Wady narządów płciowych u chłopców i dziewczynek - przyczyny i rozpoznanie
Przyczyn pojawienia się wad narządów płciowych, zarówno u chłopców, jak i dziewczynek, najczęściej doszukuje się w okresie życia płodowego. Są to wady wrodzone - choroby bądź defekty rozwojowe, za które w większości rozpoznanych przypadków odpowiadają czynniki genetyczne oraz tzw. czynniki teratogenne, czyli pochodzące z zewnątrz (alkohol, leki, wirusy). Istnieją również wady rozwojowe narządów płciowych (nie są wrodzone). Odpowiada za nie najczęściej niewłaściwa higiena i pielęgnacja.
Większość wrodzonych wad narządów płciowych u dzieci jest rozpoznawana zaraz po narodzinach, na podstawie badania noworodków lub podczas konsultacji urologicznych czy ginekologicznych. Neonatolog już podczas pierwszego badania zwraca uwagę na budowę zewnętrznych narządów płciowych, u chłopców sprawdza obecność jąder w worku mosznowym i ich wielkość.
Wady zewnętrznych narządów płciowych u dziewczynek i chłopców łatwo zauważyć. W przypadku wad wewnętrznych jest to trudniejsze. Wiele jednostek chorobowych diagnozuje się dużo później. Kiedy? Bywa, że rodziców do wizyty u lekarza zmuszają niepokojące objawy dokuczające dziecku. Są to np. bóle w podbrzuszu. Jednak wady narządów wewnętrznych często nie wywołują dyskomfortu, dlatego zostają zdiagnozowane w późniejszym wieku, np. wówczas, gdy dojrzała dziewczyna trafia do ginekologa lub ma problemy ginekologiczne.
Wady narządów płciowych u dziewczynek
Najczęściej obejmują wady pochwy i macicy, włącznie z ich brakiem. Są to najczęściej:
- zespół Mayera-Rokitansky'ego-Küstera, czyli wrodzony brak lub niedorozwój macicy i pochwy. To jedna z częściej zdarzających się wad rozwojowych
- przetoka odbytniczo-przedsionkowa. Mówimy o niej, kiedy odbytnica ma ujście w przedsionku pochwy. To stosunkowo częsta wada wrodzona
- podobną, ale rzadziej występującą wadą jest przetoka odbytniczo-pochwowa,
- zatoka moczowo-płciowa (wada wrodzona). Wówczas cewka moczowa i pochwa tworzą wspólny kanał
- zdarza się, że odbyt, pochwa i cewka moczowa łączą się w jeden wspólny kanał, który ma ujście w obręb słabo rozwiniętego sromu
- zarośnięta błona dziewicza, która polega na braku fizjologicznego otworu w błonie dziewiczej. Choć należy do najczęstszych wad narządów płciowych u dziewczynek, jest rozpoznawana późno, w okresie dojrzewania
- sklejone wargi sromowe mniejsze (tzw. synechia) to wada, która nie jest wrodzona. Pojawia się w okresie niemowlęcym, nie tylko wskutek infekcji czy podrażnienia mechanicznego. Wargi sromowe dziewczynek są cienkie, stąd łatwo może dojść do ich sklejenia
Inne, rzadziej spotykane wady, to podwójna macica, brak szyjki macicy czy przegroda pochwy.
Wady narządów płciowych u chłopców
Najczęściej są to:
- stulejka - polega na zwężeniu ujścia napletka, które uniemożliwia lub utrudnia ściąganie go. Stulejka może być wrodzona lub nabyta. Trzeba pamiętać o jej fizjologicznym charakterze - u małych chłopców (do trzeciego roku życia) ścisłe przyleganie napletka jest fizjologiczne, ponieważ jest on przyklejony do żołędzi mastką
- anorchizm - wrodzony brak jąder. Narządy płciowe nie rozwijają się, moszna pozostaje pusta
- wnętrostwo - niewłaściwe umieszczenie jednego lub dwóch jąder, które zostaje zatrzymane, nie zstąpiło prawidłowo do moszny
- wodniak jądra lub obydwu jąder - nagromadzenie płynu w osłonkach jądra powoduje zwiększenie jego objętości. Większość wodniaków samoistnie zanika
- spodziectwo to niedorozwój cewki moczowej, której ujście lokalizuje się poniżej żołędzi
- wierzchniactwo - niedorozwój cewki moczowej, której ujście lokalizuje się na górnej stronie prącia. Często towarzyszy jej wada pęcherza moczowego i nietrzymanie moczu
Wady narządów płciowych u chłopców i dziewczynek: leczenie
Czy w przypadku wszystkich wad narządów płciowych trzeba interweniować? Tak. Należy leczyć wszystkie wady, które nie znikną samoistnie, tak jak wodniak jądra czy stulejka. Jak przebiega leczenie? W przypadku dziewczynek najczęściej leczy się je chirurgicznie, poprzez operacje i zabiegi. Sposób leczenia zależy głównie od rodzaju wady. U chłopców podobnie, choć w niektórych przypadkach (np. w anorchizmie) podaje się testosteron, by pobudzić rozwój męskich cech płciowych.
To także może cię zainteresować:
