Kolka nerkowa - przyczyny, objawy i leczenie. Czy można zapobiec kolce nerkowej?

Kolka nerkowa jest pierwszym, najbardziej charakterystycznym objawem kamicy nerkowej. Towarzyszy jej silny ból pojawiający się w okolicy lędźwi, który często promieniuje w kierunku pęcherza, narządów płciowych, a także zewnętrznej i tylnej części ud. Uznawany jest za jeden z bardziej bolesnych w medycynie i wyjątkowo trudny do uśmierzenia - nie pomagają tu tradycyjne leki przeciwbólowe.

Wynikiem kolki nerkowej jest nagły wzrost ciśnienia w górnych drogach moczowych. Stan ten wywołany jest zazwyczaj zastojem moczu w nerce, który nie może się wydostać ze względu na zatkany przez kamień moczowód.

Kolka nerkowa - objawy

Atak kolki nerkowej pojawia się nagle i jest bardzo silny. Oprócz trudnego do wytrzymania bólu, wiąże się też w innymi objawami takimi jak:

• silny ból pojawiający się w okolicy lędźwi, często promieniujący w kierunku pęcherza, narządów płciowych oraz zewnętrznej i tylnej części ud,
• podwyższona temperatura, gorączka, dreszcze,
• ogólne złe samopoczucie,
• nudności, wymioty,
• częste oddawanie niewielkich ilości moczu,
• pojawienie się krwi w moczu,
• wzdęty brzuch,
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Kolka nerkowa - diagnoza

Napad kolki nerkowej jest bardzo bolesny i trudny do zniesienia. Zdarzają się jednak nieliczne przypadki, w których kamienie nerkowe są tak małe, że nie zdołały zablokować kanalików. W takich sytuacjach można nawet nie być świadomym występowania choroby. Jednak, gdy u pacjenta występuje szereg charakterystycznych dla kamicy nerkowej objawów, należy jak najszybciej wykonać dodatkowe badania.

Dla oceny dróg moczowych wykonuje się badania obrazowe: RTG i USG. RTG jamy brzusznej ma pomóc ustalić ilość, wielkość i miejsce występowania kamieni. Podczas tego badania możliwe są do wykrycia nawet trudne do zauważenia kamienie.

W badaniu USG będzie możliwe zlokalizowanie tzw. kamieni niecieniujących, które nie są widoczne w rentgenie. To badanie ułatwia diagnozę jednego z dwóch typów kamicy: niecieniującej lub cieniującej - dzięki czemu dobiera się dalszą terapię.

Prawidłowa diagnoza choroby obejmuje również badania krwi (ustalenie obecności stanu zapalnego) oraz moczu. U osób z kolką nerkową stwierdza się w moczu dużą ilość erytrocytów, a w przypadku zakażenia układu moczowego występują leukocyty i bakterie.

Kolka nerkowa - przyczyny

Za bezpośrednią przyczynę kolki nerkowej uważa się kamicę nerkową. Jednak nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czemu niektórzy mają tendencje do tego, by w ich drogach moczowych tworzyły się kamienie. Są jednak pewne czynniki, które uznaje się za sprzyjające rozwojowi kamicy:

• nieodpowiednia dieta,
• niektóre choroby (np. nadczynność przytarczyc, dna moczanowa),
• skłonności genetyczne,
• dieta bogata w witaminę D i niedobór witaminy A,
• zaburzenia czynności nerek,
• odwodnienie organizmu (zbyt mała zawartość wody w organizmie, częste biegunki, wymioty),
• przebyte infekcje dróg moczowych,
• niedawno przebyta operacja,
• problemy z przemianą materii,
• niektóre choroby krwi i kości.

Kolka nerkowa - leczenie

Zdarzają się przypadki, w których kolka nerkowa ustępuje samoistnie. Ma to miejsce, gdy pacjent wydali złóg, a ten w wolnym tempie przemieści się wzdłuż moczowodu, by następnie zostać wydalonym podczas oddawania moczu. Samo leczenie nie jest jednak jednoznaczne - brakuje uniwersalnej metody leczenia, która sprawdzi się u każdego chorego.

Na pewno podstawą są leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Chorym zaleca się dietę o niskiej zawartości białka, unikanie soli i spożywanie dużej ilości wody (zawierającej jak najmniej wapnia). Te działania mają właśnie przyczynić się do naturalnego wydalenia kamieni. Wskazana jest także codzienna dawka aktywności fizycznej.

Jednak u pacjentów, w organizmie których stwierdzono duże kamienie, stosuje się inne metody leczenia, jak usuwanie kamienie operacyjnie, rozbijanie ich wewnątrz organizmu przy wykorzystaniu specjalnych fal uderzeniowych, bądź rozpuszczanie ich różnymi roztworami.

Przy nagłym ataku kolki nerkowej może pomóc także termofor - przyłożenie go w okolicy nerki powinno sprawić cierpiącemu ulgę. Można również użyć delikatnie rozgrzanej poduszki elektrycznej. Przemieszczanie się kamienia do pęcherza wspiera chodzenie.

Kolka nerkowa w ciąży

Kolka może się także pojawić u tych kobiet w ciąży, które nie mają problemu z kamicą nerkową. Wtedy odpowiedzialnością za zastój moczu w nerce obarcza się  powiększającą się macicę. Kolka uaktywnia się często u ciężarnych ze względu na nadmiar witaminy D w diecie, odwodnienia, przyjmowania leków lub infekcji dróg moczowych.

Ryzyko wystąpienia kolki nerkowej podczas ciąży można zminimalizować poprzez właściwą dietę i suplementację. Ważne jest, by pić dużo wody - co najmniej dwa litry w ciągu doby, nie przyjmować wapnia w formie tabletek, unikać rabarbaru, szpinaku, dużych ilości mięsa oraz ryb.

By złagodzić silny ból towarzyszący atakowi kolki, można podawać pacjentce w stanie błogosławionym lekkie środki przeciwbólowe i rozkurczowe. Tylko w skrajnych przypadkach podejmuje się decyzję o chirurgicznym usunięciu kamieni. 

Nieleczona kolka bywa przyczyną wielu powikłań. Najgroźniejszym z nich jest uszkodzenie nerek. Nie mniej niebezpieczna będzie nawracająca kamienica nerkowa lub infekcje układu moczowego, dlatego nie należy bagatelizować niepokojących objawów w postaci kolki nerkowej.

To także może cię zainteresować:

• Białko w moczu - ryzyko podczas ciąży i dla dziecka
• Badanie CRP - co to jest, kiedy powinno się je wykonać i jak zinterpretować wyniki
• Inwestycja w zdrowie - lista badań profilaktycznych, które powinnaś robić regularnie