Choroba Leśniowskiego-Crohna jest rodzajem nieswoistego zapalenia jelit. Schorzenie to najczęściej diagnozuje się u dorosłych, ale zdarzają się zachorowania również wśród dzieci. Liczba takich przypadków systematycznie rośnie. Najczęściej objawy pojawiają się u młodzieży pomiędzy 15. a 25 rokiem życia. Niestety przebieg choroby u młodszych pacjentów jest cięższy, obarczony większym ryzykiem powikłań, lokalizacja zmian chorobowych jest bardziej rozległa, a także częściej konieczne staje się leczenie operacyjne. Choroba Leśniowskiego-Crohna ma charakter przewlekły - nie można jej wyleczyć, ale jedynie doprowadzić do stanu remisji, by umożliwiała dziecku prawidłowy rozwój i normalne codzienne funkcjonowanie.
Choroba Leśniowskiego-Crohna należy do chorób autoimmunologicznych - układ odpornościowy dziecka zaczyna atakować jego własny układ pokarmowy. W wielu odcinkach jelita pojawiają się ogniska stanu zapalnego i owrzodzenia, w ustach tworzą się bolesne afty. Nacieki zapalne obejmują całą grubość ściany przewodu pokarmowego. Utrzymujące się zapalenia mogą doprowadzić nawet do perforacji ściany jelita. Ogniska zapalne najczęściej zlokalizowane są w jelicie cienkim, rzadziej w grubym lub zarówno w cienkim jak i grubym. Może dochodzić również do zapalenia żołądka i dwunastnicy.
Charakterystyczne jest przeplatanie się odcinków chorych ze zdrowymi na całej długości układu pokarmowego. Długo utrzymujący się stan zapalny może prowadzić do zmian w błonie śluzowej wyściełającej jelita i w konsekwencji do niedrożności jelit. Konsekwencją choroby jest ograniczone wchłanianie składników odżywczych i nadmierne ich wydalanie. U dzieci może to prowadzić do niedożywienia, spowolnienia wzrastania i dojrzewania.
Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna
Nie ustalono dotąd przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna, choć podejrzewa się, że predyspozycje do niej mogą być dziedziczne. Wpływ mogą mieć także czynniki immunologiczne. Ustalono również, że niektóre oddziaływania środowiskowe, np. bierne palenie tytoniu i przebyte zakażenia, podnoszą ryzyko zachorowania.
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna
Objawy choroby nie są charakterystyczne, dlatego lekarze rzadko od razu rozpoznają chorobę.
Chorzy uskarżają się na:
- bóle brzucha - na tyle silne, że choroba może być mylona z zapaleniem wyrostka robaczkowego, zazwyczaj dolegliwości stają się intensywniejsze po jedzeniu, a także po wypróżnieniu,
- biegunki - często śluzowate, czasem z domieszką krwi,
- wzdęcia;
- częste i liczne afty w jamie ustnej,
- podwyższona temperatura ciała,
- utrata apetytu,
- wolniejsze przybieranie na wadze,
- anemia.
Rzadziej pojawiają się też zmiany na skórze, zapalenie stawów lub kłopoty z wątrobą. Konsekwencją biegunek, zmniejszenia apetytu i ogólnego osłabienia jest spowolnienie wzrostu dziecka.
Objawy mogą nasilać się okresowo a później ustępować, dlatego informacje przekazywane lekarzowi i ogólna kondycja pacjenta w chwili badania mogą nie dawać spójnego obrazu, co bywa mylące i utrudnia postawienie trafnej diagnozy.
Rozpoznanie Leśniowskiego-Crohna u dzieci
Postawienie diagnozy trwa zazwyczaj długo, gdyż lekarze kierując się objawami częściej podejrzewają u dziecka zatrucie pokarmowe lub infekcję wirusową. Podstawowymi badaniami, które wykonuje się przy podejrzeniu choroby są morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego, USG brzucha, stężenie białka we krwi, funkcje wątroby, posiew kału i moczu. Diagnozę potwierdza się na podstawie specjalistycznych badań, przeprowadzanych w warunkach szpitalnych na oddziale gastroenterologicznym. Dzięki kolonoskopii i gastroskopii można wykryć chore odcinki układu pokarmowego, a także pobrać wycinki tkanek, które później bada się pod mikroskopem. Niekiedy do diagnozy przydatne jest również badanie RTG klatki piersiowej.
Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna u dzieci
Starania lekarzy nakierowane są na doprowadzenie do głębokiej remisji choroby, by objawy ustąpiły a śluzówka zaczęła się goić, następnie leczenie ma podtrzymywać remisję.
Metody leczenia dobierane są w zależności od tego jak nasilone są objawy choroby. Przez długi czas podaje się leki przeciwzapalne oraz hamujące reakcje układu immunologicznego. Ważnym elementem leczenia jest poprawienie stanu odżywienia dziecka. Odpowiednio dobrana lecznicza dieta powinna dostarczać około 120% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. W przypadku ostrych rzutów choroby stosuje się żywienie pozajelitowe. Inną metodą jest żywienie za pomocą sondy do dożołądkowej lub gastrostomii odżywczej.
Niestety w niektórych przypadkach choroba Leśniowskiego-Crohna jest oporna na stosowane w pierwszej kolejności metody leczenia. W takich sytuacjach, gdy dochodzi do krwawień, perforacji ścian układu pokarmowego, powstawania przetok i niedrożności jelit, konieczne staje się leczenie chirurgiczne, polegające na jak najbardziej oszczędnym wycięciu chorych fragmentów jelita. Ryzyko nawrotu i konieczności przeprowadzenia kolejnych operacji jest duże.
Leczenie jest długotrwałe i wymaga bezwzględnego przestrzegania zaleceń lekarzy. Ważne jest nie tylko przyjmowanie leków, ale też dbanie o dietę i spokojny tryb życia. Chory powinien stale unikać nadmiernych ilości błonnika i tłuszczów.
