Oparzenia termiczne, chemiczne, słoneczne i prądem elektrycznym - jak sobie z nimi radzić?

Oparzenia to uszkodzenia tkanek spowodowane wpływem wysokiej temperatury, prądu lub szkodliwych substancji chemicznych na skórę. Zdarzają się też sytuacje, w których oparzenie wywołane jest intensywnym tarciem.

O oparzeniach mówimy już w przypadku zetknięcia się skóry z temperaturą 42 stopni Celsjusza, kiedy to po sześciu godzinach naskórek ulega martwicy. Przy temperaturze nieco wyższej, 55 stopni, wystarczy trzyminutowy kontakt, a przy 70 stopniach już tylko sekunda, by wywołać oparzenie. Każde zetknięcie się ciała z temperaturą wynosząca powyżej 55 stopni wiąże się z uszkodzeniem skóry oraz tkanek położonych głębiej. Niestety, w większości przypadków te zmiany są nieodwracalne.

Rodzaje oparzeń i objawy

W zależności od głębokości ran wyróżniamy trzy rodzaje oparzeń: I stopień, II stopień i najgroźniejszy - III stopień. W przypadku oparzeń naskórka, które objawiają się zaczerwienieniem (rumieniem), mało widocznym obrzękiem i pieczeniem mówimy o oparzeniach I stopnia. Zazwyczaj samoistnie znika po kilku dniach, nie pozostawiając po sobie śladu w postaci blizny.

Oparzenia II stopnia powodują uszkodzenia głębszych warstw skóry na większej powierzchni. Pozostawiają po sobie bolesne pęcherze wypełnione płynem surowiczym o żółtawym odcieniu. Pojawienie się pęcherzy związane jest z obecnością infekcji. Oparzenia tego typu utrzymują się najczęściej około dwóch tygodni, następnie goją się w wyniku regenerującego się naskórka.

III stopień oparzeń jest najgroźniejszy dla ciała - uszkadza najgłębiej położone warstwy skóry, często również zakończenia nerwów. Czasami część skóry, która uległa martwicy staje się sucha i powstają na niej strupy w kolorze żółtym lub białoszarym. Te bolesne oparzenia powodują również nadwrażliwość na dotyk przez długi czas. Pozostawiają po sobie blizny, a niekiedy są tak poważne, że wymagają przeprowadzenia zabiegu przeszczepu skóry.

Oparzenie - postępowanie

Niewielkie oparzenie:

W przypadku niewielkich oparzeń zranione miejsce należy włożyć na kilka minut pod zimną wodę i przytrzymać do czasu, aż zacznie drętwieć. By nie pogorszyć swojego stanu nie wolno:

• używać lodu,
• smarować żadną maścią, wazeliną,
• natłuszczać olejem, oliwą lub masłem,
• przemywać spirytusem.

Po wyjęciu oparzonej części ciała z wody najlepiej przygotować gruby i sterylny opatrunek.

W przypadku pęcherzy:

Staramy się ostrożnie postępować z pęcherzami - absolutnie nie powinno się ich samodzielnie przekłuwać (przebijcie może spowodować przedostanie się zarazków). Jeśli już same pękną możemy spróbować usunąć wiszące elementy skóry pęsetą lub nożyczkami do paznokci (koniecznie je wcześniej wygotuj!). Dobrze by było, aby pęknięte pęcherze zobaczył lekarz - może zlecić stosowanie maści zawierającej antybiotyk. Do lekarza wybieramy się także, gdy pod pęcherzem widzimy ropną wydzieliną - oznacza to stan zapalny, który wymaga natychmiastowego leczenia.

Oparzenia słoneczne

Ciężkie oparzenia powstałe w wyniku zbyt intensywnego kontaktu z promieniami słonecznymi bywają bolesne i niebezpieczne. W upalne lato wystarczy jedynie 30 minut przebywania na plaży, opalania się, by osoba o jasnej karnacji, bez odpowiedniego przygotowania do przebywania na słońcu dostała poparzeń.

W celu złagodzenia skutków oparzenia słonecznego dobrze jest zastosować chłodny kompres - poparzone miejsca ochładzaj przez około 10 minut, trzy-cztery razy w ciągu doby, dopóki zaczerwienienie nie zacznie znikać. Kojąco działają na oparzenia maści z aloesem. Można również zażyć środek przeciwbólowy - najlepiej paracetamol lub ibuprofen (ten drugi lepszy w przypadku opuchlizny). Jeśli pojawią się pęcherze nie przebijaj ich i obserwuj, czy nie zbiera się wewnątrz ropa.

Jeśli po przebywaniu na słońcu pojawią się poważniejsze objawy, takie jak: dreszcze, gorączka, zawroty głowy, a nawet gorączka, skonsultuj się z lekarzem. Poparzenia słoneczne mogą być równie niebezpieczne jak poparzenia termiczne.

Oparzenia chemiczne

Przyczyną oparzeń mogą być także substancje żrące, jak kwasy czy ług. Po kontakcie z takimi substancjami koniecznie zdejmij ubranie i spłucz skórę pod wodą. Postaraj się usunąć suche pozostałości substancji żrących za pomocą szczoteczki. Koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Substancje chemiczne, z którymi zetkną się dzieci, mogą skutkować dodatkowymi objawami. Jeśli u malucha pojawią się kłopoty z oddychaniem, duszności, ból podczas łapania oddechu - od razu jedź na pogotowie.

Oparzenia prądem elektrycznym

Oparzenie wywołuje również zetknięcie się z prądem elektrycznym. Jeśli do niego dojdzie, w pierwszej kolejności wyłącz urządzenie z sieci i zabierz w bezpiecznie miejsce osobę poszkodowaną. Nigdy nie rób tego gołymi rękami - użyj suchego, przedmiotu, wykonanego z materiału, który nie przewodzi prądu - chociażby krzesła czy kija od szczotki. Objawami takiego oparzenia są najczęściej zaczerwienienia, niekiedy powstają także pęcherze. Jeśli oparzenie dotyczy dziecka i ma ono objawy neurologiczne w postaci odrętwienia, bólu lub mrowienia w kończynach - koniecznie powinien zbadać je lekarz.

Oparzenia termiczne - jak chronić dziecko?

Należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenia przeciwpożarowe. Oto kilka spraw, którym warto przyjrzeć się bliżej, by uniknąć zagrożenia.

• Zapałki i zapalniczki trzymaj w miejscu trudno dostępnym dla dziecka.
• Nie przechowuj w domu łatwopalnych śmieci, np. farb.
• Jeśli jesteś osobą palącą i palisz w domu lub na balkonie, starannie wyrzucaj wszelkie niedopałki, popiół czy zużyte zapałki.
•  Uważaj na wszelkie kominki, piece czy grzejniki dostępne dla dziecka. Najlepiej niech będą osłonięte lub obudowane.
• Wszelkie czajniki i garnki z gotującą się wodą trzymaj tak, by dziecko nie mogło się do nich dostać

Oparzenia słoneczne - jak chronić dziecko?

• Staraj się unikać dłuższego przebywania na słońcu.
• Jeśli już wystawiasz dziecko na słońce, niech będzie odpowiednio zabezpieczone przed promieniowaniem (krem z filtrem, odzież, nakrycie głowy itp.).
• Dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu dziecka.
• Kup dziecku okulary przeciwsłoneczne, blokujące promienie UV.

Oparzenia chemiczne i prądem elektrycznym - jak chronić dziecko?

• Wszystkie substancje chemiczne trzymaj w miejscu niedostępnym dla dziecka.
• Nie włączaj urządzeń elektrycznych w łazience, podczas kąpieli dziecka.
• Zabezpiecz gniazdka elektryczne dostępne dla dziecka specjalnymi zaślepkami.
• Sprawdź, czy przewody elektryczne w twoim domu nie wymagają wymiany.
•  Zaklej taśmą izolacyjną połączenia między kablami a przedłużaczami.

Przeczytaj także:

• Czerniak zaczyna się w dzieciństwie? Ekspert: Wystarczy pięć oparzeń, by zwiększyć ryzyko zachorowania o 80 proc.
• Chwila nieuwagi i doszło do poważnych oparzeń. Mama ostrzega: uważajcie na ładowarki do telefonów!
• Sprawcą okropnych oparzeń tego dziecka jest odkurzacz. "Proszę, nie pozwólcie przebywać dzieciom w ich pobliżu"