Astma oskrzelowa u dzieci: przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest astma i jakie są jej przyczyny?

Astma oskrzelowa, inaczej dychawica oskrzelowa, to przewlekła zapalna choroba dróg oddechowych, która objawia się trudnościami w oddychaniu. Co je wywołuje?

Oskrzela dziecka chorego na astmę oskrzelową są nadwrażliwe na różne czynniki. Te drażnią drogi oddechowe, co prowadzi do nawracających napadów duszności i kaszlu. Przyczyną są zwężenia dróg oddechowych wskutek obrzęku błony śluzowej wyścielającej oskrzela i skurcz mięśni otaczających ścianę dróg oddechowych.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na astmę choruje ponad 300 mln ludzi na świecie. W Polsce zapada na nią więcej dzieci niż dorosłych, a choroba pojawia się coraz częściej (także u niemowląt). W okresie przedszkolnym najczęściej chorują na nią chłopcy, z kolei po okresie dojrzewania - dziewczynki.

Astma oskrzelowa może mieć różne nasilenie. U dzieci ma ona najczęściej charakter epizodyczny (napadowy), o nasileniu lekkim i umiarkowanym. Co ważne, objawy mogą ulegać zmianom.

Astma oskrzelowa - przyczyny

Jednoznaczna przyczyna astmy oskrzelowej nie jest znana. Zakłada się, że choroba rozwija się najczęściej wskutek:

• czynników genetycznych (jeśli rodzice chorują na AZS, astmę lub mają alergię - ryzyko pojawienia się astmy u dziecka wzrasta)
• czynników środowiskowych (palenie przez matkę papierosów w ciąży, gdy dziecko jest biernym palaczem, częste infekcje wirusowe dróg oddechowych, zanieczyszczenie środowiska)

Bywa, że przyczyną jest kompilacja powyższych czynników.

Objawy astmy u dzieci

To najczęściej:

• kaszel, najczęściej suchy i męczący, pojawiający się nocą i rano,
• trudności w oddychaniu,
• płytki oddech,
• uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• świszczący oddech,
• nawracające zapalenia oskrzeli,
• napady duszności, które zwykle pojawiają się po wysiłku fizycznym.

Nie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie, najczęściej mają charakter napadowy, mogą się nasilać - po wysiłku, w stresie, przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych czy wskutek kontaktu z czynnikiem drażniącym.

Tylko w przypadku ciężkiego przebiegu choroby objawy astmy oskrzelowej utrzymują się i nieustannie pogarszają komfort życia.

Astma oskrzelowa - diagnostyka

Jeśli dziecku zaczynają dokuczać objawy mogące wskazywać na astmę, trzeba udać się z nim do lekarza rodzinnego. Jeśli ten uzna, że wskazana jest dalsza diagnostyka, skieruje dziecko na konsultacje do alergologa lub pulmonologa. Specjalista przeprowadzi wywiad, zbada dziecko, a także podda je badaniom, takim jak:

• spirometria - badanie określające czynność płuc i oskrzeli,
• pomiar szczytowego przepływu wydechowego (PEF) - ocena maksymalnego przepływu powietrza przez drogi oddechowe,
• RTG klatki piersiowej - by stwierdzić o ocenić zmiany w oskrzelach i płucach, a także wykluczyć inne choroby,
• testy prowokacyjne (test prowokacji oskrzeli) - by ocenić stopień nadreaktywności oskrzeli,
• testy alergiczne: skórne i badanie krwi.

Astma oskrzelowa - leczenie

Astma oskrzelowa jest chorobą nieuleczalną, a jej leczenie ma charakter objawowy i zapobiegawczy. Najczęściej polega na leczeniu farmakologicznym, czyli podawaniu leków rozszerzających oskrzela, gdy wystąpią objawy choroby.

Ważne, by dziecko było pod stałą kontrolą lekarza i stosowało się do jego zaleceń. Dzięki regularnemu zażywaniu leków objawy astmy nie będą utrudniały życia. 

Leki, jakie podaje się choremu na astmę, to:

1. leki kontrolujące (przyjmowane regularnie, najczęściej wziewnie, by zapobiegać nagłym skurczom oskrzeli i napadom astmy; mają działanie przeciwzapalne). Nie każde dziecko musi je przyjmować.
2. leki łagodzące objawy astmy, czyli rozkurczowe, rozszerzające oskrzela. Dzięki nim łatwiej się oddycha. Stosuje się je w razie konieczności, czyli gdy pojawią się objawy astmy (np. duszności).

Choć wyleczenie astmy nie jest możliwe, można ją z powodzeniem kontrolować. Ta choroba nie oznacza walki o każdy oddech, można z nią normalnie żyć i funkcjonować. Wiele dzieci wyrasta z astmy oskrzelowej w wieku szkolnym. Ponieważ zdarza się jednak, że objawy choroby mogą powrócić, zawsze trzeba mieć w domu lek rozkurczowy, by móc go użyć w razie konieczności.

To także może cię zainteresować:

• Kiedy zapalenie oskrzeli okazuje się astmą
• Sapka - co to takiego? Kiedy jest niegroźna, a kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem
• Matka zaniosła dziecko do zamrażarki. Prawdopodobnie dzięki temu uratowała mu życie