Witamina D - właściwości
Witamina D jest nie do przecenienia, ponieważ posiada wiele cennych dla organizmu właściwości. Aby mogła jednak mogła być źródłem korzyści, musi być dostarczana w odpowiednich dawkach.
Witamina D to nazwa grupy związków o takiej samej aktywności fizjologicznej, która obejmuje:
- witaminę D1 (kalcyferol) - który znajduje się w tranie,
- witaminę D2 (ergokalcyferol) - ta jest wytwarzana w roślinach pod wpływem działania promieni ultrafioletowych,
- witaminę D3 (cholekalcyferol) - która powstaje pod wpływem działania promieni słonecznych, podczas przemiany zawartej w skórze człowieka prowitaminy D3 w witaminę D3.
Najważniejsze znaczenie dla człowieka mają witaminy D2 i D3.
Witamina D:
- odpowiada za mineralizację kości. Dzięki niej te są mocne, a zęby zdrowe.
- reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową,
- zapewnia sprawne funkcjonowanie układ krążenia,
- wpływa na utrzymanie szczupłej sylwetki,
- ma działanie immunomodulujące i pośrednio przeciwbakteryjne,
- stymuluje zdolność do regeneracji wątroby,
- zmniejsza ryzyko rozwoju raka.
Niezwykle ważne jest, aby dostarczać ją organizmowi w optymalnej dawce - tak, by nie doszło ani do niedoboru, ani nadmiaru.
Jakie są źródła witaminy D?
Witaminę D można organizmowi dostarczyć na trzy sposoby. Przez ekspozycję ciała na słońce, komponując racjonalną dietę oraz stosując suplementację. Najlepszym sposobem na zapewnienie organizmowi pożądanego poziomu witaminy D3 jest ekspozycja na słońce, ponieważ jest ona produkowana z cholesterolu w momencie, gdy ciało ma kontakt z jego promieniami. Stąd określenie "witamina słońca". Teoretycznie wystarczy spędzić na słońcu 20 minut dziennie, by organizm wyprodukował wystarczającą ilość witaminy D. W praktyce jest to trudne. Nie dość bowiem, że w naszej szerokości geograficznej słońca jest za mało, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, to wiosną i latem, zamiast zażywać kąpieli słonecznych, stosujemy kremy z filtrem, by chronić się przed szkodliwym działaniem promieni. Stąd niedobory - ilość wytworzonej i zmagazynowanej witaminy D w tkankach jest po prostu niewystarczająca.
Istnieje inny sposób pozyskiwania witaminy D - to źródło pokarmowe. Niestety nawet urozmaicony jadłospis nie pozwoli pokryć dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Nie jesteśmy jej w stanie dostarczyć wyłącznie dietą.
Gdzie szukać witaminy D? W:
- tłustych rybach morskich (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki, węgorz),
- tranie,
- drożdżach,
- grzybach,
- jajach,
- wątróbce i innych podrobach.
Trzeba pamiętać, że do właściwego przyswajania witaminy D potrzebna jest także odpowiednia ilość tłuszczu w pożywieniu.
Niedobory witaminy D - objawy i skutki
Niewystarczającą ekspozycja na słońce i dieta uboga w produkty będące źródłem witaminy D powodują niedobory. Są to m.in.:
- bóle kostno-mięśniowe,
- osłabienie mięśni,
- bezsenność,
- bolesne skurcze,
- zaburzenia widzenia,
- choroby przyzębia,
- osteoporoza, rozmiękanie kości,
- niesmak i pieczenie w jamie ustnej oraz gardle,
- zwiększa się ryzyko otyłości,
- przyspiesza się proces starzenia,
- pojawia się zagrożenie rozwoju chorób: autoimmunologicznych, układu krążenia oraz nowotworów.
U maluchów zaś:
- dochodzi do rozmiękania kości,
- główka z tyłu staje się płaska,
- późno zrasta się ciemiączko,
- pojawia się krzywica,
- robi się "żabi" brzuszek.
Gdy kobieta w ciąży doprowadzi do niedoborów, może to wpłynąć na rozwój dziecka - grozi uszkodzeniem funkcji mózgowych.
Zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D są dla organizmu niekorzystne i groźne.
Nadmiar witaminy D - objawy i skutki
Witaminę D można też przedawkować. Dzieje się tak wówczas, gdy przyjmuje się ją intensywnie każdym możliwym kanałem (długą ekspozycją na słońce, dietą bogatą w witaminę D, suplementacją) lub przez przyjęcie w nadmiarze preparatów witaminowych.
Jakie są objawy nadmiaru witaminy D?
- nudności, biegunka i wymioty,
- zwiększone uczucie pragnienia i brak apetytu,
- osłabienie i pocenie się,
- wzmożone oddawanie moczu,
- świąd skóry,
- ból głowy i oczu.
- zaburzenie pracy serca, nerek, ośrodkowego układu nerwowego.
Przedawkowanie witaminy D jest również niebezpieczne dla płodu, gdyż może powodować jego deformacje.
Witamina D - norma
Jeżeli chcemy wiedzieć się, czy zawartość witaminy D w organizmie jest w normie, trzeba wykonać badanie krwi. Prawidłowy poziom witaminy D we krwi mieści się w przedziale 30-50 ng/ml. Jeżeli badanie wskaże wartość niższą, można mówić o hipowitaminozie, czyli niskich zasobach związku. Wartość poniżej 20 ng/ml oznacza deficyt witaminy D w organizmie, zaś wynik 100 ng/ml oznacza poziom toksyczny i szkodliwy.
Witamina D - suplementacja
Aby zapewnić organizmowi optymalną dawkę witaminy D, warto pomyśleć o jej dostarczaniu. Najlepiej jest, gdy korzystamy z naturalnych źródeł, takich jak kontakt z promieniami słońca i pożywienie bogate w witaminę D. Niestety nie zawsze się to udaje, dlatego warto - po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą - zadbać o właściwą suplementację witaminy D.
Zarówno dawka profilaktyczna witaminy D, jak i w przypadku wystąpienia niedoborów, powinna być dopasowana na podstawie: wieku, wagi, pory roku, ekspozycji na słońce, nawyków zdrowotnych i trybu życia.
Jak dawkować witaminę D?
Zalecenia są różne, ale posiłkując się najświeższymi wytycznymi specjalistów, można przyjąć, że dawki są następujące:
- noworodki i niemowlęta - suplementacja od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia, 400 j.m./dobę
- dzieci (1-10 lat) - 600-1000 jm/dzień,
- młodzież (11-18 lat) - 800-2000 jm/dobę
- dorośli (19-65 lat) - 800-2000 jm/dobę.
To także może cię zainteresować:
