,. a 13. rokiem życia.
     
Więcej o:
Copyright © Agora SA