USG przezciemiączkowe: wskazania, jak wygląda, wyniki

USG przezciemiączkowe to badanie nieinwazyjne, które pozwala obejrzeć struktury mózgu dziecka. Dopóki ciemiączko nie zrośnie można je wykonywać wielokrotnie. USG przezciemiączkowe nie wymaga specjalnych przygotowań.

USG przezciemiączkowe jest podstawowym badaniem mózgu, które można wykonać u noworodków. Najbardziej precyzyjny jest rezonans magnetyczny, ale nie zawsze można go zrobić (najczęściej wymaga także podania znieczulenia). Niewątpliwe zalety badania jakim jest USG przezciemiączkowe to jego łatwa dostępność, możliwość przeprowadzenia badania nawet przy łóżku chorego oraz brak szkodliwości fal ultradźwiękowych. USG przezciemiączkowe jest bardzo bezpiecznym badaniem, które nie powoduje bólu ani żadnych innych skutków ubocznych.

USG przezciemiączkowe: co to za badanie

USG przezciemiączkowe - zgodnie ze swoją nazwą - jest badaniem ultrasonograficznym główki dziecka poprzez ciemiączko. W przeważającej większości przypadków badanie wykonywane jest przez ciemiączko przednie, ale możliwe jest również przeprowadzenie go używając ciemiączka tylnego. Ciemiączko jest swoistym "okienkiem" przez które mogą przechodzić fale ultradźwiękowe.

USG przezciemiączkowe: ograniczenia

Ograniczenia w wykonywaniu USG przezciemiączkowego związane są z samym ciemiączkiem. Aby możliwe było przeprowadzenie badania nie może być ono skostniałe. Oznacza to, że im młodsze dziecko tym lepiej dla dokładności samego badania. Ciemiączko przednie po urodzeniu ma wymiary około 2x2 centymetry - to jest  najlepszy moment do przeprowadzenia badania. Od szóstego miesiąca życia ciemiączko przednie zaczyna się zmniejszać i stopniowo zarastać, co staje się przeszkodą do wykorzystania tej metody diagnostycznej. U dzieci w wieku około dwóch lat USG przezciemiączkowe jest praktycznie niemożliwe do przeprowadzenia, ponieważ najczęściej mają już one całkowicie zarośnięte ciemiączko przednie.

Na dokładność USG przezciemiączkowego ma wpływ - oprócz wielkości ciemiączka - jakość aparatu używanego do badania oraz doświadczenie osoby przeprowadzającej ultrasonografię. Możliwości diagnostyczne oraz dokładność zwiększa dodatkowo przeprowadzenie badania w technologii 3D.

USG przezciemiączkowe: przebieg badania

Przebieg USG przezciemiączkowego jest zbliżony do innych badań ultrasonograficznych. Do główki dziecka przykładana jest głowica emitująca fale ultradźwiękowe. Dodatkowo główka dziecka smarowana jest specjalnym żelem, dzięki któremu głowica lepiej przylega do skóry, a fale ultradźwiękowe nie są zniekształcane przez powietrze. Oczywiście podczas badania rodzice cały czas mogą być z dzieckiem. Pomagają w jego ułożeniu na brzuszku lub na plecach, a także trzymają główkę, aby była nieruchoma. W wyjątkowych przypadkach, w trakcie badania dziecko leży na ich kolanach.

Jak przygotować się do badania?

USG przezciemiączkowe nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań. Ważne jest, aby główka dziecka była nieruchoma podczas badania. Noworodki są najczęściej spokojniejsze po karmieniu, dlatego dobrze jest dać dziecku jeść bezpośrednio przed samym badaniem. Jeśli nie pojawią się żadne komplikacje USG przezciemiączkowe powinno zakończyć się maksymalnie w ciągu 15 minut.

USG przezciemiączkowe: kiedy się je wykonuje

USG przezciemiączkowe pozwala na:

  • ocenę poziomu ciśnienia wewnątrzczaszkowego
  • ocenę pracy naczyń wewnątrz mózgu
  • ocenę struktur anatomicznych pod względem ich ułożenia, wielkości, echogeniczności oraz echostruktury
  • ocenę wielkości i kształtu układu komorowego oraz przestrzeni płynowej na sklepistości mózgu
  • wykrycie ewentualnych zmian ogniskowych bądź krwawień
  • wykrycie guza mózgu

USG przezciemiączkowe najczęściej wykonuje się u wcześniaków. Dzieci urodzone przed terminem są najbardziej zagrożone pojawieniem się problemów neurologicznych oraz wystąpieniem krwawienia wewnątrzczaszkowego. USG przezciemiączkowe powinno być zawsze przeprowadzone, jeśli w trakcie porodu doszło do jakiegokolwiek urazu, niekoniecznie głowy. Z tego powodu dużą grupą noworodków u których wykonuje się to badanie są dzieci o bardzo dużej masie urodzeniowej (makrosomia płodu).

Inne wskazania do przeprowadzenia usg przezciemiączkowego to:

  • niska masa urodzeniowa dziecka
  • niedotlenienie przy porodzie
  • podejrzenie problemów neurologicznych
  • zbyt duży obwód głowy dziecka (podejrzenie wodogłowia)
  • wystające i twarde ciemiączko
  • zapalenie opon mózgowych (podejrzewane bądź przebyte)
  • uraz głowy

Bibliografia:

"Ultrasonografia głowy przez ciemiączko tylno-boczne w ocenie nieprawidłowości tylnego dołu czaszki u wcześniaków i noworodków donoszonych", K. Leszczyńska, M. Wilczyńska, T. Talar, A. Żarkowska-Szaniawska, D. Barańska, D. Gwizdała, T. Biegański, Ginekol Pol. 2015, 86, 774-781

"Ocena przydatności ultrasonografii i 3D centralnego układu nerwowego u noworodków i niemowląt w ocenie krwawienia wewnątrzczaszkowego i jego następstw w badaniu przez ciemiączko przednie", Andrzej Paweł Wieczorek, Edyta Zielonka-Lamparska Journal of Ultrasonography 2013; 13: 408–417

Przeczytaj także:

Naczyniaki u dzieci: kiedy trzeba obserwować, kiedy usuwać. A może znikną same?

Więcej o:
Copyright © Agora SA